پوست تخم‌مرغ را به سود تبدیل کنید

آناهیتا جمشیدنژاد
Anahita.jamshidnezhad@gmail.com

اینکه صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی روزانه است بر کسی پوشیده نیست. صبحانه برای زندگی سالم ضروری است و سوخت بدن را برای کار و فعالیت روزانه فراهم می‌کند. مقدار زیادی از خوراک مورد استفاده در صبحانه نظیر پوست تخم‌مرغ یا پسماند قهوه به هدر می‌رود. امروزه کسب‌وکارها در حال تفکر برای حل این مشکل هستند تا فرصتی برای مشکل هدررفت غذا بیابند. در حقیقت ممکن است تخم‌مرغ‌ها و یک ناهار حسابی، بازیگران مهمی در اقتصاد گردشی باشند. ( اقتصاد گردشی نوعی رویکرد در اقتصاد صنعتی است که در آن هدف اصلی عدم تولید پسماند و آلودگی، محافظت از محیط‌زیست و همزمان دستیابی به اقتصاد پایدار است).

آیا امروز صبح برای خودتان املت درست کرده‌اید؟ آیا می‌دانید تخم‌مرغ‌های استفاده شده برای املت در جهان سالانه چیزی حدود 3/ 1 تریلیون است؟ و این یعنی برای هر نفر به‌طور متوسط 179 تخم‌مرغ. بیایید لحظه‌ای به این موضوع فکر کنید که چه تعداد پوست تخم‌مرغ و تفاله قهوه دور ریخته می‌شود و هزینه پردازش آنها چقدر است؟ و گازهای گلخانه‌ای (بخصوص متان) که با تجزیه شدن ایجاد خواهند شد چه میزان است؟ اکنون توجه شما را به پروژه‌های بانک جهانی جلب می‌کنم که نشان می‌دهد میزان پسماند جامد که انسان‌ها در سراسر جهان تولید می‌کنند، از روزانه 5/ 3 میلیارد تن در سال 2010 به 6 میلیارد تن در سال 2025 افزایش خواهد یافت. هر چه تقاضا برای فضای دفن زباله بالا می‌رود و آگاهی از اثرات زیست‌محیطی پسماندها افزایش می‌یابد، کسب‌وکارها باید توجه بیشتری به تبدیل اینها به مواد قابل استفاده داشته باشند. طبق پژوهش شرکت IBISWorld که در زمینه بازار تحقیق می‌کند، هزینه‌های دفن زباله در ایالات‌متحده آمریکا سالانه 9/ 2 درصد افزایش می‌یابد.

در اروپا، 20 کشور مالیات بر زباله‌های دفن شده وضع کرده‌اند که سالانه بیش از 2 میلیارد یورو برای تولیدکنندگان زباله هزینه دارد و احتمالا این مقدار افزایش خواهد یافت. بنابراین جای شگفتی نیست که شرکت‌ها دریافته‌اند تبدیل پسماند صبحانه به محصولات مفید، نه تنها منطق اقتصادی بلکه منطق زیست‌محیطی دارد. تابستان گذشته، شرکت Just Egg که در شهر لستر در انگلستان واقع شده و یک تولیدکننده تخم‌مرغ‌های سفت شده و سس مایونز تخم‌مرغ است و هر هفته بیش از 5/ 1 میلیون تخم‌مرغ را در فرآیند تولیدات خود به‌کار می‌برد، شروع به تبدیل پوسته تخم‌مرغ‌های استفاده شده به پودر گچ کرد که می‌تواند به‌عنوان یک پرکننده در محکم کردن پلاستیک‌ها استفاده شود. موسس این شرکت، پنکاج پانچولی، گسترش تولید پودر را به کارخانه فعلی خود اضافه و با دانشمندان دانشگاه لستر که به دنبال گسترش ایده خود به شرکت‌های دیگر بودند نیز مشارکت کرده است. Just Egg از طریق هزینه‌های ذخیره‌شده زباله‌های دفن شده، حدود 300 هزار پوند از هزینه تجهیزات جدید خود کم خواهد کرد که سالانه 45 تا 50 هزار پوند خواهد شد. بخش دیگری از این 300 هزار پوند از سوی شرکت‌های پلاستیکی خواهد بود که انتظار می‌رود این پودرها را خریداری کنند. گرچه این اعداد منطقی هستند، اما پانچولی می‌گوید انگیزه او در گسترش کارخانه عمدتا مسائل مالی نبوده است.

او می‌گوید: «نمی‌خواهم یک محصول خوب را در یک محل دفن زباله بیندازم.» پانچولی در وادی جست‌وجوی موارد استفاده بیشتر برای پسماند تخم‌مرغ، تنها نیست. در ایالات‌متحده آمریکا، دانشمندان از دانشگاه ایالتی وین در حال اندیشیدن در مورد فرآیندی برای تغییر پوسته‌های تخم‌مرغ به الکترودهای باتری هستند. به این ترتیب که الکترودها هم از پوسته تخم‌مرغ و هم قسمت بدبوی داخلی آن استفاده می‌کنند. در این روش دانشمندان می‌توانند از مرحله جداسازی آنها بگذرند. دانشمندان علم مواد در دانشگاه تاسکیگ راه‌هایی برای ایجاد «بسته‌بندی زیست تجزیه‌پذیر» از پوسته تخم‌مرغ در نانوذرات و ترکیب با پلیمرهای زیست‌ تجزیه‌پذیر یافته‌اند. آنها همچنین در حال جست‌وجو برای استفاده از این بیوپلاستیک‌های جدید برای ایجاد مواد لازم برای پر کردن دندان، بازسازی استخوان، کمک به ترمیم زخم‌ها و ارسال دارو هستند. در هر وعده غذایی، قهوه به مراتب پسماند بیشتری نسبت به تخم‌مرغ تولید می‌کند. روزانه میلیون‌ها نفر فیلترهای مملو با تفاله‌های خیس را به سطل زباله می‌اندازند. شرکت استارباکس کیسه‌های رایگان تفاله‌های قهوه برای استفاده به‌عنوان کود در باغچه‌ها ارائه می‌دهد. این کار شروع خوبی است.

اما Bio-Bean که یک استارت‌آپ واقع در لندن است، ارزش به مراتب بیشتری را در پسماند قهوه یافته است. این استارت‌آپ سالانه بیش از 10 میلیون پوند تفاله قهوه جمع‌آوری می‌کند و آن را به قرص‌های بیودیزل و زیست‌توده۱ بازیافت می‌کند. هزینه کمتر این قرص‌ها نسبت به نفت و گاز طبیعی، آنها را نه تنها برای کافی‌شاپ‌ها بلکه برای صاحبان کوره‌ها بهینه می‌سازد. طراحان تفاله‌های قهوه را برای ایجاد یک تخته مرکب به نام Çurface تغییر می‌دهند که در اثاثیه منزل مدرن و مینی‌مالیستی استفاده می‌شود. یک شرکت تایوانی به نام سینگ تکس از این تفاله‌ها در الیاف بوگیر استفاده می‌کند. این الیاف در محصولاتی به‌کار می‌رود که توسط بیش از 110 کشور، از شلوارهای جین امریکن ایگل تا تودوزی‌های کفش تیمبرلند فروخته می‌شود. این ایده‌ها ممکن است به نظر عجیب یا با مزه بیایند و البته همه آنها نخواهند توانست در قیمت، کیفیت یا کارآیی با محصولات موجود رقابت کنند. امروزه ایده تغییر و تبدیل ضایعات به مواد مفید به‌خصوص بین شرکت‌های بزرگ‌تر بسیار محبوب شده است.

در تحقیق شرکت گرین‌بیز نشان داده شده است که سه چهارم پاسخ‌دهندگان از شرکت‌هایی با بیش از 1 میلیارد دلار درآمد اظهار کرده اند که از حداقل برخی اصول اقتصاد گردشی استفاده کرده‌اند و البته به نظر می‌رسد درآمد خوبی در پوسته تخم‌مرغ، تفاله‌های قهوه و دیگر مواد خرد و ریز وجود دارد. کمیسیون اروپا تخمین می‌زند که شرکت‌های اروپایی به تنهایی می‌توانند از طریق ترکیبی از تولید کارآتر و استراتژی‌های اقتصاد گردشی که از ضایعات استفاده بهینه می‌کند، سالانه بین 466 میلیارد یورو و 914 میلیارد یورو یا 8 درصد گردش معاملات سالانه خود را ذخیره کنند. البته اقتصاد گردشی هنوز در مراحل اولیه و ابتدایی خود است و موانع قابل‌توجهی در ایجاد کسب‌وکارهای گردشی‌تر وجود دارد. یک سوم پاسخ‌دهندگان به پژوهش گرین‌بیزاظهار کرده اند که زمانی که صحبت از ابتکارات اقتصاد گردشی به میان می‌آید، آنها نمی‌توانند یک مورد کارآ از کسب‌وکار ایجاد کنند چرا که هزینه‌های لجستیکی بالا است و مدیریت اجرایی یا درک مصرف‌کننده هنوز در این زمینه قاصر است. اما علی‌رغم این چالش‌ها شرکت‌هایی که زودتر این روندها را پذیرفته‌اند نباید در آزمودن آن تردید کنند. هیچ دلیلی وجود ندارد که روی پوست تخم‌مرغ راه بروید، وقتی می‌توانید آن را به سود تبدیل کنید.

پی‌نوشت:

۱. زیست‌توده شامل کلیه موادی در طبیعت می‌شود که در گذشته نزدیک جاندار بوده، از موجودات زنده به‌عمل آمده یا زائدات، ضایعات یا فضولات آنها هستند.