دست‌انداز تردد هیبریدی ها در ایران

شاید استفاده از خودروی هیبریدی راه‌حل مناسبی برای کاهش آلودگی باشد اما به‌طور حتم نمی‌تواند جایگزین خودروهای بنزین‌سوز یا گازسوز در ایران شود.در مورد چرایی این موضوع می‌توان به نبود زیرساخت‌های مناسب برای حضور هیبریدها در ایران اشاره کرد حال آنکه ظاهرا اراده‌ای نیز برای حضور این نوع خودروها در کشور وجود ندارد. در این مورد می‌توان به مثال روشنی اشاره کرد. پلیس راهور در دو مورد از شماره‌گذاری هیبریدها جلوگیری به عمل آورد. مورد اول مربوط به خودروی وارداتی پارس خودرو است. اسمارت خودروی دو نفره‌ای که گرچه در اوایل معرفی‌اش در سال ۱۹۹۸ چندان با استقبال مواجه نشد اما رفته رفته با افزایش قیمت جهانی سوخت و مشکل همیشگی جای پارک در کلان شهرها اقبال عمومی پیدا کرد و به رده پرفروش‌ها اضافه شد.

این خودروی شهری کم مصرف در دولت نهم مورد توجه شرکت پارس خودرو قرار گرفت به‌طوری‌که مدیران این شرکت قصد کردند اسمارت را در جای خالی سبد محصولات خود قرار دهند و یک خودروی کوچک شهری را برای مشتریان به ارمغان بیاورند. حکایت واردات این خودرو تا آنجا پیش رفت که مسوولان این شرکت اذعان کردند که قرارداد واردات CBU برای ۶ هزار دستگاه خودروی اسمارت منعقد شده و این خودرو در آینده نزدیک به خیابان‌ها راه پیدا خواهد کرد. مسوولان این شرکت حتی اعلام کردند که تولید CKD این خودرو نیز به‌زودی آغاز می‌شود.اما قیمت اسمارت که به نظر می‌رسید برای مشتریان چالش برانگیز باشد نیز در صدر اخبار خودرویی آن سال‌ها قرار گرفت به‌طوری‌که طبق اعلام این شرکت مدل ۲ نفره آن حدود ۱۴ میلیون تومان و مدل ۴ نفره با قیمت ۱۸ میلیون عرضه خواهد شد.

هر چند خرید خودروی دو نفره دو درب، چندان سازگاری با ذائقه مشتریان ایرانی ندارد با این حال اما بسیاری از مشتریان در انتظار ورود این خودروی کوچک شهری بودند. اما شاید پارس خودرو، راهور ناجا را در شماره‌گذاری این خودرو نادیده گرفته بود به‌طوری‌که راهور با ارائه دلایلی که خاص خود بود از شماره‌گذاری آن ممانعت به عمل آورد که همین مساله پروژه ورود این خودرو را منتفی کرد. اما خودروی هیبریدی دیگری که قصد ورود به حوزه تاکسیرانی کشور را داشت در نیمه راه بازماند متعلق به یک شرکت ژاپنی بود که با عدم شماره‌گذاری پلیس همراه شد. برخی شماره‌گذاری نشدن این خودرو را به دلیل سازگار نبودن سیستم تاکسی‌های یاد شده با شرایط آب و هوایی شهر تهران مرتبط دانستند و برخی پلیس راهور را در ورود خودروهای پاک بی میل می دانند در آخرین مورد نیزمشتریان نسبت به عدم همکاری پلیس در تردد این نوع خودروها در محدوده طرح ترافیک گلایه کرده‌اند.

در این زمینه ظاهرا برخی از نمایندگی‌ها به خریداران خودروهای هیبریدی وعده تردد آزادانه در محدوده طرح ترافیک را داده‌اند، اما مشتریان زیادی طبق این وعده متضرر شده‌اند. در همین زمینه بحث مجاز یا غیرمجاز بودن ورود خودروهای هیبریدی به محدوده زوج و فرد و طرح ترافیک ایجاد شد، و پلیس راهور نیز در مصاحبه‌ای تردد هیبریدی‌ها را با شرایط خاصی عنوان کرد به‌طوری‌که سرهنگ مسعود جبارزاده رئیس مرکز اجرائیات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ طی هفته جاری در این زمینه تاکید کرده بود که خودروهای هیبریدی خودروهای دوگانه سوزی هستند که تحت عنوان خودروی سبز و دارای کمترین میزان آلایندگی معرفی شده و به همین دلیل بسیاری از فروشندگان، هنگام فروش این خودروها مدعی می‌شوند که پس از خرید خودروهای هیبریدی به راحتی می‌توان وارد طرح ترافیک و زوج و فرد شد.

وی با بیان اینکه این ادعای فروشندگان به نوعی هم درست بوده و هم غلط است، ادامه داد: خودروهای هیبریدی می‌توانند وارد محدودیت‌های ترافیکی شهر تهران شوند اما شرط آن این است که مالکان پس از شماره‌گذاری خودروی خود به واحد صدور آرم سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران مراجعه کرده و نسبت به ثبت پلاک خودروی خود به‌عنوان خودروی دارای مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد اقدام کنند. رئیس مرکز اجرائیات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با تاکید بر اینکه تا پیش از ثبت پلاک خودرو، ورود خودروهای هیبریدی به محدوده زوج و فرد و طرح ترافیک غیرمجاز بوده و مشمول جریمه خواهد شد، خاطرنشان کرده بود که متاسفانه برخی از شرکت‌های فروشنده خودرو اینگونه به خریدار القا می‌کنند که پس از خرید خودرو و شماره‌گذاری، مجوز ورود به محدوده زوج و فرد و طرح ترافیک نیز صادر می‌شود که این ادعا درست نیست و همانطور که گفتم باید مراحل این کار طی شود.

در هر صورت آنچه مشخص است اگر چه دولت با کاهش تعرفه هیبریدی ها به نوعی وارد‌کننده یا حتی تولید‌کننده را به گسترش این خودروها ترغیب کرده اما آنچه مشخص است عدم هماهنگی میان نهادهای مرتبط با ورود قانونی هیبریدی ها به ایران منجر به آن شده که هیبریدی ها که به‌عنوان خودروهای پاک و کم مصرف شناخته می‌شوند چندان در بازار خودروی کشور حرفی برای گفتن نداشته باشند، این در شرایطی است که عدم سازگاری ذائقه مشتریان نیز موضوع مشخصی است که به نظر می‌رسد باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد. در هر صورت آنچه مشخص است در شرایط کنونی اگر چه استفاده از هیبریدی ها راه‌حل نهایی کاهش آلودگی هوا نیست اما توسعه آن می‌تواند مزایای فراوانی در راستای کاهش مصرف سوخت و انتشار کمتر آلودگی داشته باشد، بنابراین اگر دولت خواهان فرهنگ‌سازی در این زمینه است باید ساختار آن را نیز فراهم کند، هر چند که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در ابتدا باید هماهنگی بین دستگاه‌های مربوطه برای ورود، تایید استاندارد و همچنین شماره‌گذاری خودروهای یاد شده صورت بگیرد.