گژپ زنید و کرنا نوازید و علم بردارید
محرم که از راه برسد، هر نقطه از ایران، آیینی دارد و مردمش، می‌کوشند به هر نحوی از انحا، به سوگواری سالار شهیدان بپردازند؛ از شمال گرفته تا جنوب، از شرق تا غرب، از مسلمان گرفته تا ارمنی. هر روستا و شهر، سنتی برای خویش دارد. یکی طوق و علم می‌بندد و دیگری گژپ می‌زند. در جایی کرنا می‌نوازند و در جای دیگر چاووشی می‌خوانند، برخی نخل برمی‌دارند و برخی بر خاک می‌نشینند، برخی گل بر سر و روی خویش می‌مالند و برخی تعزیه برپا می‌کنند؛ و البته کلمه واحدشان که یکصدا، صدایش می‌زنند، «حسین(ع)» است. تنوع فرهنگی و مراسم گسترده‌ای که در ایام محرم برگزار می‌شود شاید اجازه آن را ندهد که بتوان همه آنها را معرفی کرد اما کوشیده‌ایم تا در حد امکان، راهنمایی فراهم آوریم تا اگر خواستید روزهای عزای حسینی را به سفر روید و آیین‌های مردم دیگر نواحی ایران را ببینید، یک شمای کلی از برخی آیین‌های برخی شهرهای کشور در دست داشته باشید.