وحشت در نیس در روز باستیل

شاید ١٠ روز بیشتر با روز استقلال آمریکا فاصله نداشته باشیم؛ اما جای تعجب نیست که چهاردهم جولای یا روز باستیل، بیش از آنکه یادآور انقلاب ١٧٨٩ فرانسه باشد، به مجالی برای گرامیداشت ارزش‌های پس از آن انقلاب، یعنی آزادی، برابری و برادری بدل شده باشد. در حقیقت خاطره دهشتناک ترمیدورهای انقلابی، چنان بر حماسه فتح قلعه باستیل به‌دست مخالفان لوئی شانزدهم سایه انداخته که تصویر محاصره صدها‌ نفره و سپس هجوم انقلابیون به این زندان، دیگر کمتر جایی در جشن ملی فرانسه دارد. با تمام این اوصاف، چهاردهم جولای امسال بار دیگر فرانسه را با تصویر انبوه پیکرهای بی‌جان و ازهم‌پاشیده پیوند زد؛ پیکرهایی که پس از برگزاری سنت سالانه بزرگ‌ترین و پرقدمت‌ترین رژه نظامی قاره سبز و تمامی آتش‌بازی‌هایی که از برج ایفل پاریس گرفته تا دورافتاده‌ترین شهرهای فرانسه را روشنایی بخشیدند، قربانی رژه دو‌کیلومتری کامیونی شدند که به گواهی شاهدان عینی و تصاویر ثبت‌شده، تمام تلاش خود را کرد تا با هر گردش چرخ خود، بر غلظت خط خون در شهر ساحلی نیس بیفزاید.

هجوم وحشیانه راننده‌ای کامیون‌سوار به صفوف جمعیتی که برای آتش‌بازی روز باستیل در سواحل «ریویرا» گردهم آمده بودند، در حالی دست‌کم ٨٤ کشته و ١٨٨ مجروح بر جای گذاشته که تصاویر ضبط ‌شده از سوی دوربین‌های مداربسته شهری نشان از آن دارد که شهروندان و گردشگران وحشت‌زده این‌بار به دلایل متفاوتی و برای آنکه به سرنوشت جسدهایی له‌شده بر کف آسفالت دچار نشوند، ناگزیر به آب‌های گرم این شهر توریستی پناه برده بودند. اما این کشتار وحشیانه که جدای از حرکات زیگزاگ این کامیون عنان‌گسیخته، با تیراندازی شخص راننده نیز همراه بوده، پس از دقایقی و در پی مداخله یکی از ماموران پلیس زن که برای توقف کامیون شجاعانه بر روی آن پریده بود، پایان یافت.

«کریستین استروسی»، شهردار پیشین نیس و رئیس کنونی «آلپ-کوت دازور»، ضمن تایید خبر کشته‌شدن فرد مهاجم به‌دست پلیس، اعلام کرده تعدادی از دوربین‌های امنیتی نصب‌شده در شهر، لحظه‌ای را که فرد مهاجم کیلومترها دور از ساحل و در تپه‌های نیس، سوار کامیون شده به ثبت رسانده‌اند؛ اطلاعاتی که به گفته او می‌تواند در تحقیقات برای یافتن هرگونه همدست احتمالی بسیار راهگشا باشد. استروسی گفته است که مقدمات این حمله تروریستی نیز به سیاق نمونه‌های مشابه آن، یک‌تنه مهیا نشده و بدون‌شک نتیجه فعالیتی شبکه‌ای است که به‌زودی از سوی پلیس فرانسه کشف و شناسایی خواهد شد. برای همین در هفته جاری، پلیس فرانسه یک زن و شوهر را در این خصوص دستگیر کرده است.

مهاجم که بود؟

گفته می‌شود اوراق شناسایی کشف‌شده در کامیون فرد مهاجم که با تایید پلیس این کشور نیز همراه شده است، متعلق به «محمد لحویج بوهلال»، شهروند فرانسوی تونسی‌الاصل ٣١ ساله‌ای است که در آپارتمانی در شمال نیس ساکن بوده است. این فرد به گفته پدرش دارای اختلالات روانی بوده است. چندی پیش یکی از تحلیلگران سایت فارن پالیسی گفته بود داعش برای عملیات تروریستی خود به شدت روی افرادی که دارای اختلالات روانی هستند حساب باز کرده است. پدر این فرد می‌گوید: محمد بوهلال چند صباحی بود که دارای گرایش های افراطی شده بود. پیش‌تر او مانند یک فرد عادی با عقاید معمولی بوده است. به نظر می‌رسد صحنه‌های حملات تروریستی برای فرانسوی‌ها تبدیل به یک عادت شده است؛ تولوز، پاریس و حالا نیس. به گفته بسیاری از کارشناسان حملات داعش تاثیرات منفی بر صنعت گردشگری فرانسه باقی خواهد گذاشت. از سویی در بعد سیاست داخلی ممکن است ملی‌گراهای افراطی رشد کنند و داستان فرانسه تنها به این موضوع ختم نشود. دولت چپ‌گرای اولاند برای اینکه بتواند امنیت را به این کشور بازگرداند نیاز به یک تجدیدنظر در ساختارهای سازمان‌های اطلاعاتی خود دارد. این در حالی است که برخی از کارشناسان بر این باورند قوانین اتحادیه اروپا مانعی بزرگ برای این کشور و سایر کشورهای اروپایی برای مبارزه با گروه‌های تروریستی به حساب می‌آید.

افزایش تمهیدات امنیتی-نظامی

فرانسه شاید توانسته بود با وجود تمام تهدیدهای تروریستی، از تونل یک‌ماهه رقابت‌های جام ملت‌های اروپا به سلامت عبور کند؛ اما حمله تروریستی اخیر کافی بود تا نه‌تنها پرچم‌های سه‌رنگ آن کشور، باری دیگر پس از کشتار خونین ماه نوامبر در پاریس، نیمه‌برافراشته شوند؛ بلکه وضعیت اضطراری حاکم نیز برای سه ماه دیگر تمدید شود. «فرانسوا اولاند»، رئیس‌جمهوری فرانسه، در حالی پس از اعلام سه روز عزای عمومی، دستور بحث‌برانگیز تمدید سه‌ماهه وضعیت اضطراری را صادر کرده که معلوم نیست آیا فرانسه مجددا آماج حملات این گروه‌ها قرار خواهد گرفت یا نه. او در سخنانی در ساعات ابتدایی روز گذشته، ضمن محکوم‌کردن دیو سیرتی و خشونت مطلق رخ‌داده در چهاردهم جولای، نماد آزادی فرانسه، از گشایش پرونده این حمله تحت عنوان «قتل عمد سازمان‌دهی‌شده مرتبط با گروهی تروریستی» در دادستانی پاریس خبر داده که داعش در نهایت مسوولیت آن را قبول کرده است؛ هرچند این امر با کمی تاخیر همراه شد اما همان زمان بسیاری از حساب‌های توییتری منتسب به سازمان تروریستی داعش، در ساعات پس از حمله، با شادمانی مدعی دست‌داشتن عناصر این سازمان در کشتار وحشیانه نیس شده بودند.

با این ‌حال و در شرایطی که هنوز هیچ مدرکی دال بر ماهیت سازمانی این حمله به‌دست نیامده، اولاند اعلام کرده جدای از تمدید وضعیت اضطراری‌ای که ماه‌هاست سربازان مجهز فرانسوی را میهمان خیابان‌های آن کشور کرده، اقدامات امنیتی فوق‌العاده‌ای نیز در پیش خواهد گرفت که از آن ‌جمله می‌توان به فراخواندن کهنه ‌سربازان ذخیره برای کمک به پلیس فرانسه، به‌ویژه نیروهای حفاظت مرزی آن کشور اشاره کرد. اینها جدای از تاکید اولاند مبنی بر افزایش حضور نظامی فرانسه در عراق و سوریه است که بناست نقشی کلیدی در عملیات آتی آزادسازی موصل از چنگال تروریست‌های داعش ایفا کنند.