ماجرای چک تضمین برای تحویل خودرو
داستان دنباله‌دار تسهیلات 25 میلیونی با تحویل خودروهای ثبت‌نامی در حالی رو به اتمام بود که دریافت چک تضمین از سوی خودروسازان ماجرای تازه‌ای برای طرح ضدرکود دولت رقم زد.

رکود حاکم بر بازار خودرو و افت فروش و تولید خودروسازان، دولت حسن روحانی را بر آن داشت که بسته‌ای برای رونق بازار ارائه دهد، هر چند برخی از کارشناسان رونمایی از بسته دولت را نتیجه وسعت‌گیری کمپین نخریدن خودروی صفر می‌خوانند، اما به‌نظر می‌رسد که افت شاخص‌های اقتصادی که در نتیجه تولید خودرو از سال گذشته و با افزایش تیراژ، روندی صعودی به خود گرفته بود نیز منجر به نگرانی‌هایی در این زمینه شده بود. در هر صورت آنچه مشخص است دولت برای رونق بازار خودرو و همچنین حمایت از صنعت خودروی کشور به ارائه بسته‌ای در این زمینه پرداخت. وجه مهم بسته مذکور در نظر گرفتن تسهیلات 25 میلیونی به‌منظور خرید خودرو بود. در این بین دولت برای جلوگیری از رشد نقدینگی نه‌تنها از تزریق مستقیم پول به واحدهای تولیدی جلوگیری کرد؛ بلکه سازوکار مشخصی نیز در این زمینه پیش پای خودروسازان قرار داد.قصد بازخوانی چگونگی دریافت تسهیلات مذکور از سوی مشتریان را نداریم؛ چراکه متقاضیان این تسهیلات پس از رونمایی بسته مذکور و مشخص شدن میزان تسهیلات موردنظر، تا زمانی که اقدام به دریافت آن کردند هر روز با مقررات جدیدی مواجه ‌شدند؛ به‌طوری‌که این تسهیلات از بازپرداخت هفت ساله به چهار سال رسید یا اینکه قرار بود اعطای تسهیلات یاد شده تا 6 ماه ادامه کند که تنها 6 روز دوام آورد.

در هر صورت آنچه مشخص است از زمان اعلام تسهیلات 25 میلیونی تا زمان دریافت آن توسط متقاضیان، همراه با حاشیه‌هایی بود که چند روزی رسانه‌ها را به خود مشغول کرده بود، اما با تحویل خودروها به‌نظر می‌رسید که این حاشیه‌ها تمام شده و دیگر حرف و حدیثی در این زمینه باقی نمانده است حال آنکه دریافت چک تضمین از مشتریان توسط خودروسازان، وزارت صنعت و معدن و تجارت و بانک مرکزی را وارد ماجرای جدیدی کرد.داستان از این قرار است که ثبت‌نام‌کنندگان تسهیلات 25 میلیونی در هنگام دریافت خودرو باید چک دیگری به ارزش 120 درصد قیمت خودرو را به خودروساز مربوطه تسلیم می‌کردند. در این زمینه برخی شرکت‌های خودروسازی به نمایندگی‌های خود اعلام کرده بودند که برای انجام فرایند تحویل خودرو به مشتریان، از آنان به اندازه 120 درصد قیمت خودرو تسهیلات چک تصمینی بانکی یا سفته دریافت کنند. در عین حال که برخی دیگر از خودروسازان هنگام ثبت‌نام، این چک تضمینی را در کنار چک‌های مربوط به پرداخت اقساط وام 25 میلیونی دریافت کرده بودند. این موضوع در حالی از سوی بانک مرکزی مورد پیگیری قرار گرفت که به گفته یکی از مسوولان بانک مرکزی دریافت چک تضمینی از مشتری، تکلیف این بانک یا بانک‌های عامل نیست و از جمله شرایطی است که خودروسازان به‌عنوان ضمانت برای خریداران تعیین کرده‌اند.

این در حالی است که تعهد خودروساز به وصول تمامی چک‌های ارائه شده از سوی مشتری و واریز به حساب بانک عامل موجب دریافت ضمانتی معادل 120 درصد تسهیلات دریافتی از سوی آنها شده است. بنابراین می‌توان این گونه عنوان کرد که خودروسازان معادل تسهیلاتی را که قرار است خریدار به تدریج پرداخت کند، یکجا از بانک عامل دریافت کردند و با پرداخت اقساط توسط مشتری، مبالغ آن را در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهند. در این بین اگر هر چکی از سوی مشتری در زمان مقرر پرداخت نشود، این خودروساز است که باید معادل آن را به حساب بانک واریز کند. به عبارتی دیگر چک معادل 120 درصد تسهیلات، تنها تضمین مشتری در مقابل دریافت تسهیلات 25 میلیون تومانی بود.دریافت چک تضمینی از مشتریان اگر چه به‌نوعی تضمین پرداخت اقساط به حساب تولید‌کنندگان بود، اما ظاهرا دریافت این چک در رویه اخذ تسهیلات قرار نداشته و از قبل نیز اطلاع‌رسانی از سوی خودروسازان انجام نگرفته بود، با این حال دو خودروساز بزرگ کشور در فرایند ثبت‌نام و تحویل خودروهای فروخته اقدام به دریافت چک تضمین علاوه‌بر چک‌های اقساط کردند؛ به‌گونه‌ای‌که ایران خودرو هنگام ثبت‌نام و سایپا در زمان تکمیل مدارک، از مشتریان چک تضمین معادل 120 درصد قیمت خودرو، دریافت کرد.

به همین دلیل با شروع تحویل خودروها انتقاداتی در این زمینه مطرح شد؛ به‌طوری‌که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت و معدن و تجارت دستور بررسی ویژه در این زمینه داد و معاون وی نیز هشدارهایی را متوجه خودروسازان کرد؛ نوایی از واکنش وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه خبر داد و اظهار داشت که محمدرضا نعمت‌زاده دستور داده اگر شرایط جدیدی خارج از ضوابط قرارداد اولیه به مشتریان خودروهای تسهیلات 25 میلیون تومانی تحمیل شده است، معاونت امور صنایع وزارت صنعت به موضوع رسیدگی کند. نوایی همچنین از مشتریان خواسته در صورت نارضایتی از عملکرد خودروسازان در این زمینه شکایت خود را به سازمان حمایت مصرف‌‌کنندگان و تولید‌کنندگان و یا اداره رسیدگی به شکایات وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه کنند. این وضعیت در حالی است که خودروسازان تاکنون اطلاع‌رسانی در این زمینه نداشته و اعلام نکرده‌اند که به چه دلیل علاوه بر چک اقساط، چک تضمین به میزان 120 درصد قیمت خودرو، از مشتریان دریافت کرده‌اند. در هر صورت آنچه مشخص است خودروسازان از دو هفته گذشته نسبت به تحویل خودروهای ثبت‌نامی اقدام کرده‌اند حال آنکه هنوز تکلیفی برای چک‌های تضمینی نیست. کما اینکه دریافت بدون اطلاع این چک‌ها بسیاری از متقاضیان را به دردسر انداخته است.