سرنوشت اقتصاد جهان در گرو این جمعیت ۱/۸ میلیارد نفری
سازمان ملل هفته گذشته در گزارشی از جمعیت ۸/۱ میلیارد نفری جوانان جهان خبر داد و این ترکیب جمعیتی را در طول تاریخ بی‌سابقه خواند. براساس گزارش سازمان ملل، جهان هیچ گاه به این تعداد جمعیت جوان ۱۰ تا ۲۴ ساله نداشته است. این وضعیت هم می‌تواند فرصت باشد و هم تهدید. کشورهایی می‌توانند از این وضعیت به نفع خود استفاده کنند و آن را به سرمایه‌گذاری ارزشمند تبدیل کنند که از حالا برای استفاده از این موقعیت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کنند. این جمعیت جوان، می‌تواند اقتصاد کشورها و اقتصاد کل جهان را دگرگون کند.
سازمان ملل هفته گذشته در گزارشی از جمعیت 8/1 میلیارد نفری جوانان جهان خبر داد و این ترکیب جمعیتی را در طول تاریخ بی‌سابقه خواند. براساس گزارش سازمان ملل، جهان هیچ گاه به این تعداد جمعیت جوان 10 تا 24 ساله نداشته است. این وضعیت هم می‌تواند فرصت باشد و هم تهدید. کشورهایی می‌توانند از این وضعیت به نفع خود استفاده کنند و آن را به سرمایه‌گذاری ارزشمند تبدیل کنند که از حالا برای استفاده از این موقعیت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کنند. این جمعیت جوان، می‌تواند اقتصاد کشورها و اقتصاد کل جهان را دگرگون کند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، اکثر جمعیت جوان جهان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته حضور دارند. از هر ۱۰ جوان اکنون ۹ نفر در کشورهای جهان سوم یا کمتر توسعه یافته زندگی می کنند. هند به تنهایی، جمعیت جوان ۳۶۵ میلیون نفری دارد. به همین خاطر سازمان ملل هشدار داده که دولت‌ها باید به فکر آموزش، اشتغال و بهداشت و درمان این جمعیت جوان باشند اگر نه با بی‌ثباتی و ناامنی روبه‌رو خواهند شد.
در بعضی کشورها نرخ رشد جمعیت جوان از میزان رشد اقتصاد پیشی گرفته است و این باعث شده سازمان‌‌ها و نهادهایی که مسوول ارائه خدمات اولیه به جوانان هستند کارشان را خوب انجام دهند. هر سال 120 میلیون جوان به سن کار و اشتغال می‌رسند. اما آیا شغل کافی برای پاسخ دادن به نیاز آنها با درآمد کافی وجود دارد؟
در سال ۱۹۵۰، وقتی جمعیت کل جهان ۵/۲ میلیارد نفر بود، جمعیت جوان جهان ۷۲۱ میلیون نفر بود. اکنون که جمعیت کل جهان به ۳/۷ میلیارد نفر رسیده، سهم جوانان از این جمعیت به ۸/۱ میلیارد نفر رسیده است. سازمان ملل پیش‌بینی کرده که شمار جوانان جهان تا نیمه این قرن به ۲ میلیارد نفر می‌رسد. در رسانه‌ها و در میان کارشناسان، از پیرشدن جمعیت جهان و پیامدها و مخاطرات آن و همچنین از ضرورت آماده شدن کشورها برای سالمندی ملت‌ها، صحبت زیاد است. اما کمتر درباره ظرفیت جمعیت جوان کشورها و ظرفیت و خطر بالقوه این جمیعت جوان صحبت می‌شود. واقعیت این است که جمعیت بشری اکنون به‌طور کلی، جمعیتی جوان است. اکثر این جمعیت هنوز به ۳۰ سالگی نرسیده است. در ۴۸ کشور کمتر توسعه‌یافته جهان، اکثریت جمعیت را افراد زیر ۱۸ سال تشکیل می‌دهند که در واقع کودک یا نوجوان خوانده می‌شوند. در افغانستان و ۱۵ کشور آفریقایی، نیمی از جمعیت زیر ۱۸ سال هستند. در چاد، نیجر و اوگاندا، نیمی از جمعیت زیر ۱۶ سال هستند. در بعضی کشورها، جمعیت در حال جوان شدن است به این معنی که متوسط عمر افراد از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ کمتر شده است (یعنی جمعیت جوانشان از پیرها بیشتر شده).
در کشورهایی مانند بروندی و نیجر، این روند جوان شدن دست کم تا سال 2020 ادامه می‌یابد و بعد ممکن است برعکس شود. بعد از سال 2020 روند سالمندی جمعیت در اکثر کشورهای جهان آغاز می‌شود. این واقعیت جمعیتی، خطراتی به دنبال دارد. در کشورهای توسعه‌یافته جهان، جوانان ممکن است مجبور شوند سهم بیشتری برای مستمری بازنشستگی و هزینه‌های درمانی جمعیت سالمند بپردازند. اما این تغییر و تحولات در کنار کاهش نرخ باروری افزایش طول عمر افراد، فرصت‌هایی هم در خود دارد. مثلا مصرف کالا و خدمات ممکن است افزایش یابد چون سالمندان طبقه‌ای خاص از مصرف‌کنندگان را تشکیل می‌دهند که بیشتر خرج می‌کنند.
کدام کشورها جوان هستند؟
همان‌طور که گفته شد نزدیک به 90 درصد از جمعیت جوان جهان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته ساکن هستند. از این میان هند با 356 میلیون نفر، بیشترین شمار جمعیت جوان جهان را دارد. جمعیت جوانان چین به 269 میلیون نفر می‌رسد. بعد از این دو، اندونزی با 67 میلیون جمعیت جوان، آمریکا با 65 میلیون جمعیت جوان، پاکستان با 59 میلیون جمعیت جوان، نیجریه با 57 میلیون جمعیت جوان، برزیل با 51 میلیون جمعیت جوان و بنگلادش با 48 میلیون، در ردیف‌های بعدی هستند.
دلایل جوانی جمعیت
چرا بعضی کشورها جوان‌تر هستند؟ نرخ زاد و ولد و طول عمر در جمعیت‌ها، متوسط عمر آنها و تعداد جوانان آن را مشخص می‌کند. همچنین مهاجرت از و به کشورها، بر ساختار سنی جمعیت آنها تاثیر می‌گذارد. مهاجران بین‌المللی که بین 10 تا 24 سال سن دارند، تنها 12 درصد از کل جمعیت 232 میلیون نفری مهاجران بین‌المللی جهان در سال 2013 را تشکیل داده‌اند. اکثر این مهاجران، از یک کشور درحال توسعه به کشور درحال توسعه دیگر نقل مکان کرده‌اند. اصلی‌ترین انگیزه مهاجرت جوانان هم یافتن شغل و زندگی بهتر بوده است.
مانع پیش روی کشورهای جوان
اطلاعات نشان می‌دهد کشورهایی که جمعیت جوان دارند، موانع توسعه‌ای بیشتری هم دارند. یعنی جوانان به‌صورت ناخواسته خودشان مانعی برای توسعه کشورها هستند؛ به این معنی که کشورهایی که جمعیت جوان بیشتری دارند، نرخ ازدواج زودرس یا بیماری‌ها یا بیکاری بالاتری دارند. این درواقع نتیجه یک دور باطل است. یعنی جوانان به دلیل عدم دسترسی به امکانات، امکان ادامه تحصیل و برخورداری از تسهیلات بهداشتی و رفاهی را ندارند؛ به همین دلیل پیشرفتی نمی‌کنند و انرژی‌شان هم در خدمت پیشرفت کشور نیست. آمارها نشان می‌دهد که میان جمعیت بالای جوان کشورها موانع توسعه‌ای که پیش روی این کشورها وجود دارد، رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین میان بالا بودن جمعیت جوان کشورها و موقعیت پایین توسعه‌ای و اقتصادی آنها هم رابطه مستقیم وجود دارد. بسیاری از کشورهایی که بیشترین جمعیت جوان جهان را در خود جای داده‌اند اکنون در میان فقیرترین کشورهای جهان هستند.
توسعه اولیه و اصلی سازمان ملل به کشورهای جوان جهان، سرمایه‌گذاری روی آموزش و بهداشت است. دسترسی برابر به آموزش برای کودکان، پایه اولیه توسعه در همه کشورهای جهان است. سازمان ملل همچنین به کشورهای جوان جهان توصیه کرده تجربه شرق آسیا را در بهره‌گیری از ترکیب جمعیتی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار دهند.
جوانان اکنون یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در 17 کشور درحال توسعه، نیمی از جمعیت زیر 18 سال هستند. آنها مدیران، مادران و سیاست‌گذاران فردای کشورها هستند. سرمایه‌گذاری روی این بخش از جمعیت، آینده کشورها و همچنین آینده جهان را رقم می‌زند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، اکثر جمعیت جوان جهان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته حضور دارند. از هر ۱۰ جوان اکنون ۹ نفر در کشورهای جهان سوم یا کمتر توسعه یافته زندگی می کنند. هند به تنهایی، جمعیت جوان ۳۶۵ میلیون نفری دارد. به همین خاطر سازمان ملل هشدار داده که دولت‌ها باید به فکر آموزش، اشتغال و بهداشت و درمان این جمعیت جوان باشند اگر نه با بی‌ثباتی و ناامنی روبه‌رو خواهند شد.
در بعضی کشورها نرخ رشد جمعیت جوان از میزان رشد اقتصاد پیشی گرفته است و این باعث شده سازمان‌‌ها و نهادهایی که مسوول ارائه خدمات اولیه به جوانان هستند کارشان را خوب انجام دهند. هر سال 120 میلیون جوان به سن کار و اشتغال می‌رسند. اما آیا شغل کافی برای پاسخ دادن به نیاز آنها با درآمد کافی وجود دارد؟
در سال ۱۹۵۰، وقتی جمعیت کل جهان ۵/۲ میلیارد نفر بود، جمعیت جوان جهان ۷۲۱ میلیون نفر بود. اکنون که جمعیت کل جهان به ۳/۷ میلیارد نفر رسیده، سهم جوانان از این جمعیت به ۸/۱ میلیارد نفر رسیده است. سازمان ملل پیش‌بینی کرده که شمار جوانان جهان تا نیمه این قرن به ۲ میلیارد نفر می‌رسد. در رسانه‌ها و در میان کارشناسان، از پیرشدن جمعیت جهان و پیامدها و مخاطرات آن و همچنین از ضرورت آماده شدن کشورها برای سالمندی ملت‌ها، صحبت زیاد است. اما کمتر درباره ظرفیت جمعیت جوان کشورها و ظرفیت و خطر بالقوه این جمیعت جوان صحبت می‌شود. واقعیت این است که جمعیت بشری اکنون به‌طور کلی، جمعیتی جوان است. اکثر این جمعیت هنوز به ۳۰ سالگی نرسیده است. در ۴۸ کشور کمتر توسعه‌یافته جهان، اکثریت جمعیت را افراد زیر ۱۸ سال تشکیل می‌دهند که در واقع کودک یا نوجوان خوانده می‌شوند. در افغانستان و ۱۵ کشور آفریقایی، نیمی از جمعیت زیر ۱۸ سال هستند. در چاد، نیجر و اوگاندا، نیمی از جمعیت زیر ۱۶ سال هستند. در بعضی کشورها، جمعیت در حال جوان شدن است به این معنی که متوسط عمر افراد از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ کمتر شده است (یعنی جمعیت جوانشان از پیرها بیشتر شده).
در کشورهایی مانند بروندی و نیجر، این روند جوان شدن دست کم تا سال 2020 ادامه می‌یابد و بعد ممکن است برعکس شود. بعد از سال 2020 روند سالمندی جمعیت در اکثر کشورهای جهان آغاز می‌شود. این واقعیت جمعیتی، خطراتی به دنبال دارد. در کشورهای توسعه‌یافته جهان، جوانان ممکن است مجبور شوند سهم بیشتری برای مستمری بازنشستگی و هزینه‌های درمانی جمعیت سالمند بپردازند. اما این تغییر و تحولات در کنار کاهش نرخ باروری افزایش طول عمر افراد، فرصت‌هایی هم در خود دارد. مثلا مصرف کالا و خدمات ممکن است افزایش یابد چون سالمندان طبقه‌ای خاص از مصرف‌کنندگان را تشکیل می‌دهند که بیشتر خرج می‌کنند.
کدام کشورها جوان هستند؟
همان‌طور که گفته شد نزدیک به 90 درصد از جمعیت جوان جهان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته ساکن هستند. از این میان هند با 356 میلیون نفر، بیشترین شمار جمعیت جوان جهان را دارد. جمعیت جوانان چین به 269 میلیون نفر می‌رسد. بعد از این دو، اندونزی با 67 میلیون جمعیت جوان، آمریکا با 65 میلیون جمعیت جوان، پاکستان با 59 میلیون جمعیت جوان، نیجریه با 57 میلیون جمعیت جوان، برزیل با 51 میلیون جمعیت جوان و بنگلادش با 48 میلیون، در ردیف‌های بعدی هستند.
دلایل جوانی جمعیت
چرا بعضی کشورها جوان‌تر هستند؟ نرخ زاد و ولد و طول عمر در جمعیت‌ها، متوسط عمر آنها و تعداد جوانان آن را مشخص می‌کند. همچنین مهاجرت از و به کشورها، بر ساختار سنی جمعیت آنها تاثیر می‌گذارد. مهاجران بین‌المللی که بین 10 تا 24 سال سن دارند، تنها 12 درصد از کل جمعیت 232 میلیون نفری مهاجران بین‌المللی جهان در سال 2013 را تشکیل داده‌اند. اکثر این مهاجران، از یک کشور درحال توسعه به کشور درحال توسعه دیگر نقل مکان کرده‌اند. اصلی‌ترین انگیزه مهاجرت جوانان هم یافتن شغل و زندگی بهتر بوده است.
مانع پیش روی کشورهای جوان
اطلاعات نشان می‌دهد کشورهایی که جمعیت جوان دارند، موانع توسعه‌ای بیشتری هم دارند. یعنی جوانان به‌صورت ناخواسته خودشان مانعی برای توسعه کشورها هستند؛ به این معنی که کشورهایی که جمعیت جوان بیشتری دارند، نرخ ازدواج زودرس یا بیماری‌ها یا بیکاری بالاتری دارند. این درواقع نتیجه یک دور باطل است. یعنی جوانان به دلیل عدم دسترسی به امکانات، امکان ادامه تحصیل و برخورداری از تسهیلات بهداشتی و رفاهی را ندارند؛ به همین دلیل پیشرفتی نمی‌کنند و انرژی‌شان هم در خدمت پیشرفت کشور نیست. آمارها نشان می‌دهد که میان جمعیت بالای جوان کشورها موانع توسعه‌ای که پیش روی این کشورها وجود دارد، رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین میان بالا بودن جمعیت جوان کشورها و موقعیت پایین توسعه‌ای و اقتصادی آنها هم رابطه مستقیم وجود دارد. بسیاری از کشورهایی که بیشترین جمعیت جوان جهان را در خود جای داده‌اند اکنون در میان فقیرترین کشورهای جهان هستند.
توسعه اولیه و اصلی سازمان ملل به کشورهای جوان جهان، سرمایه‌گذاری روی آموزش و بهداشت است. دسترسی برابر به آموزش برای کودکان، پایه اولیه توسعه در همه کشورهای جهان است. سازمان ملل همچنین به کشورهای جوان جهان توصیه کرده تجربه شرق آسیا را در بهره‌گیری از ترکیب جمعیتی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار دهند.
جوانان اکنون یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در 17 کشور درحال توسعه، نیمی از جمعیت زیر 18 سال هستند. آنها مدیران، مادران و سیاست‌گذاران فردای کشورها هستند. سرمایه‌گذاری روی این بخش از جمعیت، آینده کشورها و همچنین آینده جهان را رقم می‌زند.
ارسال نظر