خانه امن سرگردان‌ها

گروه گزارش- پنجاه درصد خانوارهای آمریکایی پس اندازهای خود را در صندوق های سرمایه گذاری به اشکال مختلف مانند صندوق‌های بیمه یا بازنشستگی یا صندوق های تخصصی نگه می دارند. از آنجا که هر سرمایه گذار ریسک خاص خود را داراست و بیشتر افراد تخصصی در این کار ندارند؛ وظیفه حفاظت و به جریان انداختن سرمایه خود را به صندوق‌هایی می‌سپارند که با آگاهی از بازارهای مالی، به سرمایه گذاری و سودآوری اقدام می کنند.

اولین تجربه بازار سهام در غرب اوایل قرن هفدهم با تشکیل اولین بازار سهام در هلند شکل گرفت، آنها دریافتند که برای حفظ ثبات باید رشد کرد و جریان نقدینگی از سرگردانی و تبدیل به "کالاهای زوال مند"، به سمتی برود که رشد و تولید برای بازارهای هدف را گسترش دهد. گسترش صنعت بیمه در اروپا که از تجمع بازرگانان و صاحبان کشتی های تجاری در محله لویدز لندن آغازشد امروز توانسته با تضمین فعالیت‌های تجاری و دارایی های حاملان سرمایه، حامی آنان در گسترش کسب و کارهای خود در سطوح مختلف منطقه ای و بین المللی گردد. در کنار صندوق های بیمه، تمایل برای تامین آتیه با بالارفتن امید به زندگی تشدید شد و اولین صندوق‌های بازنشستگی در اروپا را شکل داد و چنین شد که به جز بانک ها، انواع صندوق‌های سرمایه گذاری برای تجمیع سرمایه های خرد مردم، یا پوشش ریسک سرمایه گذاری و در انواع دیگر برای خرید وفروش اوراق بهادار کوتاه مدت و بلندمدت شکل گرفت. می توان دلایل اقبال مردم غرب برای استفاده از سرمایه‌های سرگردان خرد در بازارهای مالی مولد را به چند دسته تقسیم کرد:

ابتدا وضع مالیات و اداره اقتصاد آن کشورها بر اساس درآمدهای مالیاتی، دیگر عدم تصدی‌گری نسبی دولت در اقتصاد و قوانین محکم در دفاع از سرمایه و مالکیت خصوصی و دلیل دیگر وجود عنصر رقابت در فرهنگ کار و زندگی مردمان که به همراه قوانین ضد انحصار توانسته وضعیتی را فراهم کند که عموم مردم کار کردن را یک ارزش و توانایی مواجهه با سود و زیان را طبیعی بدانند. دولت های اروپایی و آمریکای شمالی همچنین با وضع قوانین مالی شفاف و الزام اقتصاد کشورهایشان به ارایه صحیح و دوره ای اطلاعات مالی با اطمینان از دریافت مالیات برای اداره جامعه از بروز فساد و تورم ناشی از نقدینگی و سیالیت سرمایه در سطح گسترده جلوگیری می‌کنند. اما بخش خصوصی به دلیل متکی نبودن به منابع مالی بادآورده ای مثل نفت برای تامین سرمایه خود، روی به صندوق های سرمایه گذاری و بازار سهام و همچنین سرمایه گذاران خطر پذیر که در صنایع یا شرکت های نوبنیاد سرمایه گذاری می کنند آورده است.

اولین صندوق سرمایه گذاری در آمریکا با نام تراست ماساچوست در سال ۱۹۲۴ تاسیس شد و امروز در ایالات متحده ده هزار صندوق سرمایه گذاری با سرمایه ای معادل ۷ تریلیون دلار به فعالیت مشغولند. سرمایه های خرد جمع شده در این صندوق ها صرف خرید اوراق قرضه دولتی، یا سهام شرکت‌های مختلف فعال در بورس می‌شود که با دارا بودن انواع معافیت های مالیاتی برای سرمایه گذاران راه را برای تامین مالی شرکت های مختلف هموارمی کند. به طور خلاصه نظام حاکم بر اقتصاد این کشورها به رغم وقوع بحران های مالی در دوره های مختلف در همکاری با اقتصاددانان و نظریه پردازان تلاش می کند از انباشت ثروت و سرگردانی منابع جلوگیری کنند و آن را به سمت تولید، تجارت و چرخش در سطوح مختلف جامعه وادارند، و این همان الگویی است که جایش در ایران و به خصوص اصفهان با تجربیاتی تلخ همچون صندوق‌های قرض‎الحسنه دهه ۸۰ و شرکت های سرمایه پذیر ورشکسته دیگر خالی است.