چرا ترکیه به انتخابات زودهنگام بسنده کرد؟
راهی به سوی اول نوامبر
«نه» به همکاری‌های مشترک و تشکیل دولت ائتلافی، نتیجه‌اش برگزاری انتخابات زودهنگام دیگر در اول نوامبر است.
درتابستان انتخابات پارلمانی ترکیه بدون نتیجه باقی ماند و حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت را مانند ۱۳ سال گذشته به دست آورد، در نتیجه حالا مجبور شده تن به برگزاری یک انتخابات دیگر بدهد. زمانی که انتخابات ماه ژوئن به نتیجه نرسید، احزاب مختلف سعی کردند با حزب عدالت و توسعه به گفت‌وگو بنشینند و برای تشکیل یک دولت ائتلافی رایزنی کنند. حزب عدالت و توسعه نیز به گفته برخی از کارشناسان در ظاهر راضی به ائتلاف بوده است اما با مطرح کردن شروطی که خط قرمز احزاب اپوزیسیون بوده در عمل موفق به ائتلاف نبوده است.
درتابستان انتخابات پارلمانی ترکیه بدون نتیجه باقی ماند و حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت را مانند ۱۳ سال گذشته به دست آورد، در نتیجه حالا مجبور شده تن به برگزاری یک انتخابات دیگر بدهد. زمانی که انتخابات ماه ژوئن به نتیجه نرسید، احزاب مختلف سعی کردند با حزب عدالت و توسعه به گفت‌وگو بنشینند و برای تشکیل یک دولت ائتلافی رایزنی کنند. حزب عدالت و توسعه نیز به گفته برخی از کارشناسان در ظاهر راضی به ائتلاف بوده است اما با مطرح کردن شروطی که خط قرمز احزاب اپوزیسیون بوده در عمل موفق به ائتلاف نبوده است.
«نه» به همکاری‌های مشترک و تشکیل دولت ائتلافی، نتیجه‌اش برگزاری انتخابات زودهنگام دیگر در اول نوامبر است.
درتابستان انتخابات پارلمانی ترکیه بدون نتیجه باقی ماند و حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت را مانند ۱۳ سال گذشته به دست آورد، در نتیجه حالا مجبور شده تن به برگزاری یک انتخابات دیگر بدهد. زمانی که انتخابات ماه ژوئن به نتیجه نرسید، احزاب مختلف سعی کردند با حزب عدالت و توسعه به گفت‌وگو بنشینند و برای تشکیل یک دولت ائتلافی رایزنی کنند. حزب عدالت و توسعه نیز به گفته برخی از کارشناسان در ظاهر راضی به ائتلاف بوده است اما با مطرح کردن شروطی که خط قرمز احزاب اپوزیسیون بوده در عمل موفق به ائتلاف نبوده است. یکی از بزرگ‌ترین موانع تشکیل دولت ائتلافی خواسته اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه بوده است. رئیس‌جمهوری ترکیه در نظر دارد با کسب رای اکثریت سیستم پارلمانی این کشور را به سیستم جمهوری تغییر دهد اما احزاب اپوزیسیون راضی به این امر نیستند و آن را تجمع قدرت در دستان یک نفر می‌دانند.
واکنش‌ها به نتیجه انتخابات ژوئن
زمانی‌که نتیجه انتخابات پارلمانی اعلام شد، حزب عدالت و توسعه در یک شوک به سر می‌برد. برای همین موضوع نخست‌وزیر موقت ترکیه در میان طرفداران حزب عدالت و توسعه ظاهر شد و سعی کرد که نتیجه انتخابات را شکست جلوه ندهد. در حالی که در آن روزها برخی اعتقاد داشتند این نتیجه برای حزب عدالت و توسعه به منزله یک رفراندوم است. در این باره داود اوغلو در جمع هواداران حزب عدالت و توسعه سخنرانی کوتاهی کرد و گفت: این تصمیم ملت است، نگران نباشید، این بهترین تصمیم خواهد بود. در بحبوحه صحبت‌های داوود اوغلو اما برخی از احزاب مایل به همکاری با حزب عدالت و توسعه بودند. حزب عدالت و توسعه در این انتخابات تنها ۱۸ کرسی با اکثریت فاصله داشت.
اکتای ورال، نایب رئیس جنبش ملی‌گرا پس از اعلام نتایج گفت که نمی‌تواند احتمال ائتلاف با حزب عدالت و توسعه را رد کند و حزبش باید منتظر ارزیابی‌ها بماند. البته بزرگ‌ترین مشکل در راه ائتلاف همان خواسته اردوغان بود که حاضر نمی‌شد از طرح خود برای تغییر سیستم ترکیه کوتاه بیاید.
در همان زمان مورات کارایالچین، مسوول حزب جمهوری‌خواه خلق در استانبول، نتیجه انتخابات را رأی منفی مردم به سیستم ریاستی مورد نظر اردوغان توصیف کرد و گفت: در صورتی که سایر احزاب به وعده قبل از انتخابات خود مبنی بر ائتلاف نکردن با حزب عدالت و توسعه پایبند بمانند، دولت ائتلافی به رهبری حزب جمهوری‌خواه خلق تشکیل خواهد شد. البته این حزب خود دو دور با حزب عدالت و توسعه گفت‌وگو کرد که هیچ یک از دو بار به نتیجه خاصی نرسید. پس از گفت‌وگوی دور دوم نیز دبیر کل این حزب در میان خبرنگاران حاضر شد و گفت حزب عدالت و توسعه اصلا قصد ندارد با هیچ حزبی دولت تشکیل دهد و به دنبال برگزاری انتخابات زودهنگام است. صلاح‌الدین دمیرتاش اما یکی از دو رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها ضمن استقبال از پیروزی «شکوهمند» حزبش، این پیروزی را پیروزی ستم‌دیدگان و پایانی بر بحث ریاستی شدن نظام سیاسی ترکیه دانست. وی تعهد خود بر ائتلاف نکردن با حزب عدالت و توسعه را یادآور شد، پیروزی حزبش را پیروزی طرفداران راه حل مسالمت‌آمیز برای مسأله کردها توصیف و بر ادامه حمایت عبدالله اوجالان از این راه حل تأکید کرد.
سیستم سه حزبی؛ کاری نشدنی
با به نتیجه نرسیدن گفت‌وگوها با حزب عدالت و توسعه، حزب جمهوری خلق ترکیه که دومین حزب برنده انتخابات ماه ژوئن بوده است بحث ائتلاف سه حزبی را مطرح کرد. بر اساس این سناریو قرار شدسه حزب مخالف عدالت و توسعه دست به تاسیس یک دولت بزنند و دارای سیستم نخست‌وزیر چرخشی شوند. اما این موضوع نیز به شکست ختم شد. زیرا حزب ناسیونالیست حرکت ملی مخالف این طرح بود. در این راستا کمال کلیچداراوغلو، در سخنرانی روز شنبه اش در میان طرفداران خود از حزب حرکت ملی که تن به این خواسته نداد به شدت انتقاد کرد و گفت حزب حرکت ملی باید مشخص کند در سیاست به دنبال چیست. زیرا به باور دبیر کل حزب جمهوری خلق ترکیه، دولت باغچه لی به هر طرحی فقط یاد گرفته «نه» بگوید. با بن‌بست رسیدن رایزنی‌های سیاسی احزاب ترکیه کم کم به این نتیجه رسیدند تا در اول نوامبر انتخابات زودهنگام برگزار کنند و باز هم تکلیف را به مردم این کشور بسپارند. در همان زمان بسیاری اعلام کردند مردم دیگر به اکثریت حزب عدالت و توسعه رای نخواهند داد و خواستار تشکیل یک دولت ائتلافی هستند. به باور این دسته از کارشناسان، حزب عدالت و توسعه در زمینه سیاست خارجی و مشکلات داخلی نتوانسته در چند سال اخیر موفق عمل کند و به همین دلیل با ریزش آرا مواجه شده است. برخی دیگر اما راهیابی کردها به پارلمان را که برای نخستین بار به‌صورت حزبی وارد مجلس کبیر ترکیه شده‌اند، مانع موفقیت حزب عدالت و توسعه می‌دانند.
راهی به سوی اول نوامبر
برخی از کارشناسان می‌گویند از ابتدا نیز حزب عدالت و توسعه قصد همکاری و تشکیل دولت ائتلافی نداشته است. این حزب که با کسر 18 کرسی، اکثریت را در پارلمان از دست داده بود حاضر نشد با حزب دیگر برای تشکیل دولت ائتلاف کند. هر چند اردوغان در سخنان خود چند بار اعلام کرده بود که وی با دولت ائتلافی موافق است اما در سخنان متناقضی متذکر‌شد که در ترکیه سیستم ائتلافی جواب نمی-دهد و دولت‌های ائتلافی در ترکیه خیلی زود از هم می‌پاشد. نتیجه سیاست با دست پس زدن و با پیش کشیدن حزب عدالت و توسعه برگزاری یک انتخابات زودهنگام دیگر است. انتخاباتی که قرار است چند روز دیگر برگزار شود تا خلأ قدرت را در این کشور هر چه زودتر پر کند.
درتابستان انتخابات پارلمانی ترکیه بدون نتیجه باقی ماند و حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت را مانند ۱۳ سال گذشته به دست آورد، در نتیجه حالا مجبور شده تن به برگزاری یک انتخابات دیگر بدهد. زمانی که انتخابات ماه ژوئن به نتیجه نرسید، احزاب مختلف سعی کردند با حزب عدالت و توسعه به گفت‌وگو بنشینند و برای تشکیل یک دولت ائتلافی رایزنی کنند. حزب عدالت و توسعه نیز به گفته برخی از کارشناسان در ظاهر راضی به ائتلاف بوده است اما با مطرح کردن شروطی که خط قرمز احزاب اپوزیسیون بوده در عمل موفق به ائتلاف نبوده است. یکی از بزرگ‌ترین موانع تشکیل دولت ائتلافی خواسته اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه بوده است. رئیس‌جمهوری ترکیه در نظر دارد با کسب رای اکثریت سیستم پارلمانی این کشور را به سیستم جمهوری تغییر دهد اما احزاب اپوزیسیون راضی به این امر نیستند و آن را تجمع قدرت در دستان یک نفر می‌دانند.
واکنش‌ها به نتیجه انتخابات ژوئن
زمانی‌که نتیجه انتخابات پارلمانی اعلام شد، حزب عدالت و توسعه در یک شوک به سر می‌برد. برای همین موضوع نخست‌وزیر موقت ترکیه در میان طرفداران حزب عدالت و توسعه ظاهر شد و سعی کرد که نتیجه انتخابات را شکست جلوه ندهد. در حالی که در آن روزها برخی اعتقاد داشتند این نتیجه برای حزب عدالت و توسعه به منزله یک رفراندوم است. در این باره داود اوغلو در جمع هواداران حزب عدالت و توسعه سخنرانی کوتاهی کرد و گفت: این تصمیم ملت است، نگران نباشید، این بهترین تصمیم خواهد بود. در بحبوحه صحبت‌های داوود اوغلو اما برخی از احزاب مایل به همکاری با حزب عدالت و توسعه بودند. حزب عدالت و توسعه در این انتخابات تنها ۱۸ کرسی با اکثریت فاصله داشت.
اکتای ورال، نایب رئیس جنبش ملی‌گرا پس از اعلام نتایج گفت که نمی‌تواند احتمال ائتلاف با حزب عدالت و توسعه را رد کند و حزبش باید منتظر ارزیابی‌ها بماند. البته بزرگ‌ترین مشکل در راه ائتلاف همان خواسته اردوغان بود که حاضر نمی‌شد از طرح خود برای تغییر سیستم ترکیه کوتاه بیاید.
در همان زمان مورات کارایالچین، مسوول حزب جمهوری‌خواه خلق در استانبول، نتیجه انتخابات را رأی منفی مردم به سیستم ریاستی مورد نظر اردوغان توصیف کرد و گفت: در صورتی که سایر احزاب به وعده قبل از انتخابات خود مبنی بر ائتلاف نکردن با حزب عدالت و توسعه پایبند بمانند، دولت ائتلافی به رهبری حزب جمهوری‌خواه خلق تشکیل خواهد شد. البته این حزب خود دو دور با حزب عدالت و توسعه گفت‌وگو کرد که هیچ یک از دو بار به نتیجه خاصی نرسید. پس از گفت‌وگوی دور دوم نیز دبیر کل این حزب در میان خبرنگاران حاضر شد و گفت حزب عدالت و توسعه اصلا قصد ندارد با هیچ حزبی دولت تشکیل دهد و به دنبال برگزاری انتخابات زودهنگام است. صلاح‌الدین دمیرتاش اما یکی از دو رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها ضمن استقبال از پیروزی «شکوهمند» حزبش، این پیروزی را پیروزی ستم‌دیدگان و پایانی بر بحث ریاستی شدن نظام سیاسی ترکیه دانست. وی تعهد خود بر ائتلاف نکردن با حزب عدالت و توسعه را یادآور شد، پیروزی حزبش را پیروزی طرفداران راه حل مسالمت‌آمیز برای مسأله کردها توصیف و بر ادامه حمایت عبدالله اوجالان از این راه حل تأکید کرد.
سیستم سه حزبی؛ کاری نشدنی
با به نتیجه نرسیدن گفت‌وگوها با حزب عدالت و توسعه، حزب جمهوری خلق ترکیه که دومین حزب برنده انتخابات ماه ژوئن بوده است بحث ائتلاف سه حزبی را مطرح کرد. بر اساس این سناریو قرار شدسه حزب مخالف عدالت و توسعه دست به تاسیس یک دولت بزنند و دارای سیستم نخست‌وزیر چرخشی شوند. اما این موضوع نیز به شکست ختم شد. زیرا حزب ناسیونالیست حرکت ملی مخالف این طرح بود. در این راستا کمال کلیچداراوغلو، در سخنرانی روز شنبه اش در میان طرفداران خود از حزب حرکت ملی که تن به این خواسته نداد به شدت انتقاد کرد و گفت حزب حرکت ملی باید مشخص کند در سیاست به دنبال چیست. زیرا به باور دبیر کل حزب جمهوری خلق ترکیه، دولت باغچه لی به هر طرحی فقط یاد گرفته «نه» بگوید. با بن‌بست رسیدن رایزنی‌های سیاسی احزاب ترکیه کم کم به این نتیجه رسیدند تا در اول نوامبر انتخابات زودهنگام برگزار کنند و باز هم تکلیف را به مردم این کشور بسپارند. در همان زمان بسیاری اعلام کردند مردم دیگر به اکثریت حزب عدالت و توسعه رای نخواهند داد و خواستار تشکیل یک دولت ائتلافی هستند. به باور این دسته از کارشناسان، حزب عدالت و توسعه در زمینه سیاست خارجی و مشکلات داخلی نتوانسته در چند سال اخیر موفق عمل کند و به همین دلیل با ریزش آرا مواجه شده است. برخی دیگر اما راهیابی کردها به پارلمان را که برای نخستین بار به‌صورت حزبی وارد مجلس کبیر ترکیه شده‌اند، مانع موفقیت حزب عدالت و توسعه می‌دانند.
راهی به سوی اول نوامبر
برخی از کارشناسان می‌گویند از ابتدا نیز حزب عدالت و توسعه قصد همکاری و تشکیل دولت ائتلافی نداشته است. این حزب که با کسر 18 کرسی، اکثریت را در پارلمان از دست داده بود حاضر نشد با حزب دیگر برای تشکیل دولت ائتلاف کند. هر چند اردوغان در سخنان خود چند بار اعلام کرده بود که وی با دولت ائتلافی موافق است اما در سخنان متناقضی متذکر‌شد که در ترکیه سیستم ائتلافی جواب نمی-دهد و دولت‌های ائتلافی در ترکیه خیلی زود از هم می‌پاشد. نتیجه سیاست با دست پس زدن و با پیش کشیدن حزب عدالت و توسعه برگزاری یک انتخابات زودهنگام دیگر است. انتخاباتی که قرار است چند روز دیگر برگزار شود تا خلأ قدرت را در این کشور هر چه زودتر پر کند.
ارسال نظر