دنیای اقتصاد، فاطمه رافع، ضحی زردکانلو- حوالی اسفند ماه که می‌شود می‌توانی حال و هوای عید را در گوشه و کنار شهرهای کشور حس کنی؛ حالا اگر ساکن شهر بهشت هم باشی، می‌دانی که چند سالی است مشهد خیلی خاص‌تر از سایر نقاط کشور برای استقبال از بهار مهیا می‌شود و حدود پنج سالی است که نمادها و المان‌های نوروزی، چهره شهر بهشت را می‌آرایند و رنگ و لعاب خاصی به بهار شهر می‌دهند. مدیریت شهری مشهد در سال 89 با ابتکار عمل در این زمینه در سطح کشور پیشتاز و پیشگام شد. حالا از این المان‌ها در اذهان و دوربین‌‎های ساکنان شهر و زائران بارگاه منور رضوی طرح و نقشی ماندگار به یادگار مانده است و در آستانه نوروز همه لحظه‌شماری می‌کنند برای رونمایی از این نمادها و شاید اغراق نباشد که بگوییم حالا این المان‌ها برای مشهد به برندی تبدیل شده است که برخی دیگر از شهرهای کشور از جمله تهران و کیش به کپی‌برداری از آن پرداختند.
حالا دیگر گویی بین ما و این المان‌هایی که برخی از آن‌ها حدود یک ماه مهمان شهرمان هستند، انس و الفتی به وجود آمده است؛ با آن‌ها عکس یادگاری می‌گیریم و خاطره‌بازی می‌کنیم. اگر نگوییم این ابتکار مدیریت شهری وقت، اقدامی بدون عیب و نقص بود اما باید جانب انصاف را هم رعایت کرد و به دست‌اندرکاران دست‌مریزاد گفت چرا که این اقدام لبخند رضایت را بر لب بسیاری از زائران و همشهریانمان می‌نشاند، اگرچه که از همان ابتدا این المان‌ها مخالفانی هم داشت و برخی صرف هزینه برای آن‌ها را اسراف می‌دانستند و برخی دیگر که با اصل وجود المان‌ها مشکلی نداشتند، معتقد بودند چنین نمادهایی مناسب پایتخت معنوی ایران نیست و در شهر امام رضا(ع) باید المان‌هایی متناسب شأن ایشان نصب شود.

المان های معنوی و مفهومی
با تغییر مدیریت شهری در مشهد زمزمه‌های معنوی و مفهومی شدن این المان‌ها به گوش می‌رسید و مدیران جدید شهر اعلام ‌می‌کردند که حالا سواد بصری «بهشت‌نشینان» ارتقاء یافته است، بنابراین باید نمادهایی انتزاعی و درخور، جایگزین کارهای قبلی شود. تغییرات مدنظر سکان‌داران جدید شهر در المان‌های نوروزی 93 اعمال شد که خیلی هم محسوس بود؛ تغییراتی که شاید بتوان گفت به مذاق مشهدی‌ها خوش نیامد و حتی معاون فرهنگی شهردار نیز به صورت تلویحی نارضایتی خود را از آن‌ها اعلام کرد و البته برای این امر دلایلی چون فرصت اندک و شتاب‌زده بودن مطرح می‌شد با این حال نظرسنجی‌های شهرداری نشان از رضایت نسبی مردم داشت!
مردم که شاید از المان‌های نوروزی ۹۳ خاطره چندان خوشی در ذهن نداشتند، در آستانه نوروز ۹۴منتظر بودند تا ببینند «عیدانه المانی» امسال مدیریت شهری مشهد چیست. از فهرست داوران و مراحل داوری و انتخاب آثار برای نوروز امسال و حاشیه‌های آن که بگذریم، بالاخره اکران المان‌ها به گفته شهردار مشهد با ۱۵۰ المان در سطح شهر آغاز شد. به دلیل تقارن نوروز ۹۴ با ایام فاطمیه، نصب المان‌ها در مشهد در دو مرحله صورت گرفت و ۶ نماد روز ششم فروردین ماه نصب و اکران شدند. رونمایی از المان‌ها بازخوردهای متفاوتی از سوی صاحب‌نظران، کارشناسان و اهالی شهر بهشت به دنبال داشت.

پیشرفت محتوایی المان‌ها
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیارت شورای اسلامی شهر مشهد در گفت‌وگو با فارس با اشاره به اینکه به دلیل تقارن نوروز امسال با ایام فاطمیه شاهد جانمایی دو بخش از المان‌ها بودیم، می‌گوید: بخشی از المان‌های نوروزی مرتبط با شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) بود و بخش دیگر المان‌ها در روز ششم فروردین نصب و اکران ‌شد.حسنعلی اخلاقی امیری به این نکته نیز اشاره می‌کند: نسبت به سال گذشته در توزیع المان‌ها توجه بیشتری صورت گرفته و 13 منطقه شهرداری پوشش داده شده و همچنین پیام و محتوای المان‌ها عمیق‌تر شده است.رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر مشهد ابراز امیدواری می‌کند: در سال آینده که ایام شهادت حضرت فاطمه(س) را پشت سر می‌گذاریم آنچه که مورد نظر عموم مردم است، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
همچنین در ادامه گپ‌وگفتی با برخی از شهروندان مشهدی نیز داشته‌ایم و نظر آنان را درباره المان‌های امسال جویا شدیم.

نمادهای نوروزی سطحی هستند
علی حسینی شهروندی است که در خصوص المان‌های نوروزی به دنیای اقتصاد می‌گوید: مدیریت امور فرهنگی و هنری شهرداری مشهد چند سالی است که تصمیم گرفته به گونه‌ای متفاوت از سایر شهرهای ایران به استقبال بهار برود اما آیا این کافی است؟ هدف از ساخت این نمادها در سال‌های اخیر چه بوده است؟ نوستالژی‌های کودکی؟ یادآوری مفاهیم از دست رفته؟ یا مهدکودکی به وسعت یک شهر؟
این شهروند مشهدی که به گفته خودش آرشیوی از تصاویر المان‌های شهر در سال‌های گذشته را نیز در اختیار دارد، اظهار می‌کند: شادابی و نشاطی که با نصب این نمادها در آستانه نوروز به خیابان‌های شهر می‌آید بسیار خوب است، اما متاسفانه رشد کیفی مناسبی در این سال‌ها دیده نمی‌شود.
حسینی تصریح می‌کند: نمادهای نوروزی بسیار سطحی و بیشتر «آپ‌اسکیل» یا بزرگ‌شده یک جسم مانند یک چمدان، پرنده، گل لاله و ... هستند و کمتر به شکل مفهومی و خلاقانه مانند ننه سرما و ... به این المان‌ها نگاه شده است.
این شهروند مشهدی با اعتقاد بر اینکه کارهای فاخری همچون مجسمه سلام میدان شهدا در میان المان‌های نوروزی کمتر دیده می‌شود، خاطرنشان می‌کند: مشهد با وجود زائران بسیار زیادی که دارد نیازمند نمادهایی با ماندگاری بالاتری است. وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته یکی از انتقادات به مجموعه مدیریت شهری این بود که بیشتر این نمادها در خیابان‌های مرکزی شهر و در مناطق برخوردار نصب می‌شد، می‌افزاید: با روی کار آمدن مدیریت جدید شهری و شعارهای این مجموعه مبنی بر توزیع عادلانه خدمات، انتظار می‌رفت که در نوروز امسال در حاشیه شهر و نقاط کمتر برخوردار نیز طرح استقبال از بهار دیده شود که متاسفانه اینطور نبود برای مثال در بلوار طبرسی دوم هیچ گلی کاشته نشده بود و نهایت اقدام انجام شده تزئین دکل‌ها بود!

امسال بهتر از پارسال
سعید معصومی دیگر شهروندی است که معتقد است المان‌ها هنوز با کیفیتی که در دوره گذشته مدیریت شهری اجرا می‌شد، فاصله دارد، می‌گوید: با این حال معتقدم نمادهای نوروزی امسال نسبت به سال گذشته بهتر بود و این امر نکته مثبت و امیدوارکننده‌ای است. وی ادامه می‌دهد: شهرداری باید به سمت اجرا و اکران المان‌هایی برود که مردم را شاد کند.

المان‌های امسال بچه‌گانه است
خانم معلمی که در حال تردد در خیابان احمدآباد است، با اظهار نارضایتی از المان‌های نوروز ۹۴ می‌گوید: المان‌های امسال خیلی «بچه‌گانه» است و چنگی به دل نمی‌زند.
طاهری معتقد است ساخت و اکران المان‌ها به شیوه کنونی هدر دادن بودجه است و باید المان‌های فرهنگی در شهر نصب شود.

اجرای نامناسب طرح‌ها
یکی دیگر از همشهریان که مرد جوانی است به سوال «دنیای اقتصاد» در خصوص المان‌های نوروزی امسال اینگونه پاسخ می‌دهد: از واکنش اعضای خانواده و فامیل می‌توان تا حدودی دریافت که امسال هم مانند سال گذشته در خصوص المان‌های نوروزی، نظرات چندان مثبت نیست، با این حال من معتقدم المان‌های امسال نسبت به سال گذشته وضعیت بهتری دارند. وی ادامه می‌دهد: در میان المان‌های امسال برخی طرح‌های خلاقانه دیده می‌شود اما همان‌ها هم به صورت مناسب اجرا و پیاده‌سازی نشده‌اند.
خانم جوان دیگری نیز با انتقاد از المان‌های امسال تنها به ذکر چند جمله بسنده می‌کند و می‌گوید: المان‌های امسال «آبکی» است و در طراحی آن‌ها خلاقیتی دیده نمی‌شود؛ گویی شهرداری می‌خواسته المان‌ها را از سر باز کند.

المان‌های امسال رضایت‌بخش بود
خانم سلیمی دیگر شهروندی است که می‌گوید: بر خلاف المان‌های سال گذشته که بسیار ناامیدکننده بود، المان‌های امسال تا حدودی رضایت‌بخش بود و هر چند که با برخی طرح‌ها نمی‌توانستی ارتباط برقرار کنی و آن‌ها را بفهمی اما المان‌هایی هم بودند که طراحی خوبی داشتند با این حال هنوز با نقطه مطلوب فاصله بسیار است. وی در خصوص جانمایی المان‌ها نیز تصریح می‌کند: امسال هم همچون سال‌های گذشته بیشتر المان‌ها در مناطق به اصطلاح «بالای شهر» نصب شده اما بهتر است به مناطق کمتر برخوردار توجه بیشتری شود.
اعتبار 2.5 میلیاردی برای المان‌ها
در همین رابطه سراغی هم از دبیر هنری ستاد استقبال از بهار ۹۴ شهرداری مشهد گرفتیم.
حامد معدولیت هزینه صرف شده برای اجرای المان‌های امسال را 2.5 میلیارد تومان اعلام می‌کند و در پاسخ به برخی انتقادات در خصوص نحوه جانمایی المان‌ها می‌گوید: توزیع المان‌ها عادلانه بوده است و مسیرها به گونه‌ای گزینش شده‌اند که تمام مردم بتوانند از المان‌ها استفاده کنند. وی با بیان اینکه در بلوار طبرسی دوم 11 المان نصب شده است، خاطرنشان می‌کند: المان‌های نوروزی در مناطق مختلف شهر از جمله منطقه ثامن، بلوار مفتح، بلوار جمهوری، ورودی‌های شهر، میدان شهدا و ... بر اساس تردد زائران نصب شده‌اند.
دبیر هنری ستاد استقبال از بهار ۹۴ شهرداری مشهد با اشاره به اینکه دو منطقه مهم برای جانمایی المان‌ها مد نظر بوده است، تصریح می‌کند: مناطق ورودی شهر و مناطق پرتردد در اولویت نصب المان‌ها بوده‌اند.
معدولیت ادامه می‌دهد: ورودی‌های شهر، از میدان قائم به سمت حرم، از بلوار جمهوری و بزرگراه شهید کلانتری به سمت حرم و خیابان امام رضا(ع) که بیشترین جمعیت زائر را دارد و حدود 23 المان در این مناطق نصب شده است. وی اضافه می‌کند: از دیگر نقاط مهم شهر که در اولویت نصب المان نوروزی بودند، مسیر میدان شهدا به سمت پارک کوهسنگی بود که طبق آمارهای به‌دست آمده دومین نقطه پرتردد زائران در ایام نوروز است؛ همچنین مسیر خیابان طبرسی تا خیابان وکیل‌آباد که منطقه ییلاقی شهر است از دیگر مناطق پرتردد محسوب می‌شود و سعی شده است المان‌ها در این مسیرها نصب شوند.
دبیر هنری ستاد استقبال از بهار ۹۴ شهرداری مشهد در خصوص نظرسنجی‌های انجام شده درباره میزان رضایتمندی زائران و مجاوران از المان‌های امسال می‌گوید: این نظرسنجی در حال انجام است و نتیجه آن به‌زودی اعلام خواهد شد.
شاید تا زمانی که نتایج نظرسنجی‌های انجام شده اعلام نشود، نتوان درباره میزان رضایتمندی از المان‌های امسال نظر قطعی داد اما بدون شک المان‌های فعلی با آنچه مد نظر شهروندان است، فاصله بسیاری دارد و این امر می‌طلبد حالا که نصب این المان‌ها تا حدودی به یک مطالبه مردمی تبدیل شده است، مدیران شهری بیش از پیش در جهت اجرای هر چه بهتر آن‌ها گام بردارند.