توسعه، دولبه در خانه

چندی پیش معاونت بانوان اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان با همکاری دفتر امور بانوان و خانواده استانداری، نشستی با عنوان نقش زنان در پایدارسازی توسعه و مقاوم‌سازی اقتصادی را با حضور محسن رنانی، عضو هیات علمی اقتصاد دانشگاه اصفهان، جمعی از بانوان فعال اجتماعی و مسئولان نهادهای مدنی در اتاق بازرگانی استان اصفهان برگزار کرد.

رنانی اقتصاد دان اصفهانی با بیان اینکه توسعه پایدار، وابسته به وجود زنان توانمند است، از زنان توانمندی گفت که در جامعه باید توانایی توسعه و پرورش فرهنگ گفت‌وگو را داشته باشند و این مهم؛ تلاش نهادهای اجتماعی را می‌طلبد. محسن رنانی در جمع فعالان نهاد‌های اجتماعی زنان در اتاق بازرگانی اصفهان ضمن اشاره به وجود مشکلات و معضلات اجتماعی در جامعه امروز ایرانی پرسش را مطرح کرد: - آیا وجود فساد و معضلات اجتماعی را باید در داخل جستجو کنیم یا در دسیسه‌ خارجی‌ها؟! متاسفانه توهمی همه‌گیر در جامعه وجود دارد که باور داریم ما از مردمان هوشمند و با ضریب هوشی بالایی در جهان هستیم. اما حقیقت این است که ما هوش متوسطی داریم و این باور غلط فریبی بود که انگلیسی‌ها برای ما به کار بردند. مشکل کجاست که امروز با این همه مشکلات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... درگیر هستیم؟

رنانی در صحبت هایش مسئله‌ اصلی را مسئله زنان خواند. او گفت که مشکلات ما ناشی از نبود زنان توانمند در جامعه است. ما زنان توانمند برای حرکت در مسیر توسعه نداریم و لازمه این حرکت، نفت، میزان هوش و مسائلی از این دست نیست. بسیاری از کشورهای توسعه یافته‌ امروزی نه ضریب هوشی بالایی دارند و نه نفت! اگر کشوری زنان توانمند داشته باشد، سرمایه، قدرت و توسعه را با خود به همراه می‌آورد. در صورتی که در نبود این چنین زنانی، حتی دموکراسی نیز عامل تخریب می‌شود. رنانی توضیح دادکه مسئله‌ زن در ایران یک مسئله‌ تاریخی و فرهنگی است و چیزی نیست که امروز اتفاق افتاده باشد. این مشکل یک بحث فرهنگی است، مذهب بر آن تأثیر داشته، اما به طور کامل هم به آن مرتبط نیست. بخش بزرگی از محدودیت‌هایی که امروز بر زنان جامعه ما اعمال می‌شود از محدودیت‌های اسلامی نیست، بلکه کاملاً فرهنگی است.

این استاد اقتصاد، زن را عامل توسعه خواند وادامه دادکه نرخ مشارکت به آن بخش از زنانی اشاره دارد که برای فعالیت‌های اجتماعی و حضور در عرصه‌های مختلف به جستجو و فعالیت پرداخته‌اند، نه اینکه الزاما شاغل باشند و صرفاً برای حضور اجتماعی، اقتصادی و ... از خانه بیرون آمده‌اند. امروز ۷۰ درصد صندلی‌های دانشگاه‌های ما را زنان اشغال کرده‌اند و چهار ونیم میلیون زن تحصیل کرده داریم. یعنی این همه زمان و انرژی را صرف می‌کنیم تا زنان ما تحصیل کنند و بعد از پایان تحصیلاتشان به خانه و امور قبلی برگردند. این عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان گفت که البته بعضی باورهای مردانه بر این موضوع مؤثر بوده است، مثل این که مردان ما دوست دارند، دخترشان یا همسرشان تحصیل کرده اما خانه دار باشد. اما مشکل اصلی اینجاست که ما تنها تلاش می‌کنیم زنان تحصیل کرده داشته باشیم، آن‌ها تحصیل می‌کنند اما توانمند نیستند. ما در ایران کودکی نداریم. جمله ای که بارها از رنانی شنیده شده.

اوادامه داد: در حالی که کودکی مهم‌ترین بخش زندگی، برای پرورش یک فرد توانمند است. ما کودکان ناتوانی هستیم که بزرگ شده‌ایم. رییس، مدیر و دانشمند شده‌ایم اما هنوز کودکی هستیم که توانمند نیست. از طرفی نقش مادر در این مورد بسیار مهم و حیاتی است. اگر در خانه‌ای مادر توانمند نباشد الزاما کودکان توانمند رشد نخواهند کرد. به گفته رنانی ۳ تا ۷ سالگی مهمترین دوره‌ سنی است. چرا که اگر اساس و پایه‌ توانمندسازی در این دوره شکل گرفت، در دوره دبستان نیز تکمیل می‌شود و این در حالی است که مادران ما بعد از دوران شیرخواری و اطمینان خاطر از طی کردن برخی مسائل سلامت جسمی و خوراک کودک و یا پوشاک، او را به حال خود رها می‌کنند.از طرفی برخی مادرها نیز که تلاش می‌کنند به رشد شخصیت کودک کمک کنند، با روش‌های اشتباه مثل یاد دادن زبان انگلیسی یا حفظ قران و یا روش‌هایی از این دست کودکی بچه را از بین می‌برند. بچه‌ها حافظه نیستند، بچه‌ها گلوله‌های سرمایه هستند و اگر مادران ما کودکان خود را درست تربیت کنند، ما به توسعه دست پیدا خواهیم کرد.

به اعتقاد رنانی آموزش در این سن کمکی به شکل گیری شخصیت کودک نمی‌کند، در کشورهایی مثل فنلاند کودکان تا پایان دوره‌ دبستان تنها زندگی کردن را یاد می‌گیرند. آنها با خود به جای کتاب بالش به مدرسه می‌برند، برای آن که هر زمان احساس نیاز کردند بخوابند! آنها درسی آموزش نمی‌بیند و مشق و تکلیف ندارند. اقتصاد دان اصفهانی با جمع بندی از تحقیقات ۳۰ ساله‌ داگلاس نورت، برنده جایزه‌ نوبل اقتصاد گفت: اگر بخواهیم بدانیم، کشوری توسعه یافته است یا خیر، نیازی نیست محصولات مصرفی، جاده‌ها و یا کارخانه‌های آن کشور را بررسی کنیم؛ باید ببینیم در دبستان‌ها و خانه‌های این کشور، آیا کودکانی با توانایی گفت‌وگو کردن، پرتحرک، پرسشگر، تنوع طلب، ناقد و نقد پذیر، صبور، روادار و ریسک پذیر وجود دارد یا خیر.از معضلات بزرگ ما ایرانی‌ها ناتوانی در گفت‌وگو و مناظره است. امروز اگر توانایی نقد حاکمان را نداریم، به خاطر این است که توانایی گفت‌وگو نداریم. آدم‌های خلاق، کارآمد و کارآفرینی داریم که به علت نداشتن این توانایی، تعامل مثبت نداشته و در عمل شکست می‌خورند. این مشکلات ناشی از گرفتاری‌های دوران کودکی است.

رنانی با اشاره به نقش و اهمیت عملکرد جامعه و دولت‌ها ادامه داد: برای آن که بدانیم کشوری معیارهای توسعه خواهی دارد یا خیر، باید دید، آیا حاضر است ۲۰ سال برای ارتقا کودکان و مادران سرمایه گذاری کند یا خیر؟امروز دولت ما برای سرمایه گذاری عظیم در این رابطه توانایی کافی ندارد. پس باید خودمان و به ویژه زنان، خود در خانواده و نهادهای اجتماعی برای حرکت در این مسیر تلاش کنند. رنانی برای توسعه دولبه معرفی کرد و گفت توانایی گفت‌وگو و صبر. نقطه‌ شروع از توانایی گفت‌وگو آغاز می‌شود. باید این توانایی را در خانه، بین اعضای خانواده، محله‌ها، نهادهای اجتماعی و.. پرورش دهیم. باید در حوزه‌ بسط گفت‌وگو میان زنان سرمایه گذاری کنیم. توانایی گفت‌وگو و صبر دولبه بودند.به گفته وی نقطه‌ شروع از توانایی گفت‌وگو آغاز می‌شود. باید این توانایی را در خانه، بین اعضای خانواده، محله‌ها، نهادهای اجتماعی و.. پرورش دهیم. باید در حوزه‌ بسط گفت‌وگو میان زنان سرمایه گذاری کنیم.اگر ۳۰ سال در این مسیر به طور مداوم تلاش کنیم، نسل بعدی یا دو نسل بعد از ما نسل توانمندی خواهد بود. توانمندی زنان را باید بهبود بخشیم وگرنه چرخ بر همان روش سابق خواهد چرخید.

رنانی در پایان گفت که خانواده‌ها به تنهایی نمی‌توانند با این مشکل برخورد کنند و نهادهای اجتماعی و فعالین در عرصه‌های مختلف زنان نقش موثری در این بین خواهند داشت. وی از زنان فعال در حوزه‌های مختلف زنان ‌خواست که برای زیست مؤثر اجتماعی تلاش کنند. به گفته وی وجود کسی که اطلاعات خوبی در این زمینه‌ها داشته باشد نیز به عنوان مربی و هدایت‌گر می‌تواند، تأثیر مثبتی در این گونه جلسات و فعالیت‌ها داشته باشد.پ س توسعه پایدار، وابسته به وجود زنان توانمند است، و برای داشتن زنان توانمند در جامعه باید توانایی گفت‌وگو را پرورش دهیم که این مهم، تلاش نهادهای اجتماعی را طلب می‌کند.