موسسه بروکینگز:فاجعه منا مشروعیت آل‌سعود را تهدید می‌کند
قربانیان ساخت‌و‌ساز
فاجعه وحشتناک مکه در جریان مراسم حج در روز پنج‌شنبه گذشته چالشی برای حیثیت ملک سلمان است؛ این حادثه به فاصله کمی از سقوط جرثقیل در مسجدالحرام بر اثر توفان گرد و غبار که منجر به مرگ ۱۱۱ نفر شد؛ رخ داد.
به نوشته بروکینگز، این دو واقعه مرگبار پرسش‌هایی را درباره مسوولیت‌پذیری و کفایت آل‌سعود در انجام وظایفش به‌عنوان خادم حرمین شریفین بر‌می‌انگیزد. مخالفان پادشاهی عربستان از القاعده گرفته تا ایران، ریاض را به شدت سرزنش خواهند کرد. مراسم سالانه حج یک چالش عظیم مدیریتی است. دو میلیون زائر برای تحقق یافتن رویای زندگی‌شان وارد دو شهر مقدس مکه و مدینه می‌شوند.
به نوشته بروکینگز، این دو واقعه مرگبار پرسش‌هایی را درباره مسوولیت‌پذیری و کفایت آل‌سعود در انجام وظایفش به‌عنوان خادم حرمین شریفین بر‌می‌انگیزد. مخالفان پادشاهی عربستان از القاعده گرفته تا ایران، ریاض را به شدت سرزنش خواهند کرد. مراسم سالانه حج یک چالش عظیم مدیریتی است. دو میلیون زائر برای تحقق یافتن رویای زندگی‌شان وارد دو شهر مقدس مکه و مدینه می‌شوند.
فاجعه وحشتناک مکه در جریان مراسم حج در روز پنج‌شنبه گذشته چالشی برای حیثیت ملک سلمان است؛ این حادثه به فاصله کمی از سقوط جرثقیل در مسجدالحرام بر اثر توفان گرد و غبار که منجر به مرگ 111 نفر شد؛ رخ داد.
به نوشته بروکینگز، این دو واقعه مرگبار پرسش‌هایی را درباره مسوولیت‌پذیری و کفایت آل‌سعود در انجام وظایفش به‌عنوان خادم حرمین شریفین بر‌می‌انگیزد. مخالفان پادشاهی عربستان از القاعده گرفته تا ایران، ریاض را به شدت سرزنش خواهند کرد. مراسم سالانه حج یک چالش عظیم مدیریتی است. دو میلیون زائر برای تحقق یافتن رویای زندگی‌شان وارد دو شهر مقدس مکه و مدینه می‌شوند. سعودی‌ها در دهه‌های اخیر میلیاردها دلار برای گسترش مسجدالحرام و اسکان زائران هزینه کرده و برای برقراری امنیت زائران در تمام توقف‌هایشان در طول مسیر تلاش کرده‌اند.
امسال عربستان صد هزار پلیس و نیروی امنیتی و 25 هزار نیروی خدمات پزشکی برای حفظ امنیت زائران و پیشگیری از تصادف یا عملیات تروریستی در نظر گرفته بود. دولت عربستان به خوبی به عظمت مسوولیتی که به عهده دارد، واقف است. تراژدی‌هایی از این دست، پیش‌تر در زمان حج اتفاق افتاده بود. در سال‌های 1990، 1994، 1997 و 2006 شاهد وقایع مصیبت‌بار و سقوط پل و کشته شدن صد‌ها زائر بوده‌ایم. در سال 1987 تظاهرات ایرانیان در جریان مراسم حج منجر به درگیری‌هایی شد که بیش از 400 شهید بر جای گذاشت. در سال 1979 صحن مسجدالحرام به میدان جنگ تبدیل شد زمانی که کنترل آن به مدت چند هفته به دست افراطیون رادیکال افتاد و دولت سعودی مجبور شد هزاران نیروی جنگی برای به‌دست آوردن کنترل آن اعزام کند. چنین فجایع اسفباری مستقیما حقانیت و مشروعیت خاندان پادشاهی سعودی را تهدید می‌کند.
حصول اطمینان از ایمنی زائران مسوولیت حاکمیت مکه و مدینه است. پادشاه سعودی به سرعت و با قاطعیت به حادثه جرثقیل عکس‌العمل نشان داد و خواستار بررسی فوری علل این حادثه شد. این جست‌وجوها معطوف به گروه بن‌لادن شده است؛ شرکت ساخت‌و‌سازی که برای چند دهه مسوول گسترش مسجدالحرام و مسائل مربوط به آن است. مدیران ارشد این شرکت تحت بازجویی هستند و اجازه سفر و خارج شدن از عربستان را ندارند. این دومین کمپانی بزرگ ساخت و ساز در دنیاست که در سال 1930 توسط پدر اسامه بن لادن تاسیس شده است. آل‌سعود و خانواده بن لادن دهه‌هاست که شرکای نزدیکی هستند. گروه بن لادن بسیاری از کاخ‌های آل‌سعود، فرودگاه اصلی کشور و بزرگراه‌ها را ساخته است و در حال ساخت بلندترین برج دنیا در جده است. این شرکت همچنین در حال ساخت مترو دوحه است. نگه داشتن مدیران ارشد مسوول این شرکت می‌تواند مستعد ایجاد درگیری‌های سیاسی باشد. چنین تراژدی‌های فجیعی بدون شک در ترکیب سیاست داخلی آل‌سعود نقش خواهد داشت. حکمران مکه شاهزاده خالد بن فیصل پسر پادشاه پیشین است که مسوولیت مدیریت حج را به عهده دارد. محمد بن نایف ولیعهد عربستان نیز به‌عنوان وزیر کشور در قبال مناسک حج مسوول است. نهادهای امنیتی او سریعا قبول مسوولیت کرده‌اند که برای برقراری نظم اقدامی مناسب کنند.
بی‌تدبیری سعودی
آل‌سعود پس از دو حادثه خونین و البته متواتر که برای حجاج رخ داد، به شدت تحت فشار است. سعودی‌ها به رغم اینکه سعی کرده‌اند با کاهش ورود حجاج موضوع را مدیریت کنند، اما به گفته کارشناسان هنوز نتوانسته است کاری از پیش ببرد. بنا بر آمار، سعودی‌ها به دلیل ساخت و ساز و اجرای طرح جدید مسجدالحرام تعداد حاجیان در سال‌های اخیر را کاهش داده‌اند و امسال حدود یک و نیم میلیون نفر را از سراسر جهان پذیرفتند. با اینکه تعداد حجاج امسال نسبت به سال‌های قبل کمتر بود، هزاران نفر گرفتار ازدحام جمعیت شدند و فاجعه رخ داد.
اخبار و تصاویر هفته‌های اخیر حاکی از این بود که سعودی‌ها تمهیدات امنیتی بسیار شدیدی اتخاذ کرده‌اند و علاوه بر نیروهای پلیس و ماموران ویژه کمیته عالی حج، یگان‌های ویژه ارتش نیز به دستور محمد بن نایف، ولیعهد سعودی به کار گرفته شده بودند. مسوولان جدید سعودی به این دلیل مراسم امسال را با تدابیر شدید امنیتی برگزار کردند، زیرا ترس داشتند گروه‌های وفادار به داعش تهدیدات خود را در قبال زائرین خانه خدا عملی کنند، از این‌رو به گفته شاهدان عینی، سعودی ها، مراسم حج امسال را در فضایی کاملا امنیتی برگزار کردند. حضور نیروهای ویژه و نظامی در نقطه به نقطه شهر مکه و به ویژه در مسیرها کاملا مشهود بود و علاوه بر حاجیان، حتی برای اهالی شهر نیز مشکلاتی ایجاد کرده بود، بطوری که اغلب صفحات کاربران عربستانی در شبکه‌های اجتماعی مملو از مطالب و عکس‌هایی در این زمینه بوده است. شاهدان عینی می‌گویند در روز عید قربان، تدابیر امنیتی در مسیرهای اصلی حجاج به شدت افزایش یافت و تمام مسیرهای فرعی مسدود شدند. ضمن اینکه ردیف سربازان مسلح در دو طرف مسیرها مستقر شده و فضای تردد حجاج به شدت کاهش یافته و محدود شده بود.
برخی می‌گویند تدابیر امنیتی سعودی‌ها باعث شد که ازدحام جمعیت در مسیر 204 به شدت افزایش یابد و از آنجا که در چندصد متر مانده به پل بزرگراه فهد، سرعت حرکت حجاج کم می‌شود و راه در رو و مسیر دیگری در نزدیکی آن نیز وجود ندارد، در همان ساعات نخستین صبح انتهای خیابان 204 مملو از جمعیتی می‌شود که لحظه به لحظه به تعداد آنها افزوده می‌شده است. از سوی دیگر حجاجی که از خیابان 223 حرکت می‌کردند نیز به تقاطع 204 می‌رسیدند و سیل جمعیت در آن نقطه دو برابر می‌شد. در این شرایط، نیروهای امنیتی که مسیرهای فرعی را بسته بودند، مسیر 215 را نیز که تنها راه در رو حجاج بود، مسدود کردند تا امنیت ساختمان امنیتی - نظامی انتهای خیابان تهدید نشود. افزون بر این، مسیر 215 به خیابان سوق العرب منتهی می‌شود که دو مقر امنیتی در آن قرار دارد و نیروهای امنیتی مایل نبودند جمعیت زیادی در آن خیابان حضور داشته باشد. لحظاتی پس از این اقدام، جریان حرکت حجاج که به کندی صورت می‌گرفت، در نزدیکی‌های پل فهد متوقف شد و این درحالی بود که موج حاجیان پشت سر همچنان روبه جلو حرکت می‌کرده و کسانی که گرفتار شده بودند، زیر دست و پا می‌افتادند.
به نوشته بروکینگز، این دو واقعه مرگبار پرسش‌هایی را درباره مسوولیت‌پذیری و کفایت آل‌سعود در انجام وظایفش به‌عنوان خادم حرمین شریفین بر‌می‌انگیزد. مخالفان پادشاهی عربستان از القاعده گرفته تا ایران، ریاض را به شدت سرزنش خواهند کرد. مراسم سالانه حج یک چالش عظیم مدیریتی است. دو میلیون زائر برای تحقق یافتن رویای زندگی‌شان وارد دو شهر مقدس مکه و مدینه می‌شوند. سعودی‌ها در دهه‌های اخیر میلیاردها دلار برای گسترش مسجدالحرام و اسکان زائران هزینه کرده و برای برقراری امنیت زائران در تمام توقف‌هایشان در طول مسیر تلاش کرده‌اند.
امسال عربستان صد هزار پلیس و نیروی امنیتی و 25 هزار نیروی خدمات پزشکی برای حفظ امنیت زائران و پیشگیری از تصادف یا عملیات تروریستی در نظر گرفته بود. دولت عربستان به خوبی به عظمت مسوولیتی که به عهده دارد، واقف است. تراژدی‌هایی از این دست، پیش‌تر در زمان حج اتفاق افتاده بود. در سال‌های 1990، 1994، 1997 و 2006 شاهد وقایع مصیبت‌بار و سقوط پل و کشته شدن صد‌ها زائر بوده‌ایم. در سال 1987 تظاهرات ایرانیان در جریان مراسم حج منجر به درگیری‌هایی شد که بیش از 400 شهید بر جای گذاشت. در سال 1979 صحن مسجدالحرام به میدان جنگ تبدیل شد زمانی که کنترل آن به مدت چند هفته به دست افراطیون رادیکال افتاد و دولت سعودی مجبور شد هزاران نیروی جنگی برای به‌دست آوردن کنترل آن اعزام کند. چنین فجایع اسفباری مستقیما حقانیت و مشروعیت خاندان پادشاهی سعودی را تهدید می‌کند.
حصول اطمینان از ایمنی زائران مسوولیت حاکمیت مکه و مدینه است. پادشاه سعودی به سرعت و با قاطعیت به حادثه جرثقیل عکس‌العمل نشان داد و خواستار بررسی فوری علل این حادثه شد. این جست‌وجوها معطوف به گروه بن‌لادن شده است؛ شرکت ساخت‌و‌سازی که برای چند دهه مسوول گسترش مسجدالحرام و مسائل مربوط به آن است. مدیران ارشد این شرکت تحت بازجویی هستند و اجازه سفر و خارج شدن از عربستان را ندارند. این دومین کمپانی بزرگ ساخت و ساز در دنیاست که در سال 1930 توسط پدر اسامه بن لادن تاسیس شده است. آل‌سعود و خانواده بن لادن دهه‌هاست که شرکای نزدیکی هستند. گروه بن لادن بسیاری از کاخ‌های آل‌سعود، فرودگاه اصلی کشور و بزرگراه‌ها را ساخته است و در حال ساخت بلندترین برج دنیا در جده است. این شرکت همچنین در حال ساخت مترو دوحه است. نگه داشتن مدیران ارشد مسوول این شرکت می‌تواند مستعد ایجاد درگیری‌های سیاسی باشد. چنین تراژدی‌های فجیعی بدون شک در ترکیب سیاست داخلی آل‌سعود نقش خواهد داشت. حکمران مکه شاهزاده خالد بن فیصل پسر پادشاه پیشین است که مسوولیت مدیریت حج را به عهده دارد. محمد بن نایف ولیعهد عربستان نیز به‌عنوان وزیر کشور در قبال مناسک حج مسوول است. نهادهای امنیتی او سریعا قبول مسوولیت کرده‌اند که برای برقراری نظم اقدامی مناسب کنند.
بی‌تدبیری سعودی
آل‌سعود پس از دو حادثه خونین و البته متواتر که برای حجاج رخ داد، به شدت تحت فشار است. سعودی‌ها به رغم اینکه سعی کرده‌اند با کاهش ورود حجاج موضوع را مدیریت کنند، اما به گفته کارشناسان هنوز نتوانسته است کاری از پیش ببرد. بنا بر آمار، سعودی‌ها به دلیل ساخت و ساز و اجرای طرح جدید مسجدالحرام تعداد حاجیان در سال‌های اخیر را کاهش داده‌اند و امسال حدود یک و نیم میلیون نفر را از سراسر جهان پذیرفتند. با اینکه تعداد حجاج امسال نسبت به سال‌های قبل کمتر بود، هزاران نفر گرفتار ازدحام جمعیت شدند و فاجعه رخ داد.
اخبار و تصاویر هفته‌های اخیر حاکی از این بود که سعودی‌ها تمهیدات امنیتی بسیار شدیدی اتخاذ کرده‌اند و علاوه بر نیروهای پلیس و ماموران ویژه کمیته عالی حج، یگان‌های ویژه ارتش نیز به دستور محمد بن نایف، ولیعهد سعودی به کار گرفته شده بودند. مسوولان جدید سعودی به این دلیل مراسم امسال را با تدابیر شدید امنیتی برگزار کردند، زیرا ترس داشتند گروه‌های وفادار به داعش تهدیدات خود را در قبال زائرین خانه خدا عملی کنند، از این‌رو به گفته شاهدان عینی، سعودی ها، مراسم حج امسال را در فضایی کاملا امنیتی برگزار کردند. حضور نیروهای ویژه و نظامی در نقطه به نقطه شهر مکه و به ویژه در مسیرها کاملا مشهود بود و علاوه بر حاجیان، حتی برای اهالی شهر نیز مشکلاتی ایجاد کرده بود، بطوری که اغلب صفحات کاربران عربستانی در شبکه‌های اجتماعی مملو از مطالب و عکس‌هایی در این زمینه بوده است. شاهدان عینی می‌گویند در روز عید قربان، تدابیر امنیتی در مسیرهای اصلی حجاج به شدت افزایش یافت و تمام مسیرهای فرعی مسدود شدند. ضمن اینکه ردیف سربازان مسلح در دو طرف مسیرها مستقر شده و فضای تردد حجاج به شدت کاهش یافته و محدود شده بود.
برخی می‌گویند تدابیر امنیتی سعودی‌ها باعث شد که ازدحام جمعیت در مسیر 204 به شدت افزایش یابد و از آنجا که در چندصد متر مانده به پل بزرگراه فهد، سرعت حرکت حجاج کم می‌شود و راه در رو و مسیر دیگری در نزدیکی آن نیز وجود ندارد، در همان ساعات نخستین صبح انتهای خیابان 204 مملو از جمعیتی می‌شود که لحظه به لحظه به تعداد آنها افزوده می‌شده است. از سوی دیگر حجاجی که از خیابان 223 حرکت می‌کردند نیز به تقاطع 204 می‌رسیدند و سیل جمعیت در آن نقطه دو برابر می‌شد. در این شرایط، نیروهای امنیتی که مسیرهای فرعی را بسته بودند، مسیر 215 را نیز که تنها راه در رو حجاج بود، مسدود کردند تا امنیت ساختمان امنیتی - نظامی انتهای خیابان تهدید نشود. افزون بر این، مسیر 215 به خیابان سوق العرب منتهی می‌شود که دو مقر امنیتی در آن قرار دارد و نیروهای امنیتی مایل نبودند جمعیت زیادی در آن خیابان حضور داشته باشد. لحظاتی پس از این اقدام، جریان حرکت حجاج که به کندی صورت می‌گرفت، در نزدیکی‌های پل فهد متوقف شد و این درحالی بود که موج حاجیان پشت سر همچنان روبه جلو حرکت می‌کرده و کسانی که گرفتار شده بودند، زیر دست و پا می‌افتادند.
ارسال نظر