جایگاه مطلوب گردشگری زیارت و سلامت در مشهد
علی دینی ترکمانی گردشگری زیارت و سلامت در شهر مشهد دارای جایگاه خوبی است و تعداد اتباع خارجی که برای زیارت امام رضا(ع) و یا برای درمان به این شهر می‌آیند، قابل‌توجه است. مشهد یکی از شهرهای جذب‌کننده چنین گردشگرانی است، به‌همین‌دلیل به لحاظ بخش گردشگری و رشته فعالیت‌های مرتبط با آن مثل هتلداری از دیگر شهرها حتی تهران جلوتر است. با ورود به مشهد و مشاهده هتل ها و متل‌های بسیار زیاد و متنوع در این شهر، می‌بینیم که به لحاظ هویتی بخش مهمی از اقتصاد شهر روی گردشگران داخلی و خارجی می‌چرخد.
هر چند نباید فراموش کنیم که در کلیت موضوع در ایران، درباره بخش گردشگری مشکلاتی وجود دارد که اگر فضا بازتر و کانال‌های بازاریابی به‌درستی چیده شود و به حلقه‌های مختلف گردشگری مانند هتل‌های بزرگ و شرکت‌های بزرگی که در سطح جهان گردشگران را جابه‌جا می‌کنند، متصل شویم، به این ترتیب می‌توان زمینه را برای حضور گردشگرانی با هزینه‌کرد سرانه‌ای بسیار بالاتر از گردشگران خارجی کنونی در ایران فراهم کرد.
درحال‌حاضر بخش زیادی از گردشگرانی که جذب شده و وارد ایران می‌شوند، از کشورهای عراق و آسیای‌میانه هستند که دارای درآمدهای سرانه بسیار بالایی نبوده و متوسط هزینه‌کرد آن‌ها در ایران به دلار در سطح پایینی است...
اگر بتوان زمینه را برای حضور گردشگران دیگر کشورها به ویژه اروپاییان فراهم کرد، مشهد که یکی از شهرهای با جاذبه گردشگری بالا از لحاظ تاریخی و مذهبی است، می‌تواند رشد بسیار زیادی داشته باشد.یکی از نکات بسیار مهم در زمینه گردشگری و تاثیر آن بر رشد اقتصادی، توجه به مناطق آزاد تجاری است، در کشور ما عملکرد خوبی در این زمینه چه در مناطق آزاد جنوبی مثل کیش و قشم و دیگر مناطق همچون ارس و اروند صورت نگرفته است و در زمینه پردازش کالاهای صنعتی و صادرات و جذب گردشگر خارجی عملکرد خیلی خوبی نداشته و نداریم، به‌گونه‌ای که بسیاری از گردشگرانی که جذب مناطق آزاد جنوب می‌شوند، گردشگر داخلی هستند، هر چند که این موضوع اشکالی ندارد؛ اما به‌نظرمن اگر هدف‌گذاری روی گردشگر خارجی باشد، می‌توان به توسعه اقتصادی بیشتری دست یافت و مستلزم آن است که در سطح جهانی کار کرده و روی این موضوع سرمایه‌گذاری کنیم.
ما باید به کانال‌های بازاریابی و گردشگری جهانی و شرکت‌های مهم وصل شویم، سرمایه‌گذاری‌های مشترک انجام دهیم. آن‌ها کار تبلیغات و جابه‌جایی گردشگر را سامان می‌دهند و می‌توانیم در این زمینه به رشد زیادی دست یابیم، درغیراین صورت صرف تاسیس یک منطقه آزاد مشکلی را حل نمی‌کند.
وقتی در زمینه گردشگری خارجی، ایران را با ترکیه مقایسه کنیم، می بینیم که ترکیه سالانه ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار از گردشگری درآمد کسب می کند و در یک سال حداقل ۳۰ میلیون نفر از این کشور بازدید می کنند. این قابلیت ها در کشور ما هم وجود دارد و استان خراسان رضوی نیز یکی از مراکز پر جاذبه گردشگری به شمار
می رود اما متاسفانه مشکلات اساسی اجازه نمی دهد که برای جذب گردشگران خیلی خوب عمل کنیم، اما با وجود این گردشگری سلامت و زیارتی جایگاه خوبی در استان خراسان رضوی و شهر مشهد دارند.
*مدرس موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی ایران