«اوین» از «تهران» می‌رود؟

مدیریت شهری تهران با گذشت دو سال از مجوز دولت برای تغییر کاربری زندان‌های داخل شهرها، هنوز نتوانسته بر سر نحوه انتقال زندان اوین به بیرون از پایتخت به تفاهم و جمع‌بندی با سازمان مربوط برسد. دولت دو سال پیش به سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور اجازه داد که پس از تغییر کاربری نسبت به فروش زندان‌های قدیمی و اموال غیرمنقول مازاد خود یا واگذاری به پیمانکاران دولتی و غیردولتی و شهرداری‌ها به قیمت کارشناسی جهت اجرا و تکمیل طرح‌های مصوب نیمه‌تمام، تعمیر و تجهیز زندان‌ها و مراکز وابسته، تجمیع یا خرید زمین و جابه‌جایی زندان‌ها از داخل شهرها اقدام کند.در راستای عمل به این قانون هرچند اوایل تابستان امسال طرح تبدیل «اوین» به «پارک-موزه» از جانب مسوولان شهرداری مطرح شد، اما وسعت قابل توجه عرصه زندان(۴۳ هکتار) از یکسو و شروط طرف مقابل از بابت نحوه انتقال و چگونگی تامین مکان جدید برپایی زندان از سوی دیگر تصمیم‌گیری نهایی را مشمول مرور زمان کرده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد آزاد‌سازی عرصه زندان اوین به نفع شهر تهران، در صورتی که کاربری جدید این زمین مطابق با نیاز حیاتی پایتخت در کمیسیون ماده پنج و شورای عالی شهرسازی تعریف و تصویب شود، می‌تواند بخشی از کسری شدید تهران به فضاهای تفرجگاهی و گردشگری را در مقابل ازدحام برج‌های تجاری، جبران کند. به ویژه آنکه بررسی‌های اولیه از موقعیت قرارگیری اراضی زندان اوین حاکی از آن است که تمامی زمین ۴۳ هکتاری این زندان در محدوده شهر تهران قرار ندارد؛ به این معنی که احتمالا بخشی از زمین زندان اوین بالاتر از ارتفاع ۱۸۰۰ متر قرار دارد که به معنای قرار داشتن بخشی از ملک در موقعیتی از شهر است که ساخت‌وساز در آن طبق ضوابط فرادستی ممنوع است، البته در حال حاضر زمین زندان اوین در سامانه طرح تفصیلی تهران در پهنه G۳۲۳ قرار دارد. املاک واقع در این پهنه جزو پهنه سبز و باز و حفاظت ویژه محسوب می‌شوند، به این معنی که هر نوع فعالیت‌های ساختمانی و استفاده از این زمین باید براساس طرح ویژه مصوب کمیسیون ماده ۵ و شورای‌عالی شهرسازی انجام شود. به این ترتیب از آنجا که طرح تفصیلی تهران ملاک عمل شهرداری برای صدور مجوز ساخت‌وساز روی تمام پلاک‌های موجود در پایتخت است ضوابط پهنه G۳۲۳ نشان می‌دهد که در حال حاضر و به‌صورت بالقوه کاربری زمین زندان اوین مشخص نیست؛ اما خصلت این پهنه ایجاب می‌کند هر نوع کاربری برای زندان اوین باید در چارچوب پروژه‌های گردشگری، تفریحی، پارک و فضای سبز باشد.

البته با وجود آنکه تاکنون شهرداری تهران به‌عنوان تنها گزینه جدی برای خرید زندان اوین مطرح بود اما هم‌اکنون برخی خبرها حاکی از احتمال انصراف شهرداری از این اقدام است. طوری که اوایل هفته گذشته رئیس سازمان زندان‌ها از احتمال منتفی شدن فروش زندان اوین به شهرداری تهران خبر داد و گفت: به رغم تعیین کارشناس، شهرداری تهران رغبتی برای خرید زندان اوین نداشت. اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان‌ها درخصوص آخرین وضعیت فروش زندان اوین به شهرداری تهران اعلام کرده است: در ابتدای اجرای این تصمیم سازمان زندان‌ها و شهرداری تهران کارشناسانی مشخص کردند اما به رغم پیگیری کارشناسان، شهرداری رغبتی نشان نداد. از این رو عدم تمایل شهرداری تهران برای خرید زندان اوین را به ریاست قوه قضائیه منعکس کردیم. در حال حاضر هم ممکن است با سایر دستگاه‌ها یا نهادها از جمله مجموعه‌های دولتی که آنها هم متقاضی بودند، مذاکره کنیم که در صورت نهایی شدن این مساله نام آنها را اعلام می‌کنیم. او درخصوص لحاظ شدن انتقال ۲۰ زندان به خارج از شهرها در برنامه ششم توسعه نیز گفت: امسال دو موضوع در برنامه ششم توسعه گنجانده شد که یکی از آنها بحث انتقال ۲۰ زندان به خارج از شهرها بود. رئیس سازمان زندان‌ها با بیان اینکه موضوع انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها از گذشته مطرح بوده است، اظهار کرد: باید بودجه متناسب با این هدف لحاظ شود. پیش از این هزینه انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها بین ۸ تا ۱۴ هزار میلیارد تومان بود که البته این برآورد نیاز به بازنگری دارد. البته چند روز پس از اعلام این خبر از سوی رئیس سازمان زندان‌ها، معاون برنامه‌ریزی شهردار تهران با رد این خبر عنوان کرد که شهرداری آمادگی کامل برای خرید زندان اوین را دارد. در این راستا معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهر شهرداری تهران، گفت: شهرداری برای انتقال زندان اوین آمادگی کامل دارد.

ناصر امانی معاون شهردار تهران با اشاره به اخباری درخصوص عدم تمایل خرید زندان اوین توسط شهرداری تهران گفت: برای آنکه زندان اوین را تملک کنیم جلسات بسیاری با مسوولین سازمان زندان‌ها برگزار و نظر شهرداری به سازمان زندان‌ها اعلام شده است که درصورت موافقت، آماده انجام آن هستیم. او افزود: بخش‌هایی از زمین‌هایی که زندان اوین در آن واقع شده دارای مشکل اسناد مالکیت قطعی است و از سازمان زندان‌ها درخواست کردیم ابتدا این مشکلات را رفع کنند. او ادامه داد: همچنین درنشست‌های برگزار شده به مسوولین سازمان زندان‌ها اعلام شد که شهرداری منابع مالی لازم برای خرید مجموعه اوین را به‌صورت نقدی در اختیار ندارد ولی حاضر است پس از رفع مشکل اسناد زمین زندان و با تفاهم از طریق تهاتر و با استفاده از دارایی‌های غیرنقدی شهرداری تهران با در اختیار قرار دادن ملک یا املاک معوض با سازمان زندان‌ها تهاترکنیم.

معاون شهردار تهران به قیمت پیشنهادی مسوولین سازمان زندان‌ها برای مجموعه اوین اشاره کرد و گفت: قیمت باید کارشناسی و مورد توافق طرفین باشد ضمن اینکه شهردار تهران نیز دستور همکاری کامل و مساعدت در این موضوع را صادر کرده است و ما از این اقدام انصراف نداده و همچنان آماده همکاری و توافق هستیم.معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران گفت: در صورت موافقت سازمان زندان‌ها با پیشنهاد شهرداری، زمین این زندان پس از تملک به فضای سبز و مجموعه فرهنگی- تفریحی تبدیل خواهد شد.به گزارش «دنیای اقتصاد» در حالی که در ایران بحث بر سر ساخت و انتقال زندان‌ها به خارج از کلان‌شهرها از جمله تهران مطرح است، آمریکا تجربه‌ای ۲۰ ساله از این موضوع را مورد بررسی قرار داده و متوجه شده ‌‌است که ساخت زندان‌ در مناطق خارج از شهر و استقرار آنها در مناطق کم‌جمعیت با دو بازتاب متفاوت، عواقب جبران‌ناپذیری برای این مناطق کم‌جمعیت خواهد داشت.