طرح خروج خودروهای فرسوده از آغاز تاکنون

خودروهایی که قصد ماندن دارند

امیررشیدمهرآبادی از سال ۸۶ که دولت تصمیم گرفت طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را اجرایی کند، حدود ۷ سال می‌گذرد، اما روند پیشرفت طرح کندتر از پیش‌بینی‌های انجام شده در برنامه چهارم توسعه بوده است. براساس تحقیقاتی که در برنامه جامع کاهش آلودگی هوا صورت گرفته، حدود ۸۰ درصد آلودگی هوا ناشی از منابع متحرک است. در این بین مشکل اصلی خودروهای غیر استاندارد و فرسوده‌ای هستند که حتی قادر به دریافت معاینه فنی سلامت نیستند، ولی همچنان به دلیل نبود مشوق‌های کارساز، اصرار به تردد دارند. حدود ۳ میلیون خودرو در شهر تهران تردد می‌کنند که از این میان ۶۰ درصد آلودگی را ۵۰۰ هزار خودرو کاربراتوری مدل‌های ۷۳ تا ۸۲ و حدود ۸۰ هزارخودرو بالای ۲۰ سال تولید می‌کنند.

امیررشیدمهرآبادی از سال 86 که دولت تصمیم گرفت طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را اجرایی کند، حدود 7 سال می‌گذرد، اما روند پیشرفت طرح کندتر از پیش‌بینی‌های انجام شده در برنامه چهارم توسعه بوده است. براساس تحقیقاتی که در برنامه جامع کاهش آلودگی هوا صورت گرفته، حدود 80 درصد آلودگی هوا ناشی از منابع متحرک است. در این بین مشکل اصلی خودروهای غیر استاندارد و فرسوده‌ای هستند که حتی قادر به دریافت معاینه فنی سلامت نیستند، ولی همچنان به دلیل نبود مشوق‌های کارساز، اصرار به تردد دارند. حدود 3 میلیون خودرو در شهر تهران تردد می‌کنند که از این میان 60 درصد آلودگی را 500 هزار خودرو کاربراتوری مدل‌های 73 تا 82 و حدود 80 هزارخودرو بالای 20 سال تولید می‌کنند.براساس استانداردهای جهانی حمل‌ونقل باید 75 درصد توسط حمل‌ونقل عمومی و مابقی توسط وسایل نقلیه شخصی انجام شود، ولی در حال حاضر 35 درصد فقط توسط حمل‌ونقل عمومی و مابقی توسط وسیله نقلیه شخصی انجام می‌شود که فرسوده بودن ناوگان تاکسیرانی نیز خود یکی از این مشکلات می‌باشد. براساس برخی آمارها حدود هشتاد هزار تاکسی وجود دارد که هنوز تکلیف 17 هزار تاکسی فرسوده که از دو سال پیش در طرح جایگزینی شرکت کرده‌اند مشخص نشده است که در این میان هم شهروندان متضرر شده‌اند و هم رانندگان تاکسی؛ زیرا مجبورند همواره قسمت عمده‌ای از درآمد خود را صرف تعمیرات و مصرف بالای سوخت خودروشان بکنند. در این میان خبرهایی به گوش می‌رسد که نویدبخش باز شدن قفل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است. اظهارات رئیس ستاد حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت کشور از توافق‌های انجام شده با شرکت‌های خودروساز و سرعت گرفتن روند واگذاری تاکسی‌های جدید تا حدودی باعث امیدواری رانندگان تاکسی شده است و قرار است دو خودرو تیبا و سمند برای جایگزینی تاکسی‌های فرسوده وارد ناوگان تاکسیرانی شوند. در این بین برای حمایت از رانندگان تاکسی که در طرح نوسازی شرکت کرده‌اند کمک‌های بلاعوض دولت از 30 میلیون ریال به50 میلیون ریال افزایش پیدا کرده و تا سقف 200 میلیون ریال نیز تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده است تا بتوانند بدون دغدغه مالی، تاکسی خود را نوسازی کنند. از طرف دیگر، درگذشته واردکنندگان خودرو موظف بودند، برای وارد کردن خودرو به کشور به تناسب مصرف سوخت خودرویی که وارد می‌کنند، هزینه اسقاط خودرو فرسوده را به حساب ستاد سوخت واریز کنند. به این معنا که برای خودرو با مصرف سوخت کمتر از 6 لیتر یک خودرو فرسوده اسقاط شود. خودرو با مصرف 6 تا 10 لیتر دو خودرو و برای خودرو با مصرف بالای 10 لیتر سه خودرو فرسوده اسقاط شود که در آن زمان ارزش خودرو فرسوده 15 میلیون ریال بود. اما از سال گذشته قانون به این صورت شده که وارد‌کننده خودرو به جای اینکه هزینه اسقاط خودرو فرسوده را به حساب ستاد مدیریت سوخت واریز کند، خود موظف است به‌عنوان متولی انجام این کار وارد بازار خرید و فروش خودرو اقساطی بشود و پس از خرید و اسقاط کردن خودرو فرسوده، گواهی اسقاط را برای امور شماره‌گذاری ارائه دهد و براساس جدول جدید برای شماره‌گذاری خودرو با مصرف کمتر از 6 لیتر یک گواهی اسقاط، برای شماره‌گذاری خودرو وارداتی با مصرف بالای 6 لیتر و کمتر از 10 «لیتر چهار گواهی اسقاط و برای خودروهای بالای 10 لیتر مصرف درصد کیلومتر 6 گواهی اسقاط ارائه شود که این روش عملیاتی‌‌تر بوده و می‌توان امیدوار بود که با پیگیری بیشتر، شاهد تسریع در خروج خودروهای فرسوده باشیم. البته این مطلب باعث گلایه‌هایی از سوی واردکنندگان نیز شده است؛ زیرا یک بازار جدید و کاذب برای خرید و فروش خودروهای فرسوده ایجاد شده است تا جایی که خودرویی با ارزش 5/2میلیون تومان با قیمت 4 میلیون تومان به فروش می‌رسد.یکی دیگر از مشکلاتی که اسقاط خودروهای فرسوده را به تاخیر می‌انداخت، کمبود مراکز اسقاط بود که هم‌اکنون 126 مرکز اسقاط با پراکندگی مناسب آماده جوابگویی به مراجعان هست. شرکت خودروسازی سایپا از سال 84 درطرح جایگزینی خودروهای فرسوده مشارکت کرده و حجم وسیعی از خودروها را نوسازی کرده و نحوه عملکرد به این شکل بوده که مبلغی که ستاد مدیریت سوخت تعیین کرده بود را از قیمت خودرو کسر و متعاقبا بر اساس مصوبات و ضوابط موجود، خودروساز این وجوه را در گمرک و از محل واردات مورد بهره‌برداری قرار می‌داد که این عمل از یک تاریخ متوقف و عملا بخشی از سرمایه شرکت بلوکه شده بود.
این مشکل نیز به‌تازگی حل شده و این شرکت قادر خواهد بود معادل این وجوه را به گواهی اسقاط با ارزش فعلی تبدیل کرده و در امر شماره‌گذاری خودروها مورد بهره‌برداری قرار دهد.