این اشتهای کور شده سالمندی
الهی پیر شوی! این عبارتی است که وقتی کسی بخواهد دعایی در حق جوانی کند به او می‌گوید، اما باید پرسید این پیر شدن تنها جنبه افزایش عمر را دارد یا گذران بی‌مشکل زندگی تا مراحل سالمندی است.
به گزارش جام جم آنلاین؛ سالمندی، پدیده‌ای طبیعی است و به دوران پس از شصت سالگی اطلاق می‌شود. روند تغییرات آن در همه افراد تقریبا یکسان، اما سرعت انجام آن متفاوت است. مثلا کسانی را دیده‌اید که هنوز به شصت سالگی نرسیده، اما کم توان، بی‌حوصله و غالبا بیمار بوده و بدنی رنجور و نحیف دارند؛ ولی در مقابل با افرادی مواجه شده‌اید که هفتاد سالگی را پشت سر گذاشته، اما همچنان قبراق و از نظر جسمی، جنسی، روحی و اجتماعی در سطح قابل‌قبولی هستند. اینها سالمندانی موفق هستند که ورزش و رعایت الگوی صحیح تغذیه‌ای را از زمان میانسالی و حتی جوانی شروع کرده و حالا که نیاز به نشاط و قوای جسمانی دارند، چارچوب بدنشان سالم است.
اما با این تفاسیر به گفته متخصصان افراد از سی سالگی به بعد هر سال یک درصد کارکرد اعضا و سیستم‌های مختلف بدنشان تحلیل می‌رود، یعنی یک فرد شصت ساله در بهترین شرایط تغذیه‌ای ۳۰ درصد افت کارکرد داشته و احتمال ابتلا به قند، چربی و فشار خون بالا و ناراحتی‌های گوارشی در او زیاد است که البته با پرهیزهای غذایی می‌توان دوران سالمندی سالم و بانشاطی را رقم زد.
این اشتهای کور شده
احساس تنهایی و افسردگی، عوارض جانبی بعضی داروها، ضعیف شدن حس بویایی و چشایی، مشکلات دهان و دندان، بی‌مزه بودن غذاهای رژیمی و ناتوانی در طبخ غذا از عواملی است که موجب کم شدن اشتهای سالمند می‌شود. در این شرایط رژیم غذایی معمول سالمند بیشتر از نان، پنیر، کمی ماست و یک فنجان چای شیرین نیست. این برنامه غذایی اگر به درازا بکشد، موجب از دست رفتن توده عضلانی و کاهش قدرت بدنی و سرانجام ضعف سیستم ایمنی و ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی شده و مصرف انواع آنتی بیوتیک‌ها سبب تشدید ضعف و بروز مشکلات جدی‌تر می‌شود. بنابراین اگر دچار کم اشتهایی هستید از مواد غذایی کم حجم، اما مغذی مثل قارچ، انواع جوانه‌ها و پودر آن، شیر، گوشت کبابی، نان خشک مغزدار، سوپ غلیظ و انواع سبزی‌های برگ سبز همچون کلم بروکلی و کاهو که ریزمغذی‌های خوب و به‌ویژه کلسیم قابل‌جذبی دارند، استفاده کنید.
اگر فشار خون بالا دارید
برای طعم دار کردن غذا به جای نمک به تناسب ماده غذایی از آویشن، فلفل سیاه، دارچین، پونه کوهی، پودر سیر، سماق، آبلیمو، آبغوره و آب نارنج استفاده کرده و برای تقویت ذائقه و قوی کردن حس چشایی حتما سبزی‌های معطر همچون ریحان، ترخون، نعناع و جعفری مصرف کنید و بدانید نمک‌های رژیمی موجود در بازار حاوی میزانی سدیم بوده و در مبتلایان به نارسایی کلیوی و پرفشاری خون محدودیت مصرف دارد.
سبزی‌ها و غذاهای منجمد شده، غلات صبحانه، انواع کیک، کلوچه و بیسکویت، کنسروهای شیرین، آبلیمو، سرکه، نوشابه‌های صنعتی و حتی کره و آبنبات در طی فرآوری و به واسطه داشتن مواد عمل آورنده و نگهدارنده سدیم دار، حاوی نمک مخفی بوده و بالا برنده فشار خون هستند. این را هم بدانید مصرف غذاهای شور می‌تواند باعث پوکی استخوان شود؛ چراکه سدیم موجود در نمک باعث دفع کلسیم از استخوان‌ها می‌شود.
اگر قند خونتان بالاست
خیلی سخت است در میان میوه‌ها که بیشتر شیرین و پرکالری هستند میوه‌ای را پیدا کنیم که شیرین نباشد و برای سالمند مبتلا به قند خون بالا زیان نداشته باشد، اما در میان انواع میوه‌ها گلابی، کیوی ملس، سیب، پرتقال و گریپ فروت قرمز مفید است. همچنین خوردن سیب و خیار با پوست و حتی استفاده از خلال پوست پرتقال به علت داشتن مواد فیبری در کنترل قند خون مفید است. در واقع هر چه فیبر میوه یا سبوس ماده غذایی بیشتر باشد ماندگاری آن در روده و گلوکز آزاد شده از آن کمتر خواهد بود.
در میان انواع دسرها و بستنی‌ها نیز آنهایی که حاوی قند مصنوعی هستند، گزینه مناسبی است. البته به سبب آنکه این دسرها ذائقه شیرین را بیش از حد تقویت کرده و میل به خوردن شیرینی را زیاد می‌کنند و از طرفی مصرف زیاده از حد آن روی عملکرد کلیه و کبد اثر نامطلوبی می‌گذارد باید در مصرف آن جانب احتیاط رعایت شود.
همچنین برای میان وعده سالمند یک پیاله کوچک پودینگ، فرنی یا شیربرنج بدون قند و عسل توصیه می‌شود. این تصور که مصرف خرما، توت، کشمش و انجیر خشک به همراه چای، قند خون را افزایش نمی‌دهد یک باور نادرست است. این میوه‌ها ممکن است برای جذب نیاز به انسولین کمی داشته باشند، ولی باز هم قند خون را بالا برده و همچون قند و شکر تولید کالری می‌کنند.
در بین نان‌ها انواع نان‌های سبوس دار گندم، جو، چاودار و نان‌های خشک مغزدار و سبزی دار قندشان دیرتر آزاد می‌شود، اما لازم است بدانید هر نان قهوه‌ای رنگی نان جو نیست. نان جو اصل بافتی نیمه خشک و خشن دارد. نان‌های نرم و حجیمی که با نام نان جو به فروش می‌رسند آرد گندم رنگ شده با عصاره مالت است و به‌شدت قند خون را بالا می‌برد.
در ضمن خوب است سالمندان غذایشان را اغلب با نان یا در صورت استفاده از برنج سفید آن را با عدس، لوبیا سبز یا سبزی یا با مقداری برنج قهوه‌ای ترکیب کنند.
به معده فرصت جبران دهید
با افزایش سن، ترشح آنزیم‌های گوارشی کاهش می‌یابد. در اثر کاهش اسید معده هضم و جذب بعضی از ویتامین‌ها و املاح به‌ویژه ویتامین B۱۲،اسید فولیک، کلسیم و آهن کاهش یافته و نبود این ریزمغذی‌ها روی سیستم اعصاب تاثیرگذاشته و سرانجام به ضعف عضلانی، اختلال در صحبت کردن، اختلالات روحی و پارکینسون و آلزایمر منتهی شده و ریسک ابتلا به انواعی از سرطان‌ها افزایش می‌یابد.
بنابراین سالمندان باید تعداد وعده‌های غذایی خود را به روزی پنج وعده افزایش دهند، اما از حجم و مقدار غذای دریافتی هر وعده کم کنند تا بدن فرصت کافی برای دستیابی به مواد مغذی را داشته باشد. غذاهای نرم مانند پوره، گوشت نرم شده، سوپ، آش، میوه‌های رنده شده و سبزی خرد شده کمک زیادی به هضم و جذب بهتر می‌کند. در این سنین مصرف تخم مرغ را محدود به سه عدد در هفته کنید. برای جذب ویتامین‌های گروه B و پروتئین‌های ضروری که به تقویت قوای عضلانی کمک می‌کند از انواع ماهی‌ها، گوشت بلدرچین، بوقلمون، گوشت شترمرغ یا گوشت گوساله کم چرب استفاده کنید، اما امحا و احشای حیوان نظیر جگر، دل، قلوه، سیرابی و شیردان و کله پاچه را به دلیل کلسترول بالایی که دارد به‌شدت محدود کنید.
اگر هم به دلیل سوءجذب مواد مغذی، سیستم ایمنی ضعیفی دارید و مدام دچار بیماری‌های عفونی، سوزش مجاری ادرار، یبوست، اسهال، حالت تهوع و درد معده می‌شوید به طور مستمر و روزانه از فرآورده‌های فراسودمند پروبیوتیکی همچون شیر، ماست، پنیر و کفیر استفاده کنید و تاثیر شگفت انگیز آن را تجربه کنید. لازم است بدانید برای پیشگیری از پوکی استخوان به‌ویژه در زنان مصرف غذاهای کلسیم دار از دهه چهار و پنج زندگی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
اهمیت نوشیدن آب در سالمندان
در دوران سالمندی کاهش حجم آب بدن ممکن است به صورت خشکی دهان و لب‌ها، گود افتادن چشم‌ها، یبوست، خشکی و پیری پوست ظاهر شود و از آنجا که کم آبی می‌تواند روی مرکز گرسنگی اثر بگذارد، امکان تغییر در مقدار، نوع و حجم غذای سالمند وجود دارد، اما اگر سالمند به محض کوچک‌ترین احساس خشکی دهان نیاز بدن را به آب پاسخ دهد بدون شک دچار برهم خوردن کارکرد ارگان‌های مختلف بدن نخواهد شد.
از طرف دیگر، معمولا سالمندان داروهای زیادی را با توجه به نوع بیماریشان مصرف می‌کنند و به دلیل آن که دفع مواد زائد داروها با دفع مقدار قابل‌توجهی از آب بدن همراه است این مساله می‌تواند باعث کم آب شدن شدید بدن سالمند و فشار مضاعف به دو عضو سم زدای بدن یعنی کلیه و کبد شود.