ویتامین D چیست و چه کارهایی انجام می‌دهد؟

ویتامین ‌D یک ریز مغذی است که در بعضی از غذا‌ها یافت می‌شود و برای سلامتی و محکم ماندن استخوان‌ها به بدن در جذب کلسیم کمک می کند. افرادی که ویتامین ‌D کمی جذب می‌کنند ممکن است استخوان‌های نرم، نازک و شکننده‌ای داشته باشند. شرایطی که آن را در کودکان به عنوان ریکتز و در بزرگسالان به عنوان استئومالسی می‌شناسند. ویتامین D کارهای بسیار دیگری نیز برای بدن انجام می‌دهد، به طور مثال عضله‌ها برای حرکت به آن نیاز دارند، دستگاه اعصاب بدن برای انتقال پیام‌هایش به آن نیاز دارد، در سیستم ایمنی بدن که در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ّها مبارزه می‌کند نقش دارد.

من چه مقدار ویتامین ‌D لازم دارم؟

نیاز به این ویتامین در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است که در جدول زیر میانگین نیاز روزانه برای سنین مختلف آمده است:

چه غذاهایی حاوی ویتامین D هستند؟

به طور طبیعی ویتامین D در غذاهای کمی یافت می‌شود: اصلی‌ترین منبع غذایی ویتامین D روغن ماهی می‌باشد و در زرده تخم مرغ، جگر، قارچ و لبنیات به مقدار اندک یافت می‌شود.

آیا من می‌توانم ویتامین D را از خورشید دریافت کنم؟

وقتی که پوست به طور مستقیم در برابر تابش نور خورشید قرار بگیرد ویتامین D می‌سازد و اکثر افراد مقداری از ویتامین مورد نیاز خود را از این طریق به دست می‌آورند. نوری که از طریق شیشه به پوست می‌تابد ویتامین D تولید نمی‌کند، هوای ابری و همچنین رنگ پوست تیره باعث کاهش دریافت این ویتامین می‌شود. بسیاری از افراد نیز از پوست خود با لباس یا کرم‌های ضدآفتاب در برابر نور خورشید محافظت می‌کنند که باعث تولید کمتر ویتامین D از این طریق می‌گردد. افرادی که به میزان کافی در برابر نور خورشید قرار نمی‌گیرند لازم است که منابع خوب ویتامین D‌ را در رژیم غذایی خود اضافه کنند یا از مکمل‌های غذایی استفاده کنند.

آیا من ویتامین D کافی دریافت می‌کنم؟

به دلیل اینکه ویتامین D از نور خورشید، غذا و مکمل دریافت می‌شود، بهترین نشانگر مقدار ویتامین D، میزان فرم ۲۵-هیدروکسی ویتامین D در خون است که مقادیر nmol/ L ۵۰ مناسب در نظر گرفته می‌شود و میزان کمتر از nmol/ L ۳۰ دچار کمبود و بیشتر از nmol/ L ۱۲۵ نیز بیشتر از حد مورد نیاز است. (ng/ mL ۴/ ۰ = nmol/ L ۱)

چه افرادی در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند؟

نوزادان شیرخوار: به دلیل اینکه شیر مادر مقادیر مورد نیاز به ویتامین D را ندارد و نوزادان شیرخوار نیاز به مکمل یاری دارند.

افراد مسن: به دلیل اینکه توانایی بدنشان در تولید ویتامین D از نور خورشید کاهش یافته است.

افراد با پوست تیره: به دلیل اینکه پوستشان توانایی کمتری برای تولید ویتامین D دارد.

افراد چاق: به دلیل اینکه چربی به ویتامین D متصل شده و از انتقال آن به خون جلوگیری می‌کند.

افراد دارای بیماری سلیاک یا کورن نیز در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند.

اگر میزان کافی ویتامین D دریافت نکنم چه می‌شود؟

افرادی دچار کمبود ویتامین D می‌شوند که میزان مناسب از طریق غذا و یا نور خورشید دریافت نکنند و یا به دلیل مشکلات کبدی، کبد آن‌ها توانایی تولید فرم فعال ویتامین ‌D را نداشته باشند. در کودکان کمبود ویتامین D باعث ریکتز شده که در آن استخوان‌ّها نرم و خمیده می‌شوند و در بزرگسالان سبب استئومالاسی شده که باعث درد استخوانی و ضعف عضلانی می‌گردد.

تاثیر ویتامین D بر روی سلامت چیست؟

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این ویتامین در اختلالات استخوانی و بعضی موارد از سرطان‌ها نقش موثری دارد.

اختلالات استخوانی

با افزایش سن ( به خصوص در زنان) استخوان‌ّ‌ّها شکننده‌تر شده و ممکن است با یک افتادن ساده بشکنند. یکی از دلایل مهم آن نرسیدن میزان کافی کلسیم و ویتامین D در طولانی مدت است. مطالعات نشان می‌دهد مکمل یاری ویتامین IU/ day) D ۸۰۰ - ۷۰۰) و کلسیم (mg/ day ۱۲۰۰ - ۵۰۰) خطر پوکی استخوان و شکستگی را در گروه سنی ۸۵ - ۶۲ کاهش می‌دهد. شما باید برای دریافت مقدار مورد نیاز با مشاور تغذیه یا پزشک معالج خود مشورت کنید.

آیا ویتامین D می‌تواند مضر باشد؟

مسمومیت با ویتامین D از طریق مواد غذایی نادر است ولی در صورت مصرف بیش از حد مکمل ویتامین D و افزایش میزان آن در خون ممکن است علائم مسمومیت مانند تهوع، بی‌اشتهایی، ضعف، یبوست و کاهش وزن در فرد ظاهر شود.

ویتامین D چیست و چه کارهایی انجام می‌دهد؟