نقش اقامتگاه در اکوتوریسم - ۲۷ مهر ۹۴
مژگان ثابت تیموری
با توجه به اهمیت اقامتگاه برای تمامی تفرج کنندگان و اهالی سفر، ویژگی های یک اقامتگاه متناسب با هدف و قصد از سفر برای یک گروه طبیعت گردی و یا گردشگران انفرادی از اهمیت به سزایی برخوردار است.
آنچه مسلم است پس از یک روز پرتحرک برای بوم گردشگران، آنچه ارزشمند است استراحت در مکانی با درجه آسایش مناسب است. هرچند که در طبیعت‌گردی، شاید به دید برخی از افراد، استراحت کردن در هر فضا و مکانی ممکن بوده و از درجه اهمیت کمی برخوردار باشد، اما تا زمانیکه امکانات هست و تا زمانی از مقصد اطلاعات کافی داریم و از هزینه ها، شرایط اقامتگاهها، امنیت منطقه مورد نظر و توان تحمل و ویژگیهای شخصیتی خود آگاه هستیم، انتخاب اقامتگاه می تواند، ادامه سفری جذاب و پرانرژی را فراهم نماید.

در مجموع سه نوع اقامت می توان بر شمرد. برای برخی تفرج کنندگان، اقامت شبانه یا به بیان دیگر اتراق در محلی که تنها بتواند خستگی و فرسودگی طول روز را از فرد بگیرد کفایت کرده و این افراد هر گزینه ای را برای استراحت انتخاب می کنند. مهمترین این نوع اقامت، برپا کردن چادرهای مسافرتی در محل کمپ یا چادر زدن خارج از کمپهای تعریف شده می باشد. در این نوع اقامت؛ انتخاب محل مناسب برپا کردن چادر و نوع چادر، بر اساس فصول مختلف و اقلیمهای متنوع تغییر نموده و بهتر است افراد حرفه‌ای و آگاه، اقدام به بیتوته در مناطق خارج از کمپ نمایند. برخی شرایط برای همگان که اغلب از نحوه اقامت و شب مانی در طبیعت و چادر مطلع نیستند معضلاتی به دنبال خواهد داشت که لذت یک سفر جذاب را از فرد خواهدگرفت.

نوع دوم اقامت در هتل های مشخص شده در طول مسیر تفرج است که از ویژگیهای عام تری برخوردار است و برای افرادی که تجربه های اول خود را دارند و یا کسانی که نیاز به استحمام و استراحت در یک فضای آرام و بدون دغدغه را دارند، مناسب است، البته لازم به ذکر است که برای هرگروه و جنس و سنی، قابل بهره برداری است. اما در گروههای حرفه ای طبیعت گردی و در بازه های طولانی سفر نیز این اقامتگاهها مورد استفاده دارد.

اما نوع سوم از اقامتگاهها که مورد توجه اغلب بوم گردشگران است، اقامت در خانه های محلی است. در این نوع اقامتگاهها که برپایه ارتقای سطح زندگی افراد محلی و بومی ایجاد شده؛ آشنایی قبلی با زبان، فرهنگ محلی، احترام به ارزشهای قومی و بومی صاحبان این اقامتگاهها و در نهایت رعایت اخلاق حرفه ای بسیار ضروری است. اقامتگاههای محلی، معمولاً به دلیل ساختار بومی، سادگی، همگونی با طبیعت اطراف و آرامش حاکم بر آن مورد توجه است. البته برخی از این نوع اقامتگاهها از امکانات محدود و حداقلی برای زندگی برخوردار هستند و می‌بایست، شرایط و ویژگیهای آن برای تفرج کنندگان ارایه شود. این اطلاع رسانی می تواند از طریق سایتهای گردشگری و نیز از طریق راهنمایان بوم گردشگری، آژانسها، بروشورها باشد. در این نوع اقامتگاه‌ها معمولاً، خود به عنوان جاذبه گردشگری مطرح بوده و برخی بوم گردشگران برای بازدید از این بوم ها، اقدام به سفر می‌کنند.

در این نوع اقامتگاهها، سه نوع خدمات می‌تواند ارائه شود، نوع اول، اقامتگاه بوم سازگار بدون تسهیلات و وسیله است. که معمولاً برای افرادی که از تجهیزات کافی و لازم برخوردارند مناسب است. در نوع دیگر این اقامتگاه بومی، تجهیزات و تسهیلات بومی موجود است و بدون نیاز به استفاده از وسایل شخصی، می‌توان از شرایط بهره‌مندشد. در نوع سوم؛ کلیه امکانات رفاهی، از سرویسهای بهداشتی و استحمام، انواع خوراک محلی و اسباب استراحت فراهم بوده و صاحب خانه نیز در تمام مدت، به عنوان میزبان، شما را همراهی‌خواهدنمود. رعایت کدهای اخلاقی طبیعت‌گردی در این شرایط ضرورت و اهمیت بیشتری خواهدداشت تا شرایط پذیرش تفرج‌کنندگان توسط جامعه محلی، فراهم شده و تداوم یابد. در این نوع اقامتگاهها، درخواست ارائه، صنایع دستی، انواع محصولات محلی و نیز خوراکهای بومی؛ به عنوان یکی از اهداف مهم بوم‌گردشگری، که انتفاع جامعه محلی را به دنبال دارد، از اولویتهای بوم گردگشری می‌باشد. در ادامه این مبحث به اما و اگرهای ساختار خانه‌های محلی و اکوکمپ‌ها اشاره خواهدشد.

*عضوهیأت علمی گروه مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی