راهکار افزایش گام به گام سقف پس‌انداز

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که در هنگام هدفگذاری‌های مالی مرتکب می‌شویم، برآورد بیش از اندازه شور و اشتیاق و عزم راسخ خود برای رسیدن به هدف است. با خواندن یک کتاب، شرکت در یک سمینار یا دیدن یک فیلم، انگیزه افزایش یافته، شروع به نوشتن اهداف کرده، برنامه‌ریزی منظمی برای آن انجام می‌دهیم و شروع می‌کنیم. عمل به این برنامه‌ریزی یک روز، یک هفته، دو هفته و.... ادامه پیدا می‌کند. اما به مرور انرژی و اشتیاق فراوان شما تحلیل می‌رود و کم کم این کار مهمی که چندی پیش عامل دواندن خون در زیر پوستتان می‌شد، ناگهان رنگ می‌بازد و آن را فراموش می‌کنید. بی تردید تعداد زیادی از ما از این شکل تجربه زیاد داریم. اما راه حل چیست؟ شاید بهترین راه حل، خودکار کردن فعالیت‌ها است. فرض کنید که به‌صورت خودکار هر صبح از خواب بیدار شده و نیم ساعت ورزش کنید. بدون اینکه حتی به مزایای این کار فکر کنید که ورزش برای سلامتی مفید است یا دوست دارید به تناسب اندام برسید یا هر دلیل دیگر. البته این کار شدنی است و راه آن هم نهادینه کردن عادتهاست ولی خوشبختانه درخصوص مدیریت امور مالی شخصی و البته به کمک بانکداری اینترنتی، خودکار کردن فعالیت‌ها بسیار آسان شده و نیاز به تمرین ندارد. پیش از آنکه ادامه این مطلب را بخوانید ذکر یک نکته ضروری است. اینکه مطلبی که هم‌اکنون در حال خواندن آن هستید برای افزایش اطلاعات و آگاهی شما نیست، بلکه قرار است با خواندن آن دست به عمل بزنید. رسیدن به استقلال مالی نیاز به عمل دارد کما اینکه افراد و اساتید زیادی هستند که زیر و بم مسائل اقتصادی را می‌دانند اما در وضعیت مالی مناسبی نیستند. پس اطلاعات کافی نیست و احتمالا ۸۰ درصد موفقیت مالی شما در آینده، به پس انداز، چگونگی خرج کردن و سرمایه‌گذاری برمی‌گردد و تنها ۲۰ درصد آن مربوط به اطلاعات شما و چگونگی انجام کار است.

تقسیم پول برای زندگی

برای بودجه‌بندی و تقسیم پول به شکلی که هم بتوان آینده را تامین کرد و هم اینکه از زندگی لذت برد روش‌های توصیه شده زیادی وجود دارد. اما در ابتدا باید فهمید که پول شما به کجا می‌رود. ردیابی ریال‌هایی که خرج می‌کنید و تحلیل آنها می‌تواند در این راه برای شما بسیار مفید باشد. ممکن است در آخر ماه از درآمد ۱۰ میلیون تومانی شما چیزی باقی نمی‌ماند و ممکن است درصدی از حقوق یک میلیونی خود را پس‌انداز می‌کنید. پس ردیابی پول یکی از نقاط کلیدی رسیدن به استقلال مالی است. به گفته کارشناسان اقتصاد خانواده یکی از بنیادی‌ترین مسیرهای دستیابی به استقلال مالی نوشتن تمام ریال‌هایی است که به زندگی وارد یا خارج می‌شود، از این رو توصیه می‌کنند که از همین حالا شروع به نوشتن مخارج و درآمد خود کنید.

تقسیم بودجه

به‌صورت کلی باید گفت که شما تا می‌توانید باید درصد بیشتری از درآمد ماهانه خود را پس انداز کنید. در چند سال اخیر و با وجود مشکلات اقتصادی، ممکن است بسیاری از شما گرفتار حقوق عقب افتاده یا حداقل عقب افتادگی بخشی از حقوق ماهانه خود بوده‌اید. اما به هر شکل و شیوه‌ای کار را به سرانجام رسانده‌اید. پس می‌توان با درصد کمتری از حقوق هم زندگی را اداره کرد. از سوی دیگر باید توجه کرد که علاوه بر پس انداز و سرمایه‌گذاری باید مقداری پول را کنار گذاشت تا بتوان بدون ناراحتی و احساس گناه آن را خرج کرد. مثلا خرید یک کفش مارک، رفتن به یک تعطیلات و خوردن شام با خانواده در یک رستوران لوکس. این موارد هم جزو ضروریات زندگی هستند، به شرطی که در راستای تمامیت زندگی شما باشند. یعنی پس از خرج پول لبخندی از سر رضایت روی لبان شما بنشیند که واقعا از این شام لذت بردم یا عجب سفر خوبی بود. بنابراین همیشه یک اصل اولیه برای دستیابی به این احساس وجود دارد: «برای آنچه دوست داری حسابی خرج کن و بی رحمانه مخارج کم اهمیت را قطع کن.» اما مساله اینجاست که بسیاری از افراد تصمیم نمی‌گیرند چه چیزی برای آنها مهم است و چه چیزهایی نیست.ممکن است برخی درآمد بیشتری داشته باشند اما بی حساب و کتاب خرج کردن و ندانستن اینکه پول به کجا می‌رود باعث شده توانایی یک تفریح سالانه یا هر چیز دلخواه خود را نداشته باشند. بسیاری از شما برنامه‌ای برای اینکه پول ما باید به کجا برود ندارید. چون این کار سختی است که هر ماه پول را به چند حساب جداگانه انتقال داد ولی با خودکار کردن فعالیت‌ها، این کار می‌تواند به سادگی انجام گیرد. برای طراحی یک برنامه مالی هوشمندانه طی کردن چندین مرحله ضروری است. در این مسیر اولویت اول برای هر شخصی پر کردن حساب اضطراری است.

به‌عنوان نمونه این کار را به‌صورت خودکار برنامه‌ریزی کرده و نتایج آن را بررسی کنید. اولین گام در این مسیر داشتن حساب در بانکی با اینترنت بانک خوب است. گام دوم انتقال وجه است. مثلا فرض کنید که تا پنجم هر ماه حقوق را دریافت می‌کنید، روی انتقال مستمر پول از حساب خود به حسابی دیگر یک برنامه‌ریزی کنید. اگر شما حساب روزشمار معمولی باز کنید سود آن ۷ تا ۱۰ درصد است ولی برخی بانک‌ها به سپرده‌های روزشمار میزان سود بالاتری پرداخت می‌کنند که می‌توانید از طریق انتقال خودکار، پول را به حساب خود منتقل کنید. نکته مهم اینکه کارت متصل به حساب را دریافت نکرده و آن را دفترچه‌ای افتتاح کنید تا دسترسی‌تان به آن محدود شده و به آن دست اندازی هم نکنید. هر چه بتوانید درصد بیشتری از درآمد خود را به این موضوع اختصاص دهید بهتر است. در همین حین تفریح و سرگرمی و خرج روی علائق‌تان را هم فراموش نکنید. ۵ تا ۱۰ درصد درآمد خود را با همان راهکار انتقال خودکار به حساب خرج‌های لذت بخش اختصاص دهید. به شرط آنکه از خرید چیزهایی که نیاز ندارید پرهیز کرده و پس از مدتی از داشتن آنها پشیمان نشوید. این کارها را انجام داده و تمرین کنید و با توجه به شرایط شخصی خود سیستم‌ها را بهینه کنید. پس از حرفه‌ای شدن در این کار باید درصدی از درآمد ماهانه خود را صرف بازنشستگی کنید. بهترین روش برای این کار بیمه عمر است. به این طرح‌ها نه به‌عنوان سرمایه‌گذاری و نه به‌عنوان راهی به سوی ثروت بیکران بلکه به روشی کمکی برای بازنشستگی‌تان نگاه کنید.

درآمد منهای مخارج ضروری برابر است با یک گپ مالی و یکی از مهم‌ترین وظایف ما برای رسیدن به موفقیت مالی، شناخت این گپ و کمک به توسعه‌ آن است. فرض کنید درآمد ماهانه‌ شما ۲ میلیون تومان و مخارج ضروری‌ ماهانه شما، یک میلیون تومان است. یک میلیون تومان گپ در اینجا وجود دارد که پتانسیل بسیار بالایی برای هدر رفتن دارد. تمام هنر بازاریاب‌ها و فروشندگان آنلاین و آفلاین برای شکار این پول به کار گرفته می‌شود و احتمالا همانگونه که همه‌ شما این تجربه را داشته‌اید، مهارت‌های بازاریابی و فروش بسیار توسعه یافته و در کمال آگاهی شما با پنبه سر پول بی‌زبان بریده می‌شود. بنابراین یکی از وظایف مهم هدایت این پول به مسیرهایی است که در دسترس شکار شدن نباشند و البته در گام بعدی تلاش برای بزرگتر کردن این فضای پولی است. حتما این سوال را می‌پرسید که برای عملی کردن این کار چه می‌توان کرد؟ برای بار دیگر تاکید بر انتقال پول از حساب حقوق به حساب‌های پس‌انداز را خودکار کنید (اصطلاح بانکی آن انتقال وجه مستمر است). به احتمال زیاد انجام این کار در اکثر اینترنت بانک‌های کشور قابل انجام است. اما در این گام دو نکته‌ مهم وجود دارد؛ نخست اینکه با بانک خود مشورت کرده و حسابی را انتخاب کنید که بالاترین نرخ سود روزشمار را بدهد و دوم اینکه دسترسی به حساب، از طریق اینترنت و عابربانک امکان‌پذیر نباشد.

یکی دیگر از راه‌های بزرگ کردن این گپ، صرفه‌جویی و کاهش مخارج است. از دیدگاه بسیاری از کارشناسان اقتصاد خانواده، صرفه‌جویی، «خوردن نان و تره» نیست بلکه آگاه بودن نسبت به انجام مخارج است. اگر مخارج خود را یادداشت کنید و همانطور که در اینجا گفته شده، آنها را بررسی کنید، واقعیت‌های مهمی در مورد مخارج شما کشف می‌شود. آیا پنج میلیون تومان برای مسافرت خارج از کشور خرج کرده‌اید و خاطره‌ آن همچنان برای شما لذت‌بخش است؟ یا اینکه با توجیه‌های مختلف گوشی موبایل خود را که کماکان کارایی داشته با هزینه‌ یک میلیون تومانی ارتقا داده‌اید؟ خرج کردن برای چیزهایی که ارزشش را نداشته کشف کنید و آگاهانه در هنگام هر خرید تصمیم بگیرید. از سوی دیگر می‌توانید در هنگام خرید این جمله را با خود تکرار کنید که «چند هفته ممکن است با آن احساس آزادی کنم؟» همیشه هنگام خرید، ممکن است با یک پیشنهاد فوق العاده خوب روبه‌رو شویم، اما این پیشنهاد خوب برای همیشه یک پیشنهاد خوب باقی خواهد ماند؟ خیر، در اکثر اوقات فقط شاید با محصول خریداری شده تنها هفته‌های اول احساس آزادی و شاد بودن داشته باشید. روش صحیح چنین است: شما ابتدا باید میزان پولی را که در سال باید به‌دست آورید محاسبه کنید (پول برای تفریح، سرمایه‌گذاری، تحصیلات و …) سپس آن را بر تعداد هفته‌های سال یعنی ۵۲ تقسیم کنید؛ نتیجه به‌دست آمده میزان درآمد «باید» هفتگی شماست، یعنی اگر درآمد شما به این مقدار به دست آمده در هفته برسد شما به تمام خواسته‌هایتان مانند تفریح، تحصیل، سرمایه‌گذاری و … خواهید رسید.

اگر هر آخر هفته بدانید که به میزان باید درآمد رسیدید، شاد خواهید بود و به مراتب میزان بیشتری آزادی را تجربه خواهید کرد زیرا قبلا هزینه تفریح‌ها و مخارجتان را در آن محاسبه کرده‌اید، اما اگر از میزان مورد نظر کمتر بود، باید به فکر یک کار بهتر یا افزایش درآمد باشید. راه دیگر افزایش درآمد است. باید درآمد خود را افزایش داده و آن را از راه‌های متعددی به دست آورید و نهایتا راهکار چهارم برای بزرگ کردن این گپ این است که به هر ریال خود یک وظیفه بدهید. اجازه ندهید پولی بدون برنامه در حساب کارتی شما باقی بماند و وسوسه‌ای باشد برای خرج کردن. خرید حجمی ضروریات زندگی به‌صورت ماهانه یا دو بار در ماه، بسیاری از نیازمندی‌ها را پوشش می‌دهد و با نگه داشتن مقداری پول به‌صورت نقدی یا در کارت بانکی می‌توان از پس مخارج برآمد. به جای نگرانی از خالی بودن حساب متصل به کارت، از روند رو به رشد حساب‌های پس‌انداز لذت ببرید.

برای شروع چه می‌توان کرد؟

اکنون زمان آن است که میزان پس‌انداز خود را ارزیابی کنید. توصیه شده که برای رسیدن به بازنشستگی در زمان کم، شما باید ۵۰ درصد از درآمد خود را پس‌انداز کنید. اما این کار برای بسیاری از افراد غیر ممکن است. این غیر ممکن به دلیل مخارج بالای زندگی یا کمبود درآمد نیست بلکه بیشتر سختی فتح اورست در اولین تجربه‌ کوهنوردی است. همانطور که گفتم بسیاری از مردم حتی یک میلیون تومان پس‌انداز هم ندارند.برای نهادینه کردن عادت پس‌انداز می‌توان از یک برنامه‌ ۵۲ هفته‌ای استفاده کرد. فرض کنید شما برای ۵۲ هفته، به میزان شماره‌ آن هفته پول پس‌انداز کرده و آن را در یک حساب روزشمار بگذارید. مثلا هفته‌ی اول هزارتومان، هفته‌ی سی‌ام، سی‌ هزار تومان و هفته‌ی آخر ۵۲ هزار تومان. این پول ظرف یک سال به یک و نیم میلیون تومان می‌رسد. شاید با خودتان بگوئید این رقم پس انداز اصلا به چشم نمی‌آید. ولی شما این پول را با نهادینه کردن یک عادت پس‌انداز کرده‌اید. با یک برنامه منظم یک ساله و این بسیار ارزشمند است. بنابراین اگر پول بیشتری می‌خواهید می‌توانید با توجه به درآمد خود این پس‌انداز را با ضرب عددی در هزارتومان شروع کنید. مثلا از هفته‌ای دوهزار، پنج هزار یا ده هزار تومان شروع کنید. آیا سال تحویل امسال را به خاطر دارید؟ بیش از دو ماه از آن زمان گذشته، به همین سرعت زمان می‌گذرد و باید با دست خود کاری کرد. منتظر کسی نمانید.

راهکار افزایش گام به گام سقف پس‌انداز