ترفندهایی که داعش برای بقای خود استفاده می‌کند
از اعدام‌های خیابانی تا دولت رفاه
موفقیت‌هایی که داعش به‌دست آورده است عمدتا نتیجه برخورداری از منابع مالی قابل‌توجه، ظرفیت‌های نظامی بالا و استعداد این گروه در بهره‌برداری از نارضایتی‌های جوامع در سوریه و عراق است. خبرگزاری فرانسه در گزارشی در این باب به نقل از سارا حسین، تحلیلگر گروه داعش می‌نویسد: کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند شواهد و قراین نشان می‌دهد که گروه افراط‌گرای مسلح داعش که یک سال پیش در مناطق مرزی سوریه و عراق تشکیل خلافت داد، با تکیه بر منابع مالی و ظرفیت‌های نظامی خود توان آن را دارد که سالها به حیات خود ادامه دهد.
موفقیت‌هایی که داعش به‌دست آورده است عمدتا نتیجه برخورداری از منابع مالی قابل‌توجه، ظرفیت‌های نظامی بالا و استعداد این گروه در بهره‌برداری از نارضایتی‌های جوامع در سوریه و عراق است. خبرگزاری فرانسه در گزارشی در این باب به نقل از سارا حسین، تحلیلگر گروه داعش می‌نویسد: کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند شواهد و قراین نشان می‌دهد که گروه افراط‌گرای مسلح داعش که یک سال پیش در مناطق مرزی سوریه و عراق تشکیل خلافت داد، با تکیه بر منابع مالی و ظرفیت‌های نظامی خود توان آن را دارد که سالها به حیات خود ادامه دهد. خلافت خودخوانده داعش که ابوبکر البغدادی هدایت آن را بر عهده دارد، بدون تردید پس از یک سال موفقیت و توسعه، در ماه‌های اخیر متحمل شکست‌هایی هم شده است. حملات هوایی ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به فرماندهی آمریکا و حملات زمینی ارتش عراق که از حمایت پیشمرگههای کرد یا شبه‌نظامیان شیعه برخوردار است، ستیزه‌جویان داعش را در ماه‌های اخیر مجبور کرده است در برخی جبهه‌های نبرد از جمله کوبانی و تل‌ابیض در سوریه و تکریت در عراق عقب‌نشینی کند. با این حال این سازمان افراط‌گرای مسلح در دیگر مناطق به پیروزی‌های چشمگیری دست یافته و
به‌عنوان مثال موفق شده است کنترل شهر باستانی تدمر (پالمیرا) در صحرای سوریه را به‌دست گیرد یا شهر رمادی را که مرکز گسترده‌ترین استان عراق است، تصرف کند. ائتلاف چندملیتی ضد داعش به فرماندهی آمریکا در عراق نیز که اوت گذشته حملات هوایی خود را آغاز کرد، پیروزی‌های چندانی در مبارزه با داعش کسب نکرده است و نیروهای نظامی عراق که در مقابله با تهاجم گسترده و سریع تابستان گذشته داعش بسیار ضعیف ظاهر شدند، فقط موفق شده‌اند کنترل شهر تکریت در شمال بغداد را از چنگ داعش خارج کنند. در سوریه نیز که در همسایگی عراق واقع شده است، داعش همچنان کنترل بخش‌های وسیعی از این کشور را در دست دارد و عملیات هوایی ائتلاف چندملیتی ضدداعش فقط این امکان را به کردهای شهر کوبانی داد که ستیزه‌جویان داعش را از این منطقه بیرون کنند. حسن حسن، کارشناس چتمChatham House، می‌گوید: گروه داعش درست مثل یک گروه چریکی عمل می‌کند: ممکن است در یک منطقه و یک جبهه تضعیف شود، اما در نقطه دیگر و در میدان دیگر قدرت می‌گیرد به همین علت می‌توان گفت که این گروه در آینده نیز به حیات خود ادامه خواهد داد. این کارشناس افزود: شاید مرزهای خلافت داعش که بیست و هشتم ژوئن سال
2014 در مناطق تحت اشغال این گروه در مرزهای مشترک سوریه و عراق تشکیل شد، هر از گاهی دچار تغییر و نوسان شود؛ اما شرایط این گروه به‌گونه‌ای است که به عقیده من دست کم تا یک دهه دیگر توانایی ادامه حیات را خواهد داشت.
طی ماه‌های اخیر حملات هوایی متعددی توسط ائتلاف ضد داعش به فرماندهی آمریکا بر ضد مواضع افراط‌گرایان در سوریه و عراق انجام شده و به ادعای مقامات این ائتلاف هزاران تن از ستیزه‌جویان داعش در این حملات کشته شده‌اند. به موازات این حملات، حملات زمینی نیز توسط نیروهای نظامی و امنیتی عراق با حمایت پیشمرگههای کرد عراقی و نیروهای داوطلب مردمی و قبایل سنی ضد این گروه ادامه دارد با این حال هیچ نشانه‌ای وجود ندارد دال بر اینکه داعش ضعیف‌تر از گذشته شده است. چارلز لیستر، کارشناس مرکز بروکینگ دوحه «Brooking Doha Centre»، می‌گوید: اندیشه ایجاد یک خلافت، بدون تردید در اذهان شمار زیادی از طرفداران داعش در سراسر جهان باقی خواهد ماند. موفقیت‌هایی که داعش به‌دست آورده است عمدتا نتیجه برخورداری از منابع مالی قابل‌توجه، ظرفیت‌های نظامی بالا و استعداد این گروه در بهره‌برداری از نارضایتی‌های محلی و سوءاستفاده از بحران داخلی سوریه بوده است. پاتریک جانستون، تحلیلگر سیاسی در گروه تجزیه و تحلیل راند کورپوریشن Rand Corporation، می‌گوید: داعش ثروتمندترین گروه تروریستی فعال در جهان است که درآمدهای آن در هفته نزدیک به دو میلیون دلار است. بدون تردید حملات هوایی ائتلاف بین‌المللی ضدداعش، ضد میدان‌های نفتی تحت کنترل این گروه و سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، درآمدهای داعش را کاهش داده است، اما سرکرده‌های داعش راه‌های دیگری برای جبران این ضرر و زیان‌ها پیدا کرده‌اند. جانستون می‌افزاید: داعش برای جبران این وضعیت، به ترفندهای دیگری از جمله زورگیری، جمع‌آوری مالیات و فروش اموالی که در فتوحات خود به آنها دست می‌یابد، روی آورده است. در عرصه نظامی، داعش از تجارب بنیانگذاران و ارکان اصلی خود بهره می‌برد که اکثرشان از افسران پیشین و اعضای سابق سرویس‌های امنیتی رژیم صدام، دیکتاتور سابق عراق هستند که آمریکایی‌ها پس از اشغال عراق، آنها را کنار گذاشتند. این گروه از افسران سابق عراقی تجربه ۸ سال جنگ با ایران را دارند. کارشناسان بر این عقیده هستند که گروه ستیزه‌جوی داعش مشکل پول، تسلیحات یا جذب نیرو ندارد و در یک سال گذشته نشان داده که در بهره‌برداری از رقابت‌های موجود میان شیعیان و سنی‌ها بسیار ماهر است. مقامات دولت عراق آشکارا عنوان کرده‌اند که شمار ستیزه‌جویان خارجی که در صفوف داعش حضور دارند، نه‌تنها کاهش نیافته؛ بلکه روزبه‌روز در حال افزایش است.
داعش همچنین از توانایی بالایی در جذب ستیزه‌جویان به‌ویژه در کشورهای خارجی برخوردار است. این گروه در مبارزات خود می‌تواند روی ذخایر قابل‌توجه تسلیحات و مهمات سبک یا سنگین از قبیل توپخانه، تانک، خودروهای زرهی و سلاح‌های ضدتانک که از ارتش عراق غنیمت گرفته است، حساب کند. لیستر بر این عقیده است که گروه داعش پیوسته تلاش می‌کند در میدان جنگ به پیروزی‌های بیشتری دست پیدا کند و به این ترتیب سلاح‌ها و مهمات جنگی بیشتری به‌دست آورد. حسن حسن نیز می‌گوید: داعش که علاوه‌بر غنایم جنگی، در بازار سیاه نیز به خرید تسلیحات و مهمات مورد نیاز خود اقدام می‌کند، درست مثل یک ارتش کوچک از سلاح‌های آموزشی و امکانات عملیاتی لازم برخوردار است. کارشناسان بر این عقیده‌اند که ائتلاف بین‌المللی ضدداعش به فرماندهی آمریکا به‌رغم موفقیت‌های نه‌چندان چشمگیری که کسب کرده است، به علت نداشتن نیروهای زمینی و به‌ویژه نیروهای اطلاعاتی در جبهه نبرد با داعش، در این مبارزه از میدان عمل گسترده‌ای برخوردار نیست. جانستون می‌گوید: گروه داعش مبارزه خود را برای توسعه مناطق تحت سیطره‌اش بر روی مناطقی متمرکز کرده است که نیروهای نظامی و امنیتی آنها به علت جنگ تضعیف شده‌اند. داعش پس از تصرف یک منطقه، تشکیلات اداری خاص خود را در آن جا برقرار می‌کند و نیروهای پلیس خود را در آنجا به‌کار می‌گمارد. افراط‌گرایان داعش در برخورد با ساکنان مناطقی که اشغال می‌کنند، از سیاست هویج و چماق استفاده می‌کنند. از یک طرف با اجرای اعدام‌های خشونت‌بار در انظار عمومی، ترس و وحشت در میان مردم ایجاد می‌کنند و از طرفی با ایجاد ثبات نسبی در این مناطق برخی خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات درمانی و آموزشی به ساکنان آنها ارائه می‌کنند. حسن حسن می‌افزاید: مردم این مناطق از خشونت‌ها و اعدام‌های داعش بیم دارند، اما برخی به روش زمامداری داعش اعتماد دارند و در عین حال گزینه جایگزین دیگری نیز در این زمینه نمی‌بینند.
طی ماه‌های اخیر حملات هوایی متعددی توسط ائتلاف ضد داعش به فرماندهی آمریکا بر ضد مواضع افراط‌گرایان در سوریه و عراق انجام شده و به ادعای مقامات این ائتلاف هزاران تن از ستیزه‌جویان داعش در این حملات کشته شده‌اند. به موازات این حملات، حملات زمینی نیز توسط نیروهای نظامی و امنیتی عراق با حمایت پیشمرگههای کرد عراقی و نیروهای داوطلب مردمی و قبایل سنی ضد این گروه ادامه دارد با این حال هیچ نشانه‌ای وجود ندارد دال بر اینکه داعش ضعیف‌تر از گذشته شده است. چارلز لیستر، کارشناس مرکز بروکینگ دوحه «Brooking Doha Centre»، می‌گوید: اندیشه ایجاد یک خلافت، بدون تردید در اذهان شمار زیادی از طرفداران داعش در سراسر جهان باقی خواهد ماند. موفقیت‌هایی که داعش به‌دست آورده است عمدتا نتیجه برخورداری از منابع مالی قابل‌توجه، ظرفیت‌های نظامی بالا و استعداد این گروه در بهره‌برداری از نارضایتی‌های محلی و سوءاستفاده از بحران داخلی سوریه بوده است. پاتریک جانستون، تحلیلگر سیاسی در گروه تجزیه و تحلیل راند کورپوریشن Rand Corporation، می‌گوید: داعش ثروتمندترین گروه تروریستی فعال در جهان است که درآمدهای آن در هفته نزدیک به دو میلیون دلار است. بدون تردید حملات هوایی ائتلاف بین‌المللی ضدداعش، ضد میدان‌های نفتی تحت کنترل این گروه و سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، درآمدهای داعش را کاهش داده است، اما سرکرده‌های داعش راه‌های دیگری برای جبران این ضرر و زیان‌ها پیدا کرده‌اند. جانستون می‌افزاید: داعش برای جبران این وضعیت، به ترفندهای دیگری از جمله زورگیری، جمع‌آوری مالیات و فروش اموالی که در فتوحات خود به آنها دست می‌یابد، روی آورده است. در عرصه نظامی، داعش از تجارب بنیانگذاران و ارکان اصلی خود بهره می‌برد که اکثرشان از افسران پیشین و اعضای سابق سرویس‌های امنیتی رژیم صدام، دیکتاتور سابق عراق هستند که آمریکایی‌ها پس از اشغال عراق، آنها را کنار گذاشتند. این گروه از افسران سابق عراقی تجربه ۸ سال جنگ با ایران را دارند. کارشناسان بر این عقیده هستند که گروه ستیزه‌جوی داعش مشکل پول، تسلیحات یا جذب نیرو ندارد و در یک سال گذشته نشان داده که در بهره‌برداری از رقابت‌های موجود میان شیعیان و سنی‌ها بسیار ماهر است. مقامات دولت عراق آشکارا عنوان کرده‌اند که شمار ستیزه‌جویان خارجی که در صفوف داعش حضور دارند، نه‌تنها کاهش نیافته؛ بلکه روزبه‌روز در حال افزایش است.
داعش همچنین از توانایی بالایی در جذب ستیزه‌جویان به‌ویژه در کشورهای خارجی برخوردار است. این گروه در مبارزات خود می‌تواند روی ذخایر قابل‌توجه تسلیحات و مهمات سبک یا سنگین از قبیل توپخانه، تانک، خودروهای زرهی و سلاح‌های ضدتانک که از ارتش عراق غنیمت گرفته است، حساب کند. لیستر بر این عقیده است که گروه داعش پیوسته تلاش می‌کند در میدان جنگ به پیروزی‌های بیشتری دست پیدا کند و به این ترتیب سلاح‌ها و مهمات جنگی بیشتری به‌دست آورد. حسن حسن نیز می‌گوید: داعش که علاوه‌بر غنایم جنگی، در بازار سیاه نیز به خرید تسلیحات و مهمات مورد نیاز خود اقدام می‌کند، درست مثل یک ارتش کوچک از سلاح‌های آموزشی و امکانات عملیاتی لازم برخوردار است. کارشناسان بر این عقیده‌اند که ائتلاف بین‌المللی ضدداعش به فرماندهی آمریکا به‌رغم موفقیت‌های نه‌چندان چشمگیری که کسب کرده است، به علت نداشتن نیروهای زمینی و به‌ویژه نیروهای اطلاعاتی در جبهه نبرد با داعش، در این مبارزه از میدان عمل گسترده‌ای برخوردار نیست. جانستون می‌گوید: گروه داعش مبارزه خود را برای توسعه مناطق تحت سیطره‌اش بر روی مناطقی متمرکز کرده است که نیروهای نظامی و امنیتی آنها به علت جنگ تضعیف شده‌اند. داعش پس از تصرف یک منطقه، تشکیلات اداری خاص خود را در آن جا برقرار می‌کند و نیروهای پلیس خود را در آنجا به‌کار می‌گمارد. افراط‌گرایان داعش در برخورد با ساکنان مناطقی که اشغال می‌کنند، از سیاست هویج و چماق استفاده می‌کنند. از یک طرف با اجرای اعدام‌های خشونت‌بار در انظار عمومی، ترس و وحشت در میان مردم ایجاد می‌کنند و از طرفی با ایجاد ثبات نسبی در این مناطق برخی خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات درمانی و آموزشی به ساکنان آنها ارائه می‌کنند. حسن حسن می‌افزاید: مردم این مناطق از خشونت‌ها و اعدام‌های داعش بیم دارند، اما برخی به روش زمامداری داعش اعتماد دارند و در عین حال گزینه جایگزین دیگری نیز در این زمینه نمی‌بینند.
ارسال نظر