زلـزلـه با تهران چه می‌کند؟
پایتخت و ۱۴ هزار هکتار بافت ناپایدار در برابر زلزله به گفته متخصصان و پژوهشگران ۷۰ درصد شهرهای کشور در معرض خطر زلزله هستند و در این میان شهر تهران در منطقه ریسک بالا و خطر زیاد قرار گرفته چون در میان سه گسل مشاء، شمال تهران و ری واقع شده و خطرات زیادی این شهر و شهروندانش را تهدید می‌کند. نگرانی‌ها از وقوع زلزله در تهران و پیامدهای آن همچنان ادامه دارد، چرا که طی سال‌های اخیر اقدامات اساسی مانند مقاوم‌سازی تمام سازه‌های شهری در برابر زلزله در شهر صورت نگرفته و پیش‌بینی می‌شود در صورت وقوع زلزله در پایتخت بحرانی ملی به وجود بیاید و بسیاری از شهروندان جان خود را از دست بدهند.
پایتخت و 14 هزار هکتار بافت ناپایدار در برابر زلزله به گفته متخصصان و پژوهشگران 70 درصد شهرهای کشور در معرض خطر زلزله هستند و در این میان شهر تهران در منطقه ریسک بالا و خطر زیاد قرار گرفته چون در میان سه گسل مشاء، شمال تهران و ری واقع شده و خطرات زیادی این شهر و شهروندانش را تهدید می‌کند. نگرانی‌ها از وقوع زلزله در تهران و پیامدهای آن همچنان ادامه دارد، چرا که طی سال‌های اخیر اقدامات اساسی مانند مقاوم‌سازی تمام سازه‌های شهری در برابر زلزله در شهر صورت نگرفته و پیش‌بینی می‌شود در صورت وقوع زلزله در پایتخت بحرانی ملی به وجود بیاید و بسیاری از شهروندان جان خود را از دست بدهند.
زلزله در ایران و سایر کشورها
خسارات و تلفات زلزله در ایران با سایر کشورها قابل قیاس نیست. چنانچه یک زلزله ۶ ریشتری در کشورما باعث مرگ ده‌ها و حتی صدها نفر می‌شود و میلیاردها تومان خسارت به دنبال دارد، اما در کشوری مانند ژاپن که به‌طور مداوم زلزله رخ می‌دهد زلزله‌ای با همین مقیاس در نهایت چند مجروح دارد.چند سال پیش در ژاپن زلزله مهیبی رخ داد که قدرت آن نزدیک به ۹ ریشتر بود. این زلزله همزمان با سونامی سهمگین با امواجی به ارتفاع ۱۰ متر رخ داد که بنادر این کشور را در هم کوبید.هر چند که زلزله و سونامی ژاپن به عنوان یک فاجعه انسانی مورد توجه قرار گرفت، اما به طور حتم اگر چنین زلزله‌ای در هر یک از شهرهای کشور ما رخ دهد فاجعه‌ای هولناک رخ خواهد داد، چرا که برخلاف ژاپنی‌ها که ایمن‌سازی را به‌عنوان یک «خط قرمز» حیاتی در ساخت و سازهایشان قرار داده و به آن پایبندند، در ایران، هنوز که هنوز است ساختمان‌های غیراستاندارد ساخته می‌شود تا بسیاری از ما، شب‌ها در خانه‌هایی بخوابیم که معلوم نیست کی بر سرمان فروخواهند ریخت.
زلزله‌ای که در ژاپن رخ داد، تقریبا دو‌و‌نیم ریشتر بیشتر از زلزله بم بود و این در حالی است که آمار تلفات این دو زلزله اصلا قابل مقایسه نیست، چنانچه زلزله بم 26 هزار کشته و 30 هزار مجروح داشت و زلزله ژاپن با آن شدت حدود 12 هزار کشته داشت که بخش قابل توجهی از قربانیان ژاپنی هم نه بر اثر زلزله که به دلیل سونامی و غرق شدن در آب جان باختند.
نوسازی تنها ۳۰ درصد بافت‌های فرسوده شهر
به گفته مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران، اگر چه بحث نوسازی بافت‌های فرسوده به ویژه پس از وقوع زلزله بم در تهران مورد توجه قرار گرفته، اما متاسفانه تنها 30 درصد از بافت‌های فرسوده شهر طی حدود 10 سال اخیر نوسازی شده است.
این درحالی است که ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار بافت فرسوده با ۳ شاخص نفوذ‌ناپذیری (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد معابر آن عرض کمتر از ۶ متر دارند)، ناپایداری (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه است) و ریزدانه بودن (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد پلاک‌های آنها مساحت کمتر از ۲۰۰ متر مربع دارند) در شهر وجود دارد و اگر تنها شاخص ناپایداری را برای بافت‌های فرسوده مد نظر قرار دهیم حدود ۱۴ هزار هکتار از بافت‌های شهر تهران فرسوده محسوب می‌شوند.
پیش‌بینی 63 هزار کشته با وقوع زلزله 6 ریشتری در تهران
تخمین و پیش‌بینی میزان کشته شدگان در زلزله احتمالی در تهران زنگ خطری است که متاسفانه نه به گوش شهروندان می‌رسد و نه مسوولان ذی‌ربط تا اقدامات اساسی برای آمادگی در برابر زلزله صورت گیرد. به گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نرم‌افزارهای ژاپنی براساس اطلاعات داده شده می‌گویند با زلزله ۶ ریشتری در تهران ۶۳ هزار کشته خواهیم داشت در حالی که این آمار در سال ۷۵ بیش از
360 هزار کشته بود.
احمد صادقی می‌افزاید: ما ۳۸ حادثه دیگر در تهران داریم. اما زلزله یک تابوی نامشخص است که اگر اتفاق بیفتد به یک موضوع ملی تبدیل می‌شود. من به جرات می‌توانم بگویم که برای زلزله تهران اصلا آمادگی نداریم. البته اقدامات سازمان مدیریت بحران تهران در هیچ کجای کشور مثال زدنی نیست اگر ما توانسته‌ایم نقشه یک به ده هزارم را به یک به دو هزارم ترسیم کنیم که این یک اقدام بسیار مهم است. همچنین ضابطه ساخت‌و‌ساز روی گسل‌ها را هم نهایی کردیم و در حال اجرای قوانین در ساخت و ساز در حریم رودخانه‌ها و قنات‌ها هستیم.
وی می‌گوید: سال 89 موضوع زلزله داغ شد و ما 20 روز مانور داشتیم تا جایی که رئیس‌جمهور وقت به وزیر کشور دستور داد 50 درصد وقتش را برای زلزله تهران اختصاص دهد اما آیا انجام شد؟
هشدار سریع ۱۰ ثانیه قبل از زلزله
مقاوم‌سازی ساختمان و سازه‌های شهری مهم‌ترین اقدامی است که می‌تواند میزان خسارات و تلفات زلزله را به حداقل حد ممکن برساند اما به موازات تحقق این مهم اقدامات دیگری مانند اطلاع‌رسانی به شهروندان و آموزش رفتار صحیح هنگام وقوع زلزله، هماهنگی دستگاه‌ها و نهادها و همچنین نیروهای امدادی و... نیز می‌تواند در کاهش خسارات زلزله نقش داشته باشد.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه اقدامات متعددی برای آمادگی در برابر زلزله در تهران انجام شده است گفت: یکی از این اقدامات راه‌اندازی سامانه هشدار سریع ۱۰ ثانیه قبل از وقوع زلزله‌های بالای شش ریشتر است که با به‌کارگیری این سیستم دستگاه‌های نصب شده در شهر تهران اقدام به قطع خودکار شریان‌های حیاتی مانند برق و گاز می‌کنند. در همین فاصله زمانی آژیرهایی در سطح شهر برای هشدار عمومی به صدا در خواهد آمد و سیستم هشدار سریع صداوسیما نیز فعال خواهد شد تا بخشی از آسیب‌های ناشی از زلزله کاهش یابد.
به گفته صادقی مطالعات سامانه هشدار سریع زلزله انجام شده و این طرح به زودی تکمیل و با همکاری سازمان‌های تخصصی فعال می‌شود..
صادقی با اشاره به اینکه وجود گسل‌های متعدد در تهران را نمی‌توان منکر شد، می‌افزاید: بی‌تردید روی گسل می‌توان زندگی کرد اما باید برای زندگی کردن روی گسل آموزش‌های لازم را فرا گرفت و خود را برای زندگی روی گسل و مخاطرات آن آماده کنیم.
زلزله در ایران و سایر کشورها
خسارات و تلفات زلزله در ایران با سایر کشورها قابل قیاس نیست. چنانچه یک زلزله ۶ ریشتری در کشورما باعث مرگ ده‌ها و حتی صدها نفر می‌شود و میلیاردها تومان خسارت به دنبال دارد، اما در کشوری مانند ژاپن که به‌طور مداوم زلزله رخ می‌دهد زلزله‌ای با همین مقیاس در نهایت چند مجروح دارد.چند سال پیش در ژاپن زلزله مهیبی رخ داد که قدرت آن نزدیک به ۹ ریشتر بود. این زلزله همزمان با سونامی سهمگین با امواجی به ارتفاع ۱۰ متر رخ داد که بنادر این کشور را در هم کوبید.هر چند که زلزله و سونامی ژاپن به عنوان یک فاجعه انسانی مورد توجه قرار گرفت، اما به طور حتم اگر چنین زلزله‌ای در هر یک از شهرهای کشور ما رخ دهد فاجعه‌ای هولناک رخ خواهد داد، چرا که برخلاف ژاپنی‌ها که ایمن‌سازی را به‌عنوان یک «خط قرمز» حیاتی در ساخت و سازهایشان قرار داده و به آن پایبندند، در ایران، هنوز که هنوز است ساختمان‌های غیراستاندارد ساخته می‌شود تا بسیاری از ما، شب‌ها در خانه‌هایی بخوابیم که معلوم نیست کی بر سرمان فروخواهند ریخت.
زلزله‌ای که در ژاپن رخ داد، تقریبا دو‌و‌نیم ریشتر بیشتر از زلزله بم بود و این در حالی است که آمار تلفات این دو زلزله اصلا قابل مقایسه نیست، چنانچه زلزله بم 26 هزار کشته و 30 هزار مجروح داشت و زلزله ژاپن با آن شدت حدود 12 هزار کشته داشت که بخش قابل توجهی از قربانیان ژاپنی هم نه بر اثر زلزله که به دلیل سونامی و غرق شدن در آب جان باختند.
نوسازی تنها ۳۰ درصد بافت‌های فرسوده شهر
به گفته مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران، اگر چه بحث نوسازی بافت‌های فرسوده به ویژه پس از وقوع زلزله بم در تهران مورد توجه قرار گرفته، اما متاسفانه تنها 30 درصد از بافت‌های فرسوده شهر طی حدود 10 سال اخیر نوسازی شده است.
این درحالی است که ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار بافت فرسوده با ۳ شاخص نفوذ‌ناپذیری (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد معابر آن عرض کمتر از ۶ متر دارند)، ناپایداری (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه است) و ریزدانه بودن (بلوک‌هایی که بیش از ۵۰ درصد پلاک‌های آنها مساحت کمتر از ۲۰۰ متر مربع دارند) در شهر وجود دارد و اگر تنها شاخص ناپایداری را برای بافت‌های فرسوده مد نظر قرار دهیم حدود ۱۴ هزار هکتار از بافت‌های شهر تهران فرسوده محسوب می‌شوند.
پیش‌بینی 63 هزار کشته با وقوع زلزله 6 ریشتری در تهران
تخمین و پیش‌بینی میزان کشته شدگان در زلزله احتمالی در تهران زنگ خطری است که متاسفانه نه به گوش شهروندان می‌رسد و نه مسوولان ذی‌ربط تا اقدامات اساسی برای آمادگی در برابر زلزله صورت گیرد. به گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نرم‌افزارهای ژاپنی براساس اطلاعات داده شده می‌گویند با زلزله ۶ ریشتری در تهران ۶۳ هزار کشته خواهیم داشت در حالی که این آمار در سال ۷۵ بیش از
360 هزار کشته بود.
احمد صادقی می‌افزاید: ما ۳۸ حادثه دیگر در تهران داریم. اما زلزله یک تابوی نامشخص است که اگر اتفاق بیفتد به یک موضوع ملی تبدیل می‌شود. من به جرات می‌توانم بگویم که برای زلزله تهران اصلا آمادگی نداریم. البته اقدامات سازمان مدیریت بحران تهران در هیچ کجای کشور مثال زدنی نیست اگر ما توانسته‌ایم نقشه یک به ده هزارم را به یک به دو هزارم ترسیم کنیم که این یک اقدام بسیار مهم است. همچنین ضابطه ساخت‌و‌ساز روی گسل‌ها را هم نهایی کردیم و در حال اجرای قوانین در ساخت و ساز در حریم رودخانه‌ها و قنات‌ها هستیم.
وی می‌گوید: سال 89 موضوع زلزله داغ شد و ما 20 روز مانور داشتیم تا جایی که رئیس‌جمهور وقت به وزیر کشور دستور داد 50 درصد وقتش را برای زلزله تهران اختصاص دهد اما آیا انجام شد؟
هشدار سریع ۱۰ ثانیه قبل از زلزله
مقاوم‌سازی ساختمان و سازه‌های شهری مهم‌ترین اقدامی است که می‌تواند میزان خسارات و تلفات زلزله را به حداقل حد ممکن برساند اما به موازات تحقق این مهم اقدامات دیگری مانند اطلاع‌رسانی به شهروندان و آموزش رفتار صحیح هنگام وقوع زلزله، هماهنگی دستگاه‌ها و نهادها و همچنین نیروهای امدادی و... نیز می‌تواند در کاهش خسارات زلزله نقش داشته باشد.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه اقدامات متعددی برای آمادگی در برابر زلزله در تهران انجام شده است گفت: یکی از این اقدامات راه‌اندازی سامانه هشدار سریع ۱۰ ثانیه قبل از وقوع زلزله‌های بالای شش ریشتر است که با به‌کارگیری این سیستم دستگاه‌های نصب شده در شهر تهران اقدام به قطع خودکار شریان‌های حیاتی مانند برق و گاز می‌کنند. در همین فاصله زمانی آژیرهایی در سطح شهر برای هشدار عمومی به صدا در خواهد آمد و سیستم هشدار سریع صداوسیما نیز فعال خواهد شد تا بخشی از آسیب‌های ناشی از زلزله کاهش یابد.
به گفته صادقی مطالعات سامانه هشدار سریع زلزله انجام شده و این طرح به زودی تکمیل و با همکاری سازمان‌های تخصصی فعال می‌شود..
صادقی با اشاره به اینکه وجود گسل‌های متعدد در تهران را نمی‌توان منکر شد، می‌افزاید: بی‌تردید روی گسل می‌توان زندگی کرد اما باید برای زندگی کردن روی گسل آموزش‌های لازم را فرا گرفت و خود را برای زندگی روی گسل و مخاطرات آن آماده کنیم.
ارسال نظر