خودروهای هیبریدی
امیررشیدمهرآبادی یکی از سوالاتی که این روزها بسیاری از خریداران خودرو در ذهن دارند و به کرات از کارشناسان پرسیده می‌شود، مفاهیم مربوط به خودروهای هیبریدی است. به‌طور کلی هر خودرویی که بتواند از دو منبع جداگانه ولی به هم مرتبط، انرژی حرکتی خودرو دریافت کند، خودرو هیبریدی است. با توجه به پایان‌پذیر بودن سوخت‌های فسیلی این خودروها می‌توانند در آینده جایگزین خودروهای فعلی شوند. این خودروها در کشور ما سابقه حضور چندانی ندارند و با توجه به تعرفه‌های بسیار پایین برای واردات اینگونه خودروها در صورت اطلاع‌رسانی و آموزش‌های لازم می‌تواند از اقبال خوبی در بازار برخوردار شوند. البته قیمت این خودروها با توجه به بالا بودن ارزش خودرو در مبدا تولیدی حتی با تعرفه گمرکی نزدیک به صفر، باز هم از نمونه تک‌سوز کمی بالاتر است و در ضمن به دلیل نوظهور بودن در بحث تعمیرات تخصصی و نگهداری با کمی مشکل روبه‌رو هستند که این مهم نیز در گذر از زمان و عمومی‌تر شدن، قابل‌حل است. اتفاقی که این روزها با توجه به بالا بودن هزینه سوخت‌های فسیلی شاهد آن هستیم. از جمله این خودروها می‌توان به خودرو هوندا و نیز تویوتا پریوس اشاره کرد.
اتوبوس‌های برقی وقتی که به سیم‌های برق بالای سقف خود دسترسی دارند از نیروی پیشرانه الکتریکی بهره می‌برند و زمانی که به این کابل‌های برق دسترسی ندارند با پیشرانه دیزل خود به حرکت ادامه می‌دهند. زیر دریایی‌ها نیز نوعی ماشین‌های هیبریدی هستند که معمولا با یکی از سیستم‌های هسته‌ای - الکتریکی یا دیزل -الکتریکی کار می‌کنند. به‌طور کلی تمامی وسایل نقلیه‌ای که از ادغام دو یا چند پیشرانه انتقال نیرو که به‌طور مستقیم یا غیر‌مستقیم به سیستم انتقال قدرت وابسته هستند را ماشین‌های هیبریدی می‌گوییم.
خودروهای هیبریدی بیشتر از نوع بنزینی - الکتریکی هستند گرچه بعضی شرکت‌های خودروسازی مانند پژو-سیتروئن خودروهای هیبریدی از نوع دیزل- الکتریکی نیز تولید کرده‌اند. از مزیت‌های این خودروها می‌توان به آلودگی کمتر، پیمایش بیشتر و هزینه سوخت کمتر اشاره کرد. حتی خودروهای دوگانه‌سوز خودمان که ترکیبی از خودرو بنزینی و گازسوز هستند، یکی از انواع خودروهای هیبریدی به‌شمار می‌روند.خودروهای بنزینی شامل یک باک بنزین هستند که منبع ذخیره‌کننده بنزین موتور است و موتور نیز به‌وسیله سیستم انتقال قدرت نیروی تولیدی را به چرخ‌ها می‌رساند. در مقابل در خودروهای الکتریکی یک مجموعه از باتری‌ها وجود دارد که الکتریسیته مورد نیاز موتور الکتریکی را فراهم می‌کند و موتور الکتریکی نیز به وسیله سیستم انتقال قدرت نیروی تولیدی خود را به چرخ‌ها می‌رساند.
برای ما خودرو مفید خودرویی است که با یک بار سوخت‌گیری حداقل ۴۸۲ کیلومتر پیمایش کند و سوخت‌گیری آن آسان و سریع باشد. یک موتور بنزینی اکثر این نیازها را برآورده می‌کند، اما در عوض آلودگی زیادی دارد. یک موتور برقی با اینکه آلودگی خیلی کمی دارد، اما این موتور حداکثر بین۸۰ تا ۱۶۱ کیلومتر می‌تواند بین دو شارژ خود بپیماید و مشکل دیگر موتور الکتریکی این است که شارژ شدنش سخت و خیلی زمانبر است.
یک خودرو هیبریدی بنزینی - الکتریکی، ترکیبی از دو پیشرانه است که به نوعی می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. موتور بنزینی که در این خودرو وجود دارد شباهت زیادی به موتورهای بنزینی خودروهای بنزینی دارد، ولی این موتور کوچک‌تر و نیز دارای تکنولوژی بالاتری نسبت به خودروهای معمولی است که باعث کاهش آلودگی و افزایش کارآیی می‌شود. بنزین چگالی انرژی بالاتری نسبت به باتری دارد به‌عنوان مثال هزار پوند باتری معادل 4 لیتر بنزین انرژی دارد. موتور الکتریکی در خودروهای هیبریدی خیلی پیشرفته هستند این موتور پیشرفته هم به‌عنوان یک موتور قادر به انجام کار است و هم به‌عنوان ژنراتور، به‌عنوان مثال زمانی که به این موتور نیاز است موتور با استفاده از باتری‌ها قادر خواهد بود شتاب موردنظر را ایجاد کند و زمانی که خودرو نیازی به موتور الکتریکی ندارد مثلا در یک سراشیبی در حال حرکت است این موتور الکتریکی به‌عنوان یک ژنراتور نیرو را به باتری‌ها برمی‌گرداند.
باتری‌ها در خودرو هیبریدی یک وسیله ذخیره انرژی برای موتور الکتریکی هستند. برخلاف بنزین موجود در باک بنزین که می‌تواند فقط به موتور بنزینی سوخت برساند. موتورهای الکتریکی علاوه‌بر کار فوق می‌توانند انرژی را به باتری پس دهند، ولی موتور بنزینی نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد.موتور بنزینى در خودرو هیبریدى معمولا کوچک‌تر از یک خودرو معمولى است و از این رو بهره‌ورى بیشترى دارد. بیشتر خودروها براى تولید نیروى کافى براى ایجاد شتاب سریع نیاز به یک موتور نسبتا بزرگ دارند. در موتورهاى کوچک بهره‌ورى و کارآیى می‌تواند توسط کوچک کردن، سبک کردن قطعات و نیز با کاهش تعداد سیلندرها بهبود پیدا کند. موتورهاى بزرگ‌تر معمولا سیلندرهاى بیشترى دارند و هر سیلندر نیز سوخت زیادى مصرف می‌کند. حتى اگر خودرو در حال حرکت نباشد.
یک خودرو هیبریدى می‌تواند انرژى را بازیابى و در باترى ذخیره کند، هنگامی‌که شما پدال ترمز را فشار می‌دهید، در حال تلف کردن انرژى در خودرو هستید. در خودروهاى هیبریدى مى‌توان مقدارى از این انرژى را بازگرداند و در باترى براى استفاده مجدد ذخیره کرد.
به کار بردن اصول آیرودینامیک و به کار بردن مواد سبک وزن از دیگر دلایل بالا بودن برآیند خودروهای هیبریدی است.