رهبر اپوزیسیون ترکیه: حزب حاکم در سیاست خارجی شکست خورده است
رویای نیمه تمام اردوغان
بعد از انتخابات پارلمانی ۷ ژوئن که حزب عدالت و توسعه برای اولین بار طی ۱۳ سال گذشته نتوانست اکثریت پارلمانی را به دست آورد و رویای اردوغان رئیس‌جمهور این کشور برای تغییر سیستم سیاسی این کشور از پارلمانی به ریاستی نقش بر آب شد، تلاش‌هایی از سوی حزب حاکم و احزاب اپوزیسیون برای تشکیل دولت ائتلافی آغاز شد، اما در نهایت هیچ یک از چهار حزب اصلی ترکیه نتوانستند به تفاهم رسیده و قدرت را بین خود تقسیم کنند.
در آخرین روز مهلت اعلام حکومت ائتلافی، نخست‌وزیر داوداوغلو به مثابه رئیس حزب عدالت و توسعه و کمال کلیچداراوغلو، رئیس حزب جمهوری‌خلق به‌عنوان حزب اصلی مخالف دیدار کردند که در نهایت تلاش سران این دو حزب به‌عنوان نماینده راست مرکز و چپ مرکز به نتیجه‌ای نرسید و استارت انتخابات پارلمانی زودهنگام در اول نوامبر ۲۰۱۵ زده شد.
در آخرین روز مهلت اعلام حکومت ائتلافی، نخست‌وزیر داوداوغلو به مثابه رئیس حزب عدالت و توسعه و کمال کلیچداراوغلو، رئیس حزب جمهوری‌خلق به‌عنوان حزب اصلی مخالف دیدار کردند که در نهایت تلاش سران این دو حزب به‌عنوان نماینده راست مرکز و چپ مرکز به نتیجه‌ای نرسید و استارت انتخابات پارلمانی زودهنگام در اول نوامبر ۲۰۱۵ زده شد.
بعد از انتخابات پارلمانی ۷ ژوئن که حزب عدالت و توسعه برای اولین بار طی ۱۳ سال گذشته نتوانست اکثریت پارلمانی را به دست آورد و رویای اردوغان رئیس‌جمهور این کشور برای تغییر سیستم سیاسی این کشور از پارلمانی به ریاستی نقش بر آب شد، تلاش‌هایی از سوی حزب حاکم و احزاب اپوزیسیون برای تشکیل دولت ائتلافی آغاز شد، اما در نهایت هیچ یک از چهار حزب اصلی ترکیه نتوانستند به تفاهم رسیده و قدرت را بین خود تقسیم کنند.
در آخرین روز مهلت اعلام حکومت ائتلافی، نخست‌وزیر داوداوغلو به مثابه رئیس حزب عدالت و توسعه و کمال کلیچداراوغلو، رئیس حزب جمهوری‌خلق به‌عنوان حزب اصلی مخالف دیدار کردند که در نهایت تلاش سران این دو حزب به‌عنوان نماینده راست مرکز و چپ مرکز به نتیجه‌ای نرسید و استارت انتخابات پارلمانی زودهنگام در اول نوامبر ۲۰۱۵ زده شد.
از همان روز اعلام شکست گفت‌وگوها برای تشکیل دولت ائتلافی، تلاش‌ها و فعالیت‌های هر چهار حزب و البته احزاب دیگر برای جذب آرا و افزایش تعداد کرسی‌ها در پارلمان ملی ترکیه آغاز شد که با تحولات فراوانی هم در داخل و هم در خارج ترکیه و منطقه خاورمیانه و جهان مصادف بود.
در اواسط جولای بمبی در سوروچ نزدیک مرز سوریه منفجر شد که منجر به از سرگیری فعالیت‌های تروریستی پ‌ک‌ک و واکنش ارتش ترکیه به آن شد و بمباران کوه قندیل در شمال عراق و مواضع پ‌ک‌ک در خاک ترکیه را به همراه داشت.
این ماجرا هم روند شکننده‌ای را که از اواخر سال ۲۰۱۲ و به نام روند صلح آغاز شده بود به بن‌بست کشانید و ترکیه بار دیگر صحنه حملات تروریستی پ‌ک‌ک و ناامنی شد. پ‌ک‌ک بعد از انتخابات ۷ ژوئن پشت سر گذاشتن حد نصاب از سوی حزب دمکراتیک خلق‌ها به رهبری صلاح‌الدین دمیرتاش به این نتیجه رسید که قدرت کردها و احزاب حامی‌شان در صحنه سیاسی ترکیه بالا رفته و از این رو درصدد برآمد تا با انجام حملات و بمب‌گذاری‌ها دولت ترکیه را به پذیرش درخواست‌های خود مجبور کند اما ارتش این کشور قاطعانه پ‌ک‌ک را هدف قرار داد و روند دو و نیم ساله صلح در این کشور به پایان رسید که می‌تواند تبعات سنگین و مختلفی برای امنیت و وجهه ترکیه در پی داشته باشد و معضل دیرین کردها را دوباره شعله‌ور سازد.
از سوی دیگر شخصیت اقتدارگرایی مانند اردوغان که دیگر مخالفی را در کنار خود نمی‌بیند با اشتیاق فراوان به دنبال تغییر سیستم سیاسی ترکیه و تبدیل شدن از یک رئیس‌جمهور تشریفاتی به رئیس‌جمهوری قدرتمند همانند دوره نخست‌وزیری‌اش است که این هم اتفاقا روی طرفداران حزب عدالت و توسعه در انتخابات ۷ ژوئن تاثیر منفی گذاشت و یکی از دلایل ریزش آرای این حزب در آن انتخابات، همین تاکید بیش از حد اردوغان بر سیستم ریاستی ذکر می‌شود.
به گفته برخی کارشناسان اردوغان جامعه ترکیه را دو قطبی کرده و هر تلاش و سخن وی به مثابه ریختن بنزین روی شعله آتش تلقی می‌شود. به‌نظر می‌رسد که وجود اردوغان در قدرت، این کشور را پیوسته دچار تنش سیاسی و حتی تنش‌های دیگر می‌تواند بکند و این نکته‌ای است که در انتخابات زودهنگام پارلمانی اول نوامبر خود را نشان خواهد داد.
در روز ۱۰ اکتبر در آنکارا حادثه‌ای رخ داد که همگان را شوکه کرد. این حمله تروریستی که مرگبارترین حمله تروریستی در طول تاریخ ترکیه بود باعث کشته شدن بیش از صد نفر و مجروح شدن صدها نفر شد که اغلب مخالف اردوغان بودند. این حادثه می‌تواند انگیزه‌ای برای حزب دمکراتیک خلق‌ها و همچنین حزب جمهوری خلق باشد تا بتوانند با توجه به نارضایتی موجود از امنیت در سطح جامعه، رأی دهندگان ترکیه را به سمت خود کشیده و از قدرت حزب عدالت و توسعه بکاهند.
نظرسنجی‌هایی هم که در روزهای اخیر در بین شهروندان ترکیه انجام شده نشان می‌دهد که نتایج این دوره از انتخابات با دوره قبل تفاوتی نخواهد داشت و حتی پیش‌بینی می‌شود که آرای حزب حاکم با کاهش مواجه شود و رویای دولت تک‌حزبی حزب عدالت و توسعه تحقق پیدا نخواهد کرد و دولت ائتلافی بعد از ۱۳ سال دوباره بر ترکیه حاکم خواهد شد. این می‌تواند هم در سیاست داخلی و هم در سیاست خارجی و منطقه‌ای ترکیه تغییرات محسوسی به دنبال داشته باشد و آرایش قدرت و نیروهای حاکم بر جامعه ترکیه را دستخوش تحولات عمیقی کند.
از سوی دیگر بعد از شروع حملات روسیه به سوریه از ۳۰ سپتامبر به این سو، ترکیه در سوریه با مانع بزرگی به نام روسیه مواجه شد و تلاش این کشور برای دخالت در سوریه ناکام مانده است. گفته می‌شود ائتلاف چهارجانبه ایران-روسیه-عراق-سوریه در مقابله با داعش و گروهای‌های مخالف بشار اسد در سوریه و گروه‌های تروریستی در عراق، معادله را به نفع این کشورها تغییر داده و برای غرب و ناتو که ترکیه هم عضوی از آن به شمار می‌آید سنگین تمام شده است و در نتیجه بلوک غرب به رهبری آمریکا که ترکیه را هم دربرمی‌گیرد سعی در وارد شدن به عرصه سیاسی و نظامی سوریه و منطقه و تغییر موازنه به نفع خود دارد. اگر حزب عدالت و توسعه نتواند در انتخابات اول نوامبر قدرت را به تنهایی به دست بگیرد در این صورت سیاست خارجی دولت ائتلافی محتمل، از دخالت در سوریه به سمت همکاری و همگرایی خواهد رفت و این می‌تواند زمینه بهبود روابط بین ایران و ترکیه و البته بین ترکیه با کشورهای منطقه و سوریه را فراهم کند.
در حال حاضر سیاست‌های اتخاذ شده توسط آنکارا در امور سوریه هم در داخل و خارج منتقدان فراوانی دارد. به تازگی کمال کلیچداراغلو، دبیر کل حزب جمهوری‌خلق ترکیه گفته است: دیدار اسد و پوتین در روسیه در واقع شکست اساسنامه ترکیه در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه است. او اضافه می‌کند: دیدن عکس پوتین و اسد که در حال دست دادن با هم هستند تاییدی بر شکست سیاست خارجی ترکیه بوده است که حزب عدالت و توسعه آن را برای ترکیه به ارمغان آورده است. به نوشته روزنامه حریت‌دیلی، او که در روز ۲۳ اکتبر در میان طرفداران خود حاضر شده بود گفت: بارها تاکید کردیم که دولت باید در سیاست‌های منطقه‌ای خود به دنبال ایجاد توازن باشد اما الان به نقطه‌ای رسیده است که ترکیه در باتلاق خاورمیانه و سوریه گیر افتاده و قادر نیست که از آن خارج شود.
او ادامه می‌دهد: پیش‌تر فرض بر این بود که ما تنظیم‌کننده بازی‌های سیاسی در خاورمیانه هستیم، اما الان ترکیه به نقطه‌ای رسیده است که همه شکست را در خاورمیانه به گردن آنکارا می‌اندازند.
در آخرین روز مهلت اعلام حکومت ائتلافی، نخست‌وزیر داوداوغلو به مثابه رئیس حزب عدالت و توسعه و کمال کلیچداراوغلو، رئیس حزب جمهوری‌خلق به‌عنوان حزب اصلی مخالف دیدار کردند که در نهایت تلاش سران این دو حزب به‌عنوان نماینده راست مرکز و چپ مرکز به نتیجه‌ای نرسید و استارت انتخابات پارلمانی زودهنگام در اول نوامبر ۲۰۱۵ زده شد.
از همان روز اعلام شکست گفت‌وگوها برای تشکیل دولت ائتلافی، تلاش‌ها و فعالیت‌های هر چهار حزب و البته احزاب دیگر برای جذب آرا و افزایش تعداد کرسی‌ها در پارلمان ملی ترکیه آغاز شد که با تحولات فراوانی هم در داخل و هم در خارج ترکیه و منطقه خاورمیانه و جهان مصادف بود.
در اواسط جولای بمبی در سوروچ نزدیک مرز سوریه منفجر شد که منجر به از سرگیری فعالیت‌های تروریستی پ‌ک‌ک و واکنش ارتش ترکیه به آن شد و بمباران کوه قندیل در شمال عراق و مواضع پ‌ک‌ک در خاک ترکیه را به همراه داشت.
این ماجرا هم روند شکننده‌ای را که از اواخر سال ۲۰۱۲ و به نام روند صلح آغاز شده بود به بن‌بست کشانید و ترکیه بار دیگر صحنه حملات تروریستی پ‌ک‌ک و ناامنی شد. پ‌ک‌ک بعد از انتخابات ۷ ژوئن پشت سر گذاشتن حد نصاب از سوی حزب دمکراتیک خلق‌ها به رهبری صلاح‌الدین دمیرتاش به این نتیجه رسید که قدرت کردها و احزاب حامی‌شان در صحنه سیاسی ترکیه بالا رفته و از این رو درصدد برآمد تا با انجام حملات و بمب‌گذاری‌ها دولت ترکیه را به پذیرش درخواست‌های خود مجبور کند اما ارتش این کشور قاطعانه پ‌ک‌ک را هدف قرار داد و روند دو و نیم ساله صلح در این کشور به پایان رسید که می‌تواند تبعات سنگین و مختلفی برای امنیت و وجهه ترکیه در پی داشته باشد و معضل دیرین کردها را دوباره شعله‌ور سازد.
از سوی دیگر شخصیت اقتدارگرایی مانند اردوغان که دیگر مخالفی را در کنار خود نمی‌بیند با اشتیاق فراوان به دنبال تغییر سیستم سیاسی ترکیه و تبدیل شدن از یک رئیس‌جمهور تشریفاتی به رئیس‌جمهوری قدرتمند همانند دوره نخست‌وزیری‌اش است که این هم اتفاقا روی طرفداران حزب عدالت و توسعه در انتخابات ۷ ژوئن تاثیر منفی گذاشت و یکی از دلایل ریزش آرای این حزب در آن انتخابات، همین تاکید بیش از حد اردوغان بر سیستم ریاستی ذکر می‌شود.
به گفته برخی کارشناسان اردوغان جامعه ترکیه را دو قطبی کرده و هر تلاش و سخن وی به مثابه ریختن بنزین روی شعله آتش تلقی می‌شود. به‌نظر می‌رسد که وجود اردوغان در قدرت، این کشور را پیوسته دچار تنش سیاسی و حتی تنش‌های دیگر می‌تواند بکند و این نکته‌ای است که در انتخابات زودهنگام پارلمانی اول نوامبر خود را نشان خواهد داد.
در روز ۱۰ اکتبر در آنکارا حادثه‌ای رخ داد که همگان را شوکه کرد. این حمله تروریستی که مرگبارترین حمله تروریستی در طول تاریخ ترکیه بود باعث کشته شدن بیش از صد نفر و مجروح شدن صدها نفر شد که اغلب مخالف اردوغان بودند. این حادثه می‌تواند انگیزه‌ای برای حزب دمکراتیک خلق‌ها و همچنین حزب جمهوری خلق باشد تا بتوانند با توجه به نارضایتی موجود از امنیت در سطح جامعه، رأی دهندگان ترکیه را به سمت خود کشیده و از قدرت حزب عدالت و توسعه بکاهند.
نظرسنجی‌هایی هم که در روزهای اخیر در بین شهروندان ترکیه انجام شده نشان می‌دهد که نتایج این دوره از انتخابات با دوره قبل تفاوتی نخواهد داشت و حتی پیش‌بینی می‌شود که آرای حزب حاکم با کاهش مواجه شود و رویای دولت تک‌حزبی حزب عدالت و توسعه تحقق پیدا نخواهد کرد و دولت ائتلافی بعد از ۱۳ سال دوباره بر ترکیه حاکم خواهد شد. این می‌تواند هم در سیاست داخلی و هم در سیاست خارجی و منطقه‌ای ترکیه تغییرات محسوسی به دنبال داشته باشد و آرایش قدرت و نیروهای حاکم بر جامعه ترکیه را دستخوش تحولات عمیقی کند.
از سوی دیگر بعد از شروع حملات روسیه به سوریه از ۳۰ سپتامبر به این سو، ترکیه در سوریه با مانع بزرگی به نام روسیه مواجه شد و تلاش این کشور برای دخالت در سوریه ناکام مانده است. گفته می‌شود ائتلاف چهارجانبه ایران-روسیه-عراق-سوریه در مقابله با داعش و گروهای‌های مخالف بشار اسد در سوریه و گروه‌های تروریستی در عراق، معادله را به نفع این کشورها تغییر داده و برای غرب و ناتو که ترکیه هم عضوی از آن به شمار می‌آید سنگین تمام شده است و در نتیجه بلوک غرب به رهبری آمریکا که ترکیه را هم دربرمی‌گیرد سعی در وارد شدن به عرصه سیاسی و نظامی سوریه و منطقه و تغییر موازنه به نفع خود دارد. اگر حزب عدالت و توسعه نتواند در انتخابات اول نوامبر قدرت را به تنهایی به دست بگیرد در این صورت سیاست خارجی دولت ائتلافی محتمل، از دخالت در سوریه به سمت همکاری و همگرایی خواهد رفت و این می‌تواند زمینه بهبود روابط بین ایران و ترکیه و البته بین ترکیه با کشورهای منطقه و سوریه را فراهم کند.
در حال حاضر سیاست‌های اتخاذ شده توسط آنکارا در امور سوریه هم در داخل و خارج منتقدان فراوانی دارد. به تازگی کمال کلیچداراغلو، دبیر کل حزب جمهوری‌خلق ترکیه گفته است: دیدار اسد و پوتین در روسیه در واقع شکست اساسنامه ترکیه در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه است. او اضافه می‌کند: دیدن عکس پوتین و اسد که در حال دست دادن با هم هستند تاییدی بر شکست سیاست خارجی ترکیه بوده است که حزب عدالت و توسعه آن را برای ترکیه به ارمغان آورده است. به نوشته روزنامه حریت‌دیلی، او که در روز ۲۳ اکتبر در میان طرفداران خود حاضر شده بود گفت: بارها تاکید کردیم که دولت باید در سیاست‌های منطقه‌ای خود به دنبال ایجاد توازن باشد اما الان به نقطه‌ای رسیده است که ترکیه در باتلاق خاورمیانه و سوریه گیر افتاده و قادر نیست که از آن خارج شود.
او ادامه می‌دهد: پیش‌تر فرض بر این بود که ما تنظیم‌کننده بازی‌های سیاسی در خاورمیانه هستیم، اما الان ترکیه به نقطه‌ای رسیده است که همه شکست را در خاورمیانه به گردن آنکارا می‌اندازند.
ارسال نظر