کشف میراث جنگ جهانی پس از ۸۰ سال
مهدی بابایی- حدود دو ساعت مانده بود تا روز پنجشنبه به نیمه برسد، کارگر افغان چند متری از چاه ساختمان در حال ساخت را حفر کرده بود و ضربه‌های کلنگ با شدت بیشتری به زمین می‌خورد، کارگر دیگر در دهانه چاه سطل خاک را بالا می‌کشید و چند متر آنطرف‌تر روی زمین می‌ریخت. باید کارشان را زودتر تمام می‌کردند، سنگ نمای ساختمان هم نصب شده بود و تنها نازک کاری واحد‌ها و چند کار دیگر باقی مانده بود تا آپارتمان واقع در کوچه عالمی به قیمت متری هفت میلیون تومان معامله شود، اما ضربه آخر کلنگ « نورآقا» در عمق ۱۰ متری چاه فاضلاب پرونده‌ای اسرارآمیز را پیش روی اهالی محله فاطمی و پایتخت نشینان گشود.
مهدی بابایی- حدود دو ساعت مانده بود تا روز پنجشنبه به نیمه برسد، کارگر افغان چند متری از چاه ساختمان در حال ساخت را حفر کرده بود و ضربه‌های کلنگ با شدت بیشتری به زمین می‌خورد، کارگر دیگر در دهانه چاه سطل خاک را بالا می‌کشید و چند متر آنطرف‌تر روی زمین می‌ریخت. باید کارشان را زودتر تمام می‌کردند، سنگ نمای ساختمان هم نصب شده بود و تنها نازک کاری واحد‌ها و چند کار دیگر باقی مانده بود تا آپارتمان واقع در کوچه عالمی به قیمت متری هفت میلیون تومان معامله شود، اما ضربه آخر کلنگ « نورآقا» در عمق 10 متری چاه فاضلاب پرونده‌ای اسرارآمیز را پیش روی اهالی محله فاطمی و پایتخت نشینان گشود.چاه فاضلاب ناگهان به سالنی مخوف و تاریک در عمق زمین رسید که دورتادور آن را مهمات جنگی فراگرفته بود، بوی خاک خیس خورده و تاریکی مطلق فضا را ترسناک‌تر کرده بود و هیچکس نمی‌تواند بگوید در آن دقایق کارگر افغان چه ترس و اضطرابی داشته است.کارگران دیگر خیلی زود متوجه ماجرا شدند و از پلیس تا آتش نشانی و اورژانس را برای حضور در محل فراخواندند. آتش نشانی زودتر از دیگر دستگاه‌ها به محل رسید، اما گزارش دریافتی با آنچه که در محل مشاهده شده بود تفاوت
داشت، آتش‌نشانان برای حادثه چاه خود را به محل رسانده بودند، اما با انباری از مهمات روبه رو شدند، عوامل اورژانس نیز تنها برای امدادرسانی احتمالی در محل حاضر بودند و نیروهای پلیس 110 نیز کاری از دستشان برنمی‌آمد. چنین حادثه‌ای در پایتخت بی سابقه بود و دستگاه‌های مختلف آمادگی برای مواجهه با آن را نداشتند، با هماهنگی روسای پلیس تهران دقایقی بعد تیم‌های چک و خنثی پلیس تهران بزرگ، گروهی از عوامل حفاظت سپاه پاسداران و ارتش نیز وارد محل شدند و از آنجا ماجرای کشف انبار مهمات در محله فاطمی تهران به موضوعی جدی در پایتخت بدل شد.
بازار داغ شایعات
همسایه‌ها و اهالی هرکدام شروع به نقل ماجرایی کردند و از طریق تلفن و شبکه‌های مجازی آن را منتشر کردند، سکوت چند ساعته مسوولان نیز فرصت خوبی برای دامن زدن به شایعات فراهم کرد و از بمب گذاری در وزارت کشور تا پاتک به خانه تیمی منافقین و کشف اجساد مومیایی تنها بخشی از شایعاتی بود که میان ساکنان خیابان فکوری در محله فاطمی دهان به دهان می‌چرخید و خیلی زود تمام شهر را در بر گرفت.تا حوالی ساعت چهار بعداز ظهر اوضاع به همین شکل پیش رفت تا اینکه تیم‌های نظامی و انتطامی تصمیم به تخلیه ساکنان خانه‌های اطراف گرفتند، تعدادی مرد بی سیم به دست به منازل واقع در کوچه دیدار، بن بست غزنی و بخش‌هایی از کوچه عالمی رفته و از ساکنان که اغلبشان از پنجره و دم در پیگیر ماجرا بودند خواستند تا خانه شان را تخلیه کنند، ساکنان هم پس از برداشتن اقلام و اشیای گرانبها خانه‌هایشان را ترک کردند، اما این اقدام وحشت اهالی را بیشتر کرد به‌ویژه آنکه تامین امنیت جانی به عنوان دلیل تخلیه این خانه‌ها اعلام شده بود و ماموران اطلاعات دیگری در اختیار اهالی نمی‌گذاشتند.جلسات ویژه در این خصوص برگزار شد و به تمامی دستگاه‌های امدادرسانی تهران و کشور برای پیشگیری از خسارات احتمالی وظایفی واگذار شد، آتش‌نشانی و اورژانس موظف به حضور در محل شدند و چند مامور آشنا به چک و خنثی بمب نیز وارد زیر زمین شدند، زیرزمین کشف شده انباری از مهمات بود که بخش‌هایی از آن در زیر دیگر خانه‌ها قرار داشت.
خروج اولین گلوله‌ها
بررسی‌های اولیه از قدیمی بودن مهمات کشف شده حکایت داشت، اما به راحتی امکان خارج کردن یا حتی جابه‌جایی گلوله‌ها وجود نداشت، چراکه رطوبت سبب نم کشیدن گلوله‌ها شده و همین موضوع احتمال انفجار و عمل کردن آنها را افزایش داده بود. تا اینکه سرانجام با رعایت اقدامات حفاطتی و ایمنی اولین گلوله‌ها بعد از ده‌ها سال از زیرزمین نمور خارج شدند ظاهر زنگ زده و رطوبت کشیده گلوله‌ها در زیر نور پرژکتورهای نصب شده در محل نشانگر قدمت بالای آنها بود، اما در آن زمان نمی‌شد تاریخ دقیقی برای قدمت این گلوله‌ها اعلام کرد.مدتی بعد سردار حسین ساجدی‌نیا، رئیس پلیس تهران جزئیات بیشتری از آنچه که در محله فاطمی رخ داده است بیان و عمر این گلوله‌ها را قریب به 79 سال یعنی سال 1935 اعلام کرد. گلوله‌هایی که گفته می‌شود شمارشان به بیش از 120 گلوله مرمی و توپ می‌رسد و احتمال دارد تعداد دیگری از آنها نیز در محل کشف شود.او همچنین در سخنانش از احتمال بالای اینکه محل مکشوفه، زاغه مهماتی در جنگ جهانی دوم باشد خبر می‌دهد و می‌گوید که تحقیقات برای کشف گلوله‌های احتمالی دیگر ادامه دارد.تا حدود ساعت 12 شب چندین گلوله دیگر نیز از زیرزمین خارج می‌شود و در نهایت گلوله هابه وسیله چندین خودرو مخصوص و اسکورت آتش نشانی به خارج از شهر برده می‌شود تا تحقیقات و بررسی‌های بیشتر به رویشان انجام شود.
آغاز تحقیقات در محل
در مرکز پایتخت اما اهالی محله فاطمی خواب ندارند، نور تند چراغ‌های گردان همچنان از پنجره‌ها راهی به درون اتاق‌ها پیدا می‌کند و صدای خش خش بی‌سیم نیز گهگاهی در کوچه شنیده می‌شود، این وضعیت تا صبح روز جمعه ادامه دارد تا اینکه شمار زیادی از نیروهای عملیاتی و حفاظتی دوباره به محل می‌آیند بررسی‌ها همچنان ادامه دارد و پیش ببنی می‌شود که تحقیقات حدود یک هفته طول بکشد، مقرر می‌شود کانکسی مقابل کوچه دیدار برای استراحت ماموران قرار بگیرد و یک اتوبوس آمبولانس و چندین خودروی آتش نشانی نیز در محل به حالت آماده باش دربیایند. محله نیز از سه طرف با نوارهای زرد رنگ سازمان آتش‌نشانی مسدود می‌شود؛ کوچه دیدار، بن بست غزنی و بخش‌هایی از میانه کوچه عالمی که کوچه دیدار به آن ختم می‌شود مناطق ورود ممنوع هستند و به توصیه پلیس ساکنان نباید در آن حضور داشته باشند، چند سرباز مقابل نوارهای زردرنگ مشغول بازرسی و کنترل تردد‌ها می‌شوند و آن‌دسته از اهالی که اصرار به ماندن در خانه‌شان را دارند پس از اخذ تعهد در خانه می‌مانند.تعدادی از افراد با لباس عادی نیز در اطراف محل انبار حضور دارند، تنها از طریق بی سیم سیاه رنگشان می‌شود آنها را شناسایی کرد، کار آنها رصد موقعیت و گزارش موارد مشکوک است و خبرنگاران نیز جزو همین موارد مشکوک به حساب می‌آیند که ظاهرا حضورشان در محل باب میل ماموران نیست.با گذشت یک هفته از کشف انبار مهمات این محله همچنان به وضعیت سفید بارنگشته است، برخی از کارشناسان نظامی و تاریخی با توجه به قرار گرفتن محله فاطمی روی بقایای مناطق نظامی قزل قلعه وجود زاغه‌های دیگر مهمات در این مناطق را دور از ذهن نمی‌دانند و از ارتش درخواست شده که نقشه‌های نظامی محل را در اختیار نیروهای پلیس قرار دهد.این احتمال وجود دارد که زاغه کشف شده به وسیله تونل‌هایی با چند زاغه دیگر نیز مرتبط باشد، زاغه‌هایی که برخی تاسیس آن را مربوط به اواخر دوره قاجار و برخی مربوط به ایام کودتای 28 مرداد می‌دانند و احتمالا اگر تاکنون شناسایی نشده باشند باید پرونده «تهران روی باروت» را همچنان باز نگه داشت.
بازار داغ شایعات
همسایه‌ها و اهالی هرکدام شروع به نقل ماجرایی کردند و از طریق تلفن و شبکه‌های مجازی آن را منتشر کردند، سکوت چند ساعته مسوولان نیز فرصت خوبی برای دامن زدن به شایعات فراهم کرد و از بمب گذاری در وزارت کشور تا پاتک به خانه تیمی منافقین و کشف اجساد مومیایی تنها بخشی از شایعاتی بود که میان ساکنان خیابان فکوری در محله فاطمی دهان به دهان می‌چرخید و خیلی زود تمام شهر را در بر گرفت.تا حوالی ساعت چهار بعداز ظهر اوضاع به همین شکل پیش رفت تا اینکه تیم‌های نظامی و انتطامی تصمیم به تخلیه ساکنان خانه‌های اطراف گرفتند، تعدادی مرد بی سیم به دست به منازل واقع در کوچه دیدار، بن بست غزنی و بخش‌هایی از کوچه عالمی رفته و از ساکنان که اغلبشان از پنجره و دم در پیگیر ماجرا بودند خواستند تا خانه شان را تخلیه کنند، ساکنان هم پس از برداشتن اقلام و اشیای گرانبها خانه‌هایشان را ترک کردند، اما این اقدام وحشت اهالی را بیشتر کرد به‌ویژه آنکه تامین امنیت جانی به عنوان دلیل تخلیه این خانه‌ها اعلام شده بود و ماموران اطلاعات دیگری در اختیار اهالی نمی‌گذاشتند.جلسات ویژه در این خصوص برگزار شد و به تمامی دستگاه‌های امدادرسانی تهران و کشور برای پیشگیری از خسارات احتمالی وظایفی واگذار شد، آتش‌نشانی و اورژانس موظف به حضور در محل شدند و چند مامور آشنا به چک و خنثی بمب نیز وارد زیر زمین شدند، زیرزمین کشف شده انباری از مهمات بود که بخش‌هایی از آن در زیر دیگر خانه‌ها قرار داشت.
خروج اولین گلوله‌ها
بررسی‌های اولیه از قدیمی بودن مهمات کشف شده حکایت داشت، اما به راحتی امکان خارج کردن یا حتی جابه‌جایی گلوله‌ها وجود نداشت، چراکه رطوبت سبب نم کشیدن گلوله‌ها شده و همین موضوع احتمال انفجار و عمل کردن آنها را افزایش داده بود. تا اینکه سرانجام با رعایت اقدامات حفاطتی و ایمنی اولین گلوله‌ها بعد از ده‌ها سال از زیرزمین نمور خارج شدند ظاهر زنگ زده و رطوبت کشیده گلوله‌ها در زیر نور پرژکتورهای نصب شده در محل نشانگر قدمت بالای آنها بود، اما در آن زمان نمی‌شد تاریخ دقیقی برای قدمت این گلوله‌ها اعلام کرد.مدتی بعد سردار حسین ساجدی‌نیا، رئیس پلیس تهران جزئیات بیشتری از آنچه که در محله فاطمی رخ داده است بیان و عمر این گلوله‌ها را قریب به 79 سال یعنی سال 1935 اعلام کرد. گلوله‌هایی که گفته می‌شود شمارشان به بیش از 120 گلوله مرمی و توپ می‌رسد و احتمال دارد تعداد دیگری از آنها نیز در محل کشف شود.او همچنین در سخنانش از احتمال بالای اینکه محل مکشوفه، زاغه مهماتی در جنگ جهانی دوم باشد خبر می‌دهد و می‌گوید که تحقیقات برای کشف گلوله‌های احتمالی دیگر ادامه دارد.تا حدود ساعت 12 شب چندین گلوله دیگر نیز از زیرزمین خارج می‌شود و در نهایت گلوله هابه وسیله چندین خودرو مخصوص و اسکورت آتش نشانی به خارج از شهر برده می‌شود تا تحقیقات و بررسی‌های بیشتر به رویشان انجام شود.
آغاز تحقیقات در محل
در مرکز پایتخت اما اهالی محله فاطمی خواب ندارند، نور تند چراغ‌های گردان همچنان از پنجره‌ها راهی به درون اتاق‌ها پیدا می‌کند و صدای خش خش بی‌سیم نیز گهگاهی در کوچه شنیده می‌شود، این وضعیت تا صبح روز جمعه ادامه دارد تا اینکه شمار زیادی از نیروهای عملیاتی و حفاظتی دوباره به محل می‌آیند بررسی‌ها همچنان ادامه دارد و پیش ببنی می‌شود که تحقیقات حدود یک هفته طول بکشد، مقرر می‌شود کانکسی مقابل کوچه دیدار برای استراحت ماموران قرار بگیرد و یک اتوبوس آمبولانس و چندین خودروی آتش نشانی نیز در محل به حالت آماده باش دربیایند. محله نیز از سه طرف با نوارهای زرد رنگ سازمان آتش‌نشانی مسدود می‌شود؛ کوچه دیدار، بن بست غزنی و بخش‌هایی از میانه کوچه عالمی که کوچه دیدار به آن ختم می‌شود مناطق ورود ممنوع هستند و به توصیه پلیس ساکنان نباید در آن حضور داشته باشند، چند سرباز مقابل نوارهای زردرنگ مشغول بازرسی و کنترل تردد‌ها می‌شوند و آن‌دسته از اهالی که اصرار به ماندن در خانه‌شان را دارند پس از اخذ تعهد در خانه می‌مانند.تعدادی از افراد با لباس عادی نیز در اطراف محل انبار حضور دارند، تنها از طریق بی سیم سیاه رنگشان می‌شود آنها را شناسایی کرد، کار آنها رصد موقعیت و گزارش موارد مشکوک است و خبرنگاران نیز جزو همین موارد مشکوک به حساب می‌آیند که ظاهرا حضورشان در محل باب میل ماموران نیست.با گذشت یک هفته از کشف انبار مهمات این محله همچنان به وضعیت سفید بارنگشته است، برخی از کارشناسان نظامی و تاریخی با توجه به قرار گرفتن محله فاطمی روی بقایای مناطق نظامی قزل قلعه وجود زاغه‌های دیگر مهمات در این مناطق را دور از ذهن نمی‌دانند و از ارتش درخواست شده که نقشه‌های نظامی محل را در اختیار نیروهای پلیس قرار دهد.این احتمال وجود دارد که زاغه کشف شده به وسیله تونل‌هایی با چند زاغه دیگر نیز مرتبط باشد، زاغه‌هایی که برخی تاسیس آن را مربوط به اواخر دوره قاجار و برخی مربوط به ایام کودتای 28 مرداد می‌دانند و احتمالا اگر تاکنون شناسایی نشده باشند باید پرونده «تهران روی باروت» را همچنان باز نگه داشت.
ارسال نظر