نقش تغذیه در گرفتگی عضلات

عارف مومنی

کارشناس تغذیه

برای همه پیش می‌آید که گاهی دچار گرفتگی عضلانی در ناحیه ران، پشت ساق پا و ... شوند. اما اگر شما به‌طور مرتب دچار این مشکل می‌شوید به احتمال زیاد از زمانی که از خواب بیدار می‌شوید خطاهایی مرتکب می‌شوید که خودتان از آن‌ها بی‌خبر هستید. در این مطلب به چند نمونه از خطاهایی که موجب گرفتگی عضلات می‌شود، اشاره می‌کنیم و شما را از آن‌ها بر حذر می‌داریم. با ما همراه باشید.

اشتباه شماره یک: بیش از اندازه قهوه می‌نوشید

بدون شک قهوه یکی از نوشیدنی‌هایی است که اگر به اندازه مصرف شود فواید زیادی برای بدن دارد، اما زیاده‌روی در مصرف آن و استفاده از دیگر نوشیدنی‌های محرک مانند چای یا الکل می‌تواند دلیلی برای بروز کرامپ‌ها یا گرفتگی عضلانی شود. کرامپ‌های عضلانی در نتیجه تحریک بیش از اندازه عوامل نورولوژیکی در سطح عضلانی بروز می‌کند. یعنی اینکه عصب‌ها توسط مواد محرک تحریک شده و باعث ایجاد گرفتگی، سفتی و انقباض غیرارادی می‌شوند. همانطورکه افتادن پلک‌ها در زمان پلک زدن ارادی نیست، این گرفتگی عضلانی نیز در اختیار فرد نیست.

اشتباه شماره دو: عدم‌جذب کافی پتاسیم و ویتامین B

کمبود پتاسیم یا ویتامین B باعث افزایش خطر بروز کرامپ‌های عضلانی می‌شود. پتاسیم در موز، پودر کاری، زیره، زردآلوی خشک، پوره گوجه‌فرنگی، کشمش، گیاه شیکوره، پودر قهوه و ... وجود دارد و برای جذب بیشتر ویتامین B می‌توانید به سراغ جگر، عدس، مخمر آبجو، کله‌پاچه، آجیل‌ها، سبزیجات سبز، برنج، قارچ و ... بروید. کمبود پتاسیم یا ویتامین B از دهیدراته شدن بدن یا هر نوع اختلال غذایی ناشی می‌شود. این مشکل نیز بر جذب الکترولیت‌ها که وظیفه گردش انرژی و تبادلات بین سلول‌های عضلانی را برعهده دارند تأثیر منفی می‌گذارد. زمانی که تغذیه مناسبی داشته باشید و از تمام گروه‌های غذایی به میزان کافی استفاده کنید تعادل عملکرد عصبی-عضلانی بهبود می‌یابد. درواقع هر عضله‌ای به اندازه کافی از طریق مواد غذایی مصرف شده اکسیژنه شده و کمتر در معرض گرفتگی غیرارادی قرار می‌گیرد. اگر زیاد دچار این گرفتگی‌ها می‌شوید بهتر است به فکر جذب هرچه بیشتر پتاسیم و ویتامین B باشید.

اشتباه شماره سه: بیش از اندازه مواد مدرّر مصرف می‌کنید

مصرف زیاد مواد غذایی دیورتیک (ادرارآور) مانند هندوانه، چای سبز، گوجه‌فرنگی، مارچوبه یا مصرف بیش از اندازه مواد غذایی ملیّن مانند طالبی یا آلو می‌تواند زمینه را برای بروز کرامپ‌های عضلانی فراهم کند. از آنجایی که ممکن است تأثیر مدرری یا ملینی مواد غذایی باعث بروز کمبود مواد معدنی ضروری مانند سدیم و پتاسیم شود امکان بروز عدم‌تعادل در الکترولیت‌ها افزایش پیدا کرده و میزان اکسیژن عضلات کمتر می‌شود. درنتیجه تجمع اسیدلاکتیک و در نهایت گرفتگی عضلانی افزایش می‌یابد. لازم است در مصرف هر ماده غذایی جانب احتیاط را رعایت کنید و از هرگونه افراط و تفریطی بپرهیزید.

اشتباه شماره چهار: به‌اندازه کافی آب نمی‌نوشید

کرامپ‌های عضلانی در نتیجه دهیدراته شدن بدن (از دست دادن آب بدن) بروز می‌کنند. زمانی که بدن دچار کمبود آب می‌شود تبادلات مواد معدنی در سلول‌های عضلانی به خوبی انجام نمی‌گیرد، درنتیجه حرکت دادن اسکلت و واکنش‌های عضلانی نیز با مشکل مواجه می‌شود. در واقع مشکل در عملکرد سلول‌های عضلانی به انقباض‌های زیاد و غیرقابل کنترل آن‌ها منجر می‌شود. اگر اهل ورزش هستید باید بدانید که درحین فعالیت‌های بدنی، آب بیشتری از بین می‌رود، درنتیجه مواد معدنی زیادی نیز (به‌ویژه سدیم و پتاسیم) از دست می‌رود. در این صورت نیز عضله اکسیژن خود را از دست می‌دهد و این مشکل منجر به تجمع اسیدلاکتیک و انقباض ناگهانی عضله می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم همیشه یک بطری آب دم دستتان باشد و جرعه جرعه آب بنوشید.

اشتباه شماره پنج: سیگار می‌کشید

برخی مواقع گردش خون در عضله به خوبی انجام نمی‌شود و عضله دچار گرفتگی می‌شود. مصرف دخانیات نقش مهمی در این پدیده دارد چون اولین عامل گرفتگی عروق محسوب می‌شود. عضلات نیاز به اکسیژن کافی دارند تا به خوبی به وظایف خود عمل کنند. اگر رگی به واسطه مصرف سیگار گرفته شده باشد عضلات نیز از این مشکل در امان نمانده و به‌طور غیرارادی دچار انقباض طولانی‌مدت می‌شوند که تا کرامپ و گرفتگی نیز پیش می‌رود.

اشتباه شماره شش: عضلاتتان را به‌طور ناگهانی و بیش از اندازه می‌کشید

بسیاری از افراد زمانی که از خواب بیدار می‌شوند عضلاتشان را با شدت و به‌طور ناگهانی می‌کشند و دچار کرامپ‌های دردناک می‌شوند. کشیدن شدید و ناگهانی بدن باعث آسیب به منطقه عضلانی شده و انقباض ایجاد می‌کند. ناگفته نماند که پوشیدن کفش‌های نامناسب پاشنه بلند نیز می‌تواند باعث ایجاد برانگیختن شدید عضله پا شده و انقباض طولانی‌مدت عضله یا کرامپ ایجاد کند.

نقش تغذیه در گرفتگی عضلات