اوباما آب پاکی را روی دست مالکی ریخت
ترجمه: سودابه رخش آخرین پیام باراک اوباما برای رئیس‌جمهور عراق این بود: ارتش آمریکا به عراق بازنخواهد گشت، اما گزینه‌های دیگر در دست بررسی است، آن هم مشروط به آشتی سیاسی. در گیرودار درگیری دولت مرکزی عراق با شورشیان تکفیری، دولت دموکرات آمریکا تلویحا اعلام کرد که اشتباه تعجیل جرج بوش را تکرار نخواهد کرد و همچنین خواستار فراگیر بودن مذاکرات عراقی‌ها برای دریافت کمک بیشتر شد. این دو واقعیت را از دو جمله کلیدی اوباما که جمعه گذشته بیان شد، می‌توان به وضوح فهمید: «این موضوع یک شبه حل نخواهد شد» و «کمک نظامی کوتاه‌مدت آمریکا مشکلی را حل نخواهد کرد، مگر آنکه عراق اول مشکلات سیاسی داخلی‌اش را حل کند.»
درحالی‌که بسیاری از کارشناسان، تحولات اخیر عراق را نتیجه حمله دولت جرج بوش به این کشور می‌دانند، حالا جمهوری خواهان اوباما را متهم می‌کنند که با خارج کردن نیروهای آمریکا از عراق در سال ۲۰۱۱ باعث ایجاد خلأ امنیتی‌ای شده که به قدرت گرفتن گروه‌هایی مانند «دولت اسلامی عراق و شام» منجر شده است. آنها همچنین اوباما را به‌دلیل فراهم نیاوردن پشتیبانی قابل توجه نظامی برای نیروی مخالف سوری سرزنش می‌کنند، چراکه این امر به قدرت گرفتن مخالفان تندرویی مانند «داعش» و «جبهه النصره» انجامیده است.
اما اوباما نشان داده که هیچ میلی به درگیری دوباره نظامی در منطقه ندارد، به‌ویژه وقتی خود او بود که به یک دهه جنگ در عراق پایان داد. با این حال، خود او نیز در آخرین صحبت‌هایش اشاره کرده که مشکلات منطقه، درازمدت است.
رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین واکنش به حملات داعش و آخرین واکنش به مسائل کشور عراق، از کشورهای منطقه خواست که در امور داخلی عراق دخالت نکنند، اما روشن کرد که تنها تضمین موفقیت کشور، اصلاحات سیاسی توسط دولت نوری المالکی و افزایش همکاری با اهل تسنن خواهد بود. اوباما البته انتقاد دیگری هم به دولت عراق دارد. او می‌گوید ارتش عراق چگونه با دریافت کمک‌ها و آموزش‌های فراوان نتوانسته در مقابل نیروهای داعش بایستد؟ دولت مالکی کمک‌هایی مانند کمک ۱۵ میلیارد دلاری برای تسلیحاتی مانند موشک‌های هلفایر، تفنگ‌های یورش و هلیکوپتر دریافت کرده و پیشروی سریع داعش تعجب‌برانگیز است.
این انتقادها به جایی می‌رسد که موضع آمریکا در قبال تحولات اخیر و همچنین بخشی از واقعیت در صحنه سیاست عراق را آشکار می‌کند: «این مساله که نیروهای ارتش تمایل ندارند بایستند و بجنگند و از مواضع خود در برابر نیروهای کم تعداد تروریست دفاع کنند، نشان می‌دهد که مشکلی اخلاقی وجود دارد، مشکلی که مربوط به تعهد است و در مشکلات سیاسی که مدت‌هاست عراق را گرفتار کرده، ریشه دارد.»
ولی مالکی که هشت سال پیش در قدرت بود و حالا در سومین دوره نخست‌وزیری سرسختانه عمل کرده و می‌کند، اکنون در روزهای جنگ ممکن است به آشتی فکر نکند. درگیر بودن با تروریست‌هایی که توحش آنها صدای القاعده را هم درآورده، واقعا دشوار است و اینکه در خاورمیانه منطقه‌ای تحت کنترل دولت اسلامی عراق و شام باشد، خطری بزرگ برای همگان است. عراق با خطر تجزیه روبه‌رو است و همه کشورهای منطقه و قدرت‌های غربی با خطر حملات تروریستی مواجه هستند.
در واقع سرعت گسترش عملیات داعش است که همه را شوکه و نگرانتر کرده است. مشخص است که دست‌های پشت پرده‌ای در کار است که رد آن را باید در برخی کشورهای عربی منطقه گرفت. مساله دوم کمک عشیره‌های سنی عراق به داعش است که این هم مشکلی درازمدت خواهد بود. یکی از مقامات آمریکایی نزدیک به ارتش به سی ان ان گفته است: «تا وقتی که حمایت بخشی از جمعیت سنی از این عناصر وجود داشته باشد، داعش موقعیت خوبی برای حفظ قلمروبه دست آمده خواهد داشت.»
ناو هواپیمابر جرج هربرت واکر بوش که غولی نظامی است به خلیج‌فارس اعزام شده، اما اینکه دولت اوباما تا زمان مطمئن شدن از عواقب حملات احتمالی و بی‌فایده نبودن آنها، دست به اقدام نخواهد زد این کاملا روشن است.
حمله هوایی شاید محتمل‌ترین اقدام دولت ارتش آمریکا باشد که آن هم به‌دلیل در دسترس نبودن اطلاعات دقیق از وضعیت میدان‌های مختلف نبرد آسان نیست. با این همه، تعهد واشنگتن به عراق ممکن است با مورد سوریه متفاوت باشد. این را در تفاوت‌هایی که جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در مورد دو کشور بر می‌شمرد، می‌توان دید. کری معتقد است که جنگ عراق که با اشغال عراق در سال 2003 و برای سرنگونی صدام حسین آغاز شد، در نهایت به انتخاباتی منجر شد که نوری المالکی در آن به قدرت رسید. پس در عراق دولتی وجود دارد که آمریکا «عمیقا به آن متعهد است، از آن پشتیبانی می‌کند، با آن رابطه نظامی دارد، با آن پیمان امنیتی دارد و حالا برای کمک از ایالات متحده درخواست داده است.» آیا دولت اوباما برای اقدام جدی علیه داعش همچنان منتظر آشتی سیاسی خواهد شد یا وضعیت عراق آنقدر بد خواهد شد که آمریکا ناچار به حمله علیه گروه دولت اسلامی عراق و شام
خواهد بود؟
منبع: CNN