آریا عظیمی‌نژاد از چگونگی شکل‌گیری ساقی سرمست می‌گوید:
وابستگی استاد کریمخانی دنیوی نیست
«ساقی سرمست» عنوان یکی از آلبوم‌هایی است که مناسبت عاشورایی دارد و آهنگسازی آن توسط آریا عظیمی‌نژاد انجام شده است. این آلبوم اولین اثر منتشر شده محمدعلی کریمخانی از مداحان کشور است که به دو زبان فارسی و ترکی ضبط شده است. «ساقی سرمست» ۱۲ قطعه موسیقی دارد که همگی مضمون عاشورایی دارند و عنوان آنها «این حسین کیست»، «آرامگه یار»، «خاک بهشت»، «چشمی پر از باران»، «با من نظاره کن»، «نیزه‌ها اگر بلندند، زسر تو سر بلندند، «ساقی سرمست»، «بانوی مهر»، «پیراهنی که آید از او بوی یوسفم»، «عزای عالم»، «یک کاروان دل» و«آرامگه یار» است.
«ساقی سرمست» عنوان یکی از آلبوم‌هایی است که مناسبت عاشورایی دارد و آهنگسازی آن توسط آریا عظیمی‌نژاد انجام شده است. این آلبوم اولین اثر منتشر شده محمدعلی کریمخانی از مداحان کشور است که به دو زبان فارسی و ترکی ضبط شده است. «ساقی سرمست» 12 قطعه موسیقی دارد که همگی مضمون عاشورایی دارند و عنوان آنها «این حسین کیست»، «آرامگه یار»، «خاک بهشت»، «چشمی پر از باران»، «با من نظاره کن»، «نیزه‌ها اگر بلندند، زسر تو سر بلندند، «ساقی سرمست»، «بانوی مهر»، «پیراهنی که آید از او بوی یوسفم»، «عزای عالم»، «یک کاروان دل» و«آرامگه یار» است. در این مقوله صحبت‌های عظیمی‌نژاد را که سال گذشته در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» پیرامون اثرش گفته بود بازگو می‌کنیم: آهنگساز آلبوم «ساقى سرمست» این اثر را نگاهى توصیفى تصویرى بدون حد و مرز و الگو‌هاى کلیشه‌اى متداول دانسته و در این باره می‌گوید: در انتخاب اداوات موسیقى، هـیچ محدودیتى قائل نبوده و از هر ابزارى براى انتقال حس و ایجاد فضاى مورد نظر استفاده کرده است. در واقع در انتخاب سازبندى این اثر هیچ محدودیتى براى انتخاب ادوات موسیقى نداشتم و از هر صدایى براى تکمیل کردن حس موسیقى استفاده شده است.
به طور کل به طبقه‌بندى سازها براى موسیقى مذهبى و غیرمذهبى اعتقادى ندارم. این آهنگساز است که به سازها شخصیت داده و براى آنها نقش آفرینى می‌کند و از آنها نغمه‌های گوناگون در فرم‌هاى مختلف موسیقیایى به‌وجود می‌آورد. او درباره انتخاب اشعار آلبومش می‌گوید: در انتخاب اشعار نیز به کمک دوست عزیز و بزرگوارم آقاى سید محمد سادات اخوى که تلاشى خالصانه و بدون چشم داشت انجام دادند، جلسات فراوانى صرف کردیم تا با یک طبقه بندى غربال گونه به گلچینى از اشعار رسیدم. خواننده این اثر محمد على کریمخانى که به حق مى‌توان از آن به عنوان بزرگ‌ترین عامل تاثیرگذارى بر شنوده نام برد، که با دلى پر از عشق کارشان را انجام می‌دهند و همین خلوص نیت باعث اثرگذارى دو چندان بر شنونده است. محمدعلی کریمخانی حمد و ثناء را به گونه‌ای به من نشان داد که فارغ از وابستگی‌ها و جبر بود. جنس وابستگی‌های او فرق داشت و خوشحالم که به واسطه محمد اصفهانی افتخار آشنایی با کریمخانی را پیدا کرده‌ام و تجربیات جدیدی کسب کردم. آریا عظیمی‌نژاد معتقد است: وقتی بحث حمد و ثنا به وجود می‌آید، دو مساله به یاد آدم می‌افتد: اول جبر و دوم وابستگی، ولی در ساخت این آلبوم نه جبری
وجود داشت و نه وابستگی مادی. وابستگی استاد کریمخانی از نوع دیگری است که دنیوی نیست. وی افزود: ما موسیقی تعزیه را که یک موسیقی ردیفی است از دست داده‌ایم و هیچ جایگزینی برای آن نداشته‌ایم. موسیقی مداحی ما نباید تحت‌تاثیر ترانه‌های لس آنجلسی باشد، بلکه باید بتواند اصالت خود را حفظ کند و خود را بازیابی کند. این آهنگساز در پاسخ به این سوال که چقدر در ساخت موسیقی‌های عاشورایی و مذهبی از حال و هوای کودکی خود استفاده می‌کنید، خاطرنشان کرد: از همان دوران کودکى به این فکر می‌کردم که چرا موسیقى مذهبى ما (مداحى) بدین‌گونه است و چرا فرمى ثابت دارد. در سنین نوجوانى به فکر افتادم چرا براى چنین اتفاقى که پر از فراز و نشیب داستانى است از موسیقى توصیفى، تصویرى استفاده نمى شود. حادثه‌اى که شنوندگان را به تجسم‌هاى ذهنى بر مى‌انگیزاند تا بتوانند با همزاد پندارى با شخصیت‌هاى واقعه، به درک بالاتر و حس عمیق ترى دست پیدا کنند. رسیدن به این حس و تصویر سازى ذهنى محور اصلى خلق «ساقى سرمست» است. وی با اشاره به موسیقی مذهبی و شاخصه‌های آن، اظهار کرد: به نظر من اولین چیزى که در موسیقى مذهبى مهم است، شاخصه ایرانى بودن است. موسیقى ما غنى و
داراى ریشه‌اى کهن است، چه در زمینه موسیقى مقامى و چه در مورد موسیقى ردیفى، صاحب اصالت است و این چنین موسیقى در خور استفاده و به‌کارگیرى در مورد شخصیت‌هاى بزرگ مذهبى و اتفاقات مهم آن است. این آهنگساز گفت: درباره تولید این اثر باید بگویم چه در جمهوری اسلامی زندگی می‌کردم یا در نظام دیگری بودم، بدون شک به ساخت چنین اثری افتخار می‌کردم. کما اینکه این همکاری هنوز تمام نشده است و ادامه خواهد داشت. عظیمی نژاد در ادامه سخنانش با بیان اینکه موسیقی تعزیه از دست رفته است، افزود: متاسفانه موسیقی تعزیه را که بر مبنای ردیف آوازی بوده است، از دست داده‌ایم و جایگزینی برایش پیدا نکرده‌ایم؛ اما شاید چنین آثاری بتواند ذره‌ای از این جای خالی را پر کنند و موسیقی مداحی را که گاهی برپایه ترانه‌های این طرف و آن طرف آبی شکل می‌گیرد، کنار زده و بتوانیم بر این اساس ریشه‌هایمان را بشناسیم. وی براین باور است که در آهنگسازی آلبوم «ساقی سرمست» رسیدن به تصویر سازى ذهنى محور اصلى خلق اثر است و می‌گوید: ما صاحب کلام و شعر بى‌بدیل با قدمتى هـزاره‌اى هستیم که پیوند ناگسستنى بین کلام شاعرانه و عرفان، باعث به وجود آمدن شاهکارهاى ادبى بى‌نظیرى
شده است. با این مقدمه مى‌بینیم که ما داراى عناصر منحصر به فردى براى خلق آثار جدید هستیم. چیزى که در چند دهه گذشته در خصوص خلق و توصیف آثار مذهبى به آن بى‌توجهى زیادی شده و مسبب نزول سطح کیفى و ارزشى آثار مذهبى بالاخص در زمینه مداحى شده‌ایم. این آهنگساز با اشاره به تحقیقاتی که در این زمینه انجام داده است، می‌گوید: من تحقیق جامعى در زمینه مداحى و نغمات به وجود آمده انجام دادم و جز درآثارى که ریشه موسیقى مقامى و ردیفى داشته‌اند با آثار با ارزش کمى روبه‌رو شدم که دلیل عمده آن استفاده از اشعار نازل و نغمات بر گرفته از ترانه‌هاى کوچه بازارى بوده است. او درباره اینکه آهنگسازی برای یک آلبوم عاشورایی چه شاخصه‌هایی را در برمی‌گیرد، می‌گوید: این موضوع کاملا شخصى و سلیقه‌ای ست. بیشترین نمونه‌هاى آثار موسیقایى خلق شده، داراى المان‌هاى یک شکل و تکرارى که شامل طبل و سنج یا سازهاى بادى نظیر ترومپت بوده است، اما به نظر من فضا بسیار گسترده تراز چیزی است که تا به حال شنیده‌ایم. ما غالبا براى شرح داستان‌هاى مذهبى خود از کلامى توصیفى تصویرى استفاده می‌کنیم در حالى که فضاى موسیقى ما موسیقایى صرف است. عظیمی نژاد در رابطه با اینکه
موسیقی مذهبی و عاشورایی صرفا باید حزن انگیز باشد یا خیر شامل ویژگی‌های دیگری نیز می‌شود، توضیح داد: این مساله‌ای است که من همیشه با آن درگیر بودم. به طور مثال در واقعه عاشورا که امام حسین (ع) و یارانشان آگاهانه به سمت این سرنوشت پا گذاشتند، لحظاتى را رقم زدند که حتى اگر سرشان به بالاى نیزه‌ها بود؛ اما سربلند بودند. پس می‌شود در کنار حزن و اندوه به یک حس جدید موسیقایى که نشان از غرور و بزرگى دارد، رسید.
ارسال نظر