فاجعه‌های سریالی دست از سر حجاج برنمی‌دارد
فاجعه منا؛ تراژدی دوم
آمارها روز‌به‌روز در حال افزایش است. حتی به آماری که در این گزارش نوشته شده نمی‌توان بسنده کرد، زیرا هر آن از تعداد مفقودان فاجعه منا می‌گذرد و به تعداد کشته‌ها اضافه می‌شود.
فاجعه‌ای که لقب دلخراش‌ترین را از آن خود کرده است. عربستان سعودی در این میان قصد دارد تا نقش خود را در این حادثه کمرنگ جلوه بدهد و آن را امری طبیعی بداند. حتی در این راه تلاش شده است وقوع چنین حوادثی را «خواست خدا» جلوه دهند و در این راه از مفتیان نزدیک به دربار سود برده‌اند. البته این اولین‌بار نیست که کشته‌شدن زائران بر اثر ازدحام جمعیت در صحرای منا، مناسک سالانه حج را به فاجعه‌ای انسانی بدل کرده است، اما حادثه اخیر در روز پنج‌شنبه گذشته، حتی اگر یارای رقابت با فاجعه سال ١٩٩٠ میلادی و کشته‌شدن بیش از ۱٤٠٠ زائر در شهر مکه را نداشته باشد، بدون شک یکی از دلخراش‌ترین حوادث رخ‌داده در میعادگاه مسلمانان است.
فاجعه‌ای که لقب دلخراش‌ترین را از آن خود کرده است. عربستان سعودی در این میان قصد دارد تا نقش خود را در این حادثه کمرنگ جلوه بدهد و آن را امری طبیعی بداند. حتی در این راه تلاش شده است وقوع چنین حوادثی را «خواست خدا» جلوه دهند و در این راه از مفتیان نزدیک به دربار سود برده‌اند. البته این اولین‌بار نیست که کشته‌شدن زائران بر اثر ازدحام جمعیت در صحرای منا، مناسک سالانه حج را به فاجعه‌ای انسانی بدل کرده است، اما حادثه اخیر در روز پنج‌شنبه گذشته، حتی اگر یارای رقابت با فاجعه سال ١٩٩٠ میلادی و کشته‌شدن بیش از ۱٤٠٠ زائر در شهر مکه را نداشته باشد، بدون شک یکی از دلخراش‌ترین حوادث رخ‌داده در میعادگاه مسلمانان است.
آمارها روز‌به‌روز در حال افزایش است. حتی به آماری که در این گزارش نوشته شده نمی‌توان بسنده کرد، زیرا هر آن از تعداد مفقودان فاجعه منا می‌گذرد و به تعداد کشته‌ها اضافه می‌شود.
فاجعه‌ای که لقب دلخراش‌ترین را از آن خود کرده است. عربستان سعودی در این میان قصد دارد تا نقش خود را در این حادثه کمرنگ جلوه بدهد و آن را امری طبیعی بداند. حتی در این راه تلاش شده است وقوع چنین حوادثی را «خواست خدا» جلوه دهند و در این راه از مفتیان نزدیک به دربار سود برده‌اند. البته این اولین‌بار نیست که کشته‌شدن زائران بر اثر ازدحام جمعیت در صحرای منا، مناسک سالانه حج را به فاجعه‌ای انسانی بدل کرده است، اما حادثه اخیر در روز پنج‌شنبه گذشته، حتی اگر یارای رقابت با فاجعه سال ١٩٩٠ میلادی و کشته‌شدن بیش از 1٤٠٠ زائر در شهر مکه را نداشته باشد، بدون شک یکی از دلخراش‌ترین حوادث رخ‌داده در میعادگاه مسلمانان است. زائران چند صد هزار نفری خانه خدا در حالی روز پنج‌شنبه گذشته بنا بر سنت هر ساله عید قربان، با حضور در صحرای منا، راهی محل رمی جمرات می‌شدند که نمی‌دانستند تنها ساعاتی دیگر، این محل به قربانگاه بسیاری از همراهانشان بدل خواهد شد.
ازدحام جمعیت و برخورد دو صف چند ١٠ هزار نفری از زائران با یکدیگر در حالی بنا بر آمار اعلام‌شده از سوی مقامات سعودی تا لحظه تنظیم این گزارش، منجر به کشته شدن دست‌کم ٧١٧ نفر (به روایتی تا دو هزار نفر کشته) و زخمی‌شدن بیش از ٨٠٠ نفر دیگر شده است که تکرار سالانه فجایعی از این‌دست، از جمله سقوط جرثقیل در مسجدالحرام که همین دو هفته پیش جان دست‌کم ١١١ نفر را گرفته بود، تردیدهایی جدی درباره کفایت مقامات سعودی و تدابیر امنیتی آنان در قبال نزدیک به دو میلیون زائر خانه خدا که سالانه میهمان آن کشور می‌شوند، ایجاد کرده است. با تمام این اوصاف، درحالی که برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است مسدود شدن مسیر باعث این حادثه شده است و حتی برخی از گزارش‌ها علت را عبور کاروان خودروها دانسته‌اند، اما مقامات سعودی ادعا می کنند توجه نکردن انبوه زائران به دستورات امنیتی مسوولان، تنها دلیل وقوع این حادثه تلخ بوده است. «خالد الفالح»، وزیر بهداشت سعودی، یکی از این مقامات است که در یکی از اولین واکنش‌های رسمی دولتی به فاجعه صحرای منا، روز گذشته و در بیانیه‌ای، از انجام تحقیقاتی گسترده و سریع برای کشف علت وقوع این حادثه خبر داده است. او البته با پیش‌دستی، نتایج تحقیقات جاری را پیش‌بینی و با سلب مسوولیت از دولت سعودی، اعلام کرده علت وقوع حادثه منا، پایبند نبودن برخی حجاج به دستورات بوده است.
ژنرال «منصور الترکی»، سخنگوی وزارت کشور عربستان، نیز در حالی گرمای هوا و خستگی را عامل اصلی حادثه دانسته و خاطرنشان کرده مسوولان عربستانی تمامی تدابیر لازم را برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی انجام داده‌اند که «ملک سلمان»، پادشاه آن کشور، از صدور دستور انجام تحقیقاتی گسترده درباره فاجعه روز پنج‌شنبه خبر داده است. سلمان‌بن‌عبدالعزیز در دیدار با فرماندهان امنیتی شرکت‌کننده در حج، اعلام کرد به طرف‌های ذی‌ربط دستور داده شده تا ضمن تحقیق پیرامون ابهامات موجود درباره ازدحام خونین صحرای منا، درخصوص طرح‌های در نظر گرفته شده در موسم حج نیز بازنگری‌های لازم صورت گیرد. پادشاه عربستان که مدعی است فاجعه اخیر از اهمیت فعالیت نیروهای امنیتی آن کشور و پاسداران مرزهای سعودی نمی‌کاهد، تاکید کرد صرف‌نظر از آنچه در نتایج تحقیقات مشخص می‌شود، ارتقای مکانیسم‌ها و روش‌های کاری در موسم حج، همچنان در صدر دستور کار مقامات سعودی قرار خواهد داشت. این در حالی است که «علی‌الاحمد»، دبیر اندیشکده آمریکایی امور خلیج‌فارس، هم‌صدا با بسیاری از مقامات دولتی کشورهای اسلامی، ناکارآمدی دولت سعودی در مدیریت مراسم حج و استفاده از سربازانی را که هیچ تجربه‌ای در برخورد با سیل عظیم جمعیت زائران نداشته‌اند دلیل اصلی وقوع فاجعه اخیر دانسته و اطمینان داده جلوگیری از تکرار چنین فجایعی فقط در سایه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی امکان‌پذیر است.
واکنش‌های بین‌المللی به فاجعه منا
نوری المالکی، رئیس ائتلاف دولت قانون در عراق: تکرار حوادث در موسم حج و جان‌باختن تعداد زیادی از حجاج، شاهدی قطعی بر بی‌کفایتی ناظران سازماندهی موسم حج است. این مساله ایجاب می‌کند که امور حج تحت برنامه‌ریزی و مدیریت سازمان همکاری اسلامی قرار بگیرد، تا مناسک حج به صورت روان انجام شود و به تمامی مسلمانان حق ادای این فریضه به دور از مواضع سیاسی داده شود. عربستان شایسته مدیریت چنین مناسبت‌های بزرگ اسلامی نیست.
شورای بین‌المللی حمایت از دادرسی عادلانه و حقوق بشر در ژنو: لازم است جامعه بین‌المللی و انسانی با اتخاذ مواضع رسمی و فوری از جان هزاران انسان محافظت و از تکرار چنین حوادث هولناکی آن هم در زمان برگزاری کنگره حج جلوگیری کند.
دفتر کاخ سفید: ایالات‌متحده با خانواده‌های صدها زائر مجروح و کشته‌شده در حادثه تاثرآمیز منا عمیقا ابراز همدردی می‌کند. در حالی که مسلمانان در سراسر جهان عید قربان را جشن می‌گیرند، ما همراه با شما فقدان تالم‌انگیز این زائران معتقد را به سوگ می‌نشینیم.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه: رئیس‌جمهوری روسیه، ضمن اعلام همدردی با خانواده قربانیان واقعه روز پنج‌شنبه، آرزومند سلامتی و بهبودی مجروحان است.
دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلستان: فکر و دعای من با خانواده‌های قربانیانی است که در حادثه ازدحام جمعیت، در سرزمین منا در نزدیکی مکه کشته شده‌اند.
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا: جشن‌های عید قربان، امسال با وقوع فاجعه در منا در مکه همراه شد و بر این اساس اتحادیه اروپا مراتب تاسف و اندوه خود را از این حادثه اعلام می‌کند و به خانواده‌های قربانیان تسلیت می‌گوید.
بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل: خالصانه‌ترین مراتب تسلیت خود را به دوستان و خانواده صدها نفری که در این حادثه جان‌باخته و دولت‌ها و مردمی که دچار آسیب شدند، اعلام می‌کنم.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان: مایلم همدردی کلیسای مقدس را با رنجی که مردم در مصیبت مکه کشیدند، ابراز دارم.
فاجعه‌ای که لقب دلخراش‌ترین را از آن خود کرده است. عربستان سعودی در این میان قصد دارد تا نقش خود را در این حادثه کمرنگ جلوه بدهد و آن را امری طبیعی بداند. حتی در این راه تلاش شده است وقوع چنین حوادثی را «خواست خدا» جلوه دهند و در این راه از مفتیان نزدیک به دربار سود برده‌اند. البته این اولین‌بار نیست که کشته‌شدن زائران بر اثر ازدحام جمعیت در صحرای منا، مناسک سالانه حج را به فاجعه‌ای انسانی بدل کرده است، اما حادثه اخیر در روز پنج‌شنبه گذشته، حتی اگر یارای رقابت با فاجعه سال ١٩٩٠ میلادی و کشته‌شدن بیش از 1٤٠٠ زائر در شهر مکه را نداشته باشد، بدون شک یکی از دلخراش‌ترین حوادث رخ‌داده در میعادگاه مسلمانان است. زائران چند صد هزار نفری خانه خدا در حالی روز پنج‌شنبه گذشته بنا بر سنت هر ساله عید قربان، با حضور در صحرای منا، راهی محل رمی جمرات می‌شدند که نمی‌دانستند تنها ساعاتی دیگر، این محل به قربانگاه بسیاری از همراهانشان بدل خواهد شد.
ازدحام جمعیت و برخورد دو صف چند ١٠ هزار نفری از زائران با یکدیگر در حالی بنا بر آمار اعلام‌شده از سوی مقامات سعودی تا لحظه تنظیم این گزارش، منجر به کشته شدن دست‌کم ٧١٧ نفر (به روایتی تا دو هزار نفر کشته) و زخمی‌شدن بیش از ٨٠٠ نفر دیگر شده است که تکرار سالانه فجایعی از این‌دست، از جمله سقوط جرثقیل در مسجدالحرام که همین دو هفته پیش جان دست‌کم ١١١ نفر را گرفته بود، تردیدهایی جدی درباره کفایت مقامات سعودی و تدابیر امنیتی آنان در قبال نزدیک به دو میلیون زائر خانه خدا که سالانه میهمان آن کشور می‌شوند، ایجاد کرده است. با تمام این اوصاف، درحالی که برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است مسدود شدن مسیر باعث این حادثه شده است و حتی برخی از گزارش‌ها علت را عبور کاروان خودروها دانسته‌اند، اما مقامات سعودی ادعا می کنند توجه نکردن انبوه زائران به دستورات امنیتی مسوولان، تنها دلیل وقوع این حادثه تلخ بوده است. «خالد الفالح»، وزیر بهداشت سعودی، یکی از این مقامات است که در یکی از اولین واکنش‌های رسمی دولتی به فاجعه صحرای منا، روز گذشته و در بیانیه‌ای، از انجام تحقیقاتی گسترده و سریع برای کشف علت وقوع این حادثه خبر داده است. او البته با پیش‌دستی، نتایج تحقیقات جاری را پیش‌بینی و با سلب مسوولیت از دولت سعودی، اعلام کرده علت وقوع حادثه منا، پایبند نبودن برخی حجاج به دستورات بوده است.
ژنرال «منصور الترکی»، سخنگوی وزارت کشور عربستان، نیز در حالی گرمای هوا و خستگی را عامل اصلی حادثه دانسته و خاطرنشان کرده مسوولان عربستانی تمامی تدابیر لازم را برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی انجام داده‌اند که «ملک سلمان»، پادشاه آن کشور، از صدور دستور انجام تحقیقاتی گسترده درباره فاجعه روز پنج‌شنبه خبر داده است. سلمان‌بن‌عبدالعزیز در دیدار با فرماندهان امنیتی شرکت‌کننده در حج، اعلام کرد به طرف‌های ذی‌ربط دستور داده شده تا ضمن تحقیق پیرامون ابهامات موجود درباره ازدحام خونین صحرای منا، درخصوص طرح‌های در نظر گرفته شده در موسم حج نیز بازنگری‌های لازم صورت گیرد. پادشاه عربستان که مدعی است فاجعه اخیر از اهمیت فعالیت نیروهای امنیتی آن کشور و پاسداران مرزهای سعودی نمی‌کاهد، تاکید کرد صرف‌نظر از آنچه در نتایج تحقیقات مشخص می‌شود، ارتقای مکانیسم‌ها و روش‌های کاری در موسم حج، همچنان در صدر دستور کار مقامات سعودی قرار خواهد داشت. این در حالی است که «علی‌الاحمد»، دبیر اندیشکده آمریکایی امور خلیج‌فارس، هم‌صدا با بسیاری از مقامات دولتی کشورهای اسلامی، ناکارآمدی دولت سعودی در مدیریت مراسم حج و استفاده از سربازانی را که هیچ تجربه‌ای در برخورد با سیل عظیم جمعیت زائران نداشته‌اند دلیل اصلی وقوع فاجعه اخیر دانسته و اطمینان داده جلوگیری از تکرار چنین فجایعی فقط در سایه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی امکان‌پذیر است.
واکنش‌های بین‌المللی به فاجعه منا
نوری المالکی، رئیس ائتلاف دولت قانون در عراق: تکرار حوادث در موسم حج و جان‌باختن تعداد زیادی از حجاج، شاهدی قطعی بر بی‌کفایتی ناظران سازماندهی موسم حج است. این مساله ایجاب می‌کند که امور حج تحت برنامه‌ریزی و مدیریت سازمان همکاری اسلامی قرار بگیرد، تا مناسک حج به صورت روان انجام شود و به تمامی مسلمانان حق ادای این فریضه به دور از مواضع سیاسی داده شود. عربستان شایسته مدیریت چنین مناسبت‌های بزرگ اسلامی نیست.
شورای بین‌المللی حمایت از دادرسی عادلانه و حقوق بشر در ژنو: لازم است جامعه بین‌المللی و انسانی با اتخاذ مواضع رسمی و فوری از جان هزاران انسان محافظت و از تکرار چنین حوادث هولناکی آن هم در زمان برگزاری کنگره حج جلوگیری کند.
دفتر کاخ سفید: ایالات‌متحده با خانواده‌های صدها زائر مجروح و کشته‌شده در حادثه تاثرآمیز منا عمیقا ابراز همدردی می‌کند. در حالی که مسلمانان در سراسر جهان عید قربان را جشن می‌گیرند، ما همراه با شما فقدان تالم‌انگیز این زائران معتقد را به سوگ می‌نشینیم.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه: رئیس‌جمهوری روسیه، ضمن اعلام همدردی با خانواده قربانیان واقعه روز پنج‌شنبه، آرزومند سلامتی و بهبودی مجروحان است.
دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلستان: فکر و دعای من با خانواده‌های قربانیانی است که در حادثه ازدحام جمعیت، در سرزمین منا در نزدیکی مکه کشته شده‌اند.
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا: جشن‌های عید قربان، امسال با وقوع فاجعه در منا در مکه همراه شد و بر این اساس اتحادیه اروپا مراتب تاسف و اندوه خود را از این حادثه اعلام می‌کند و به خانواده‌های قربانیان تسلیت می‌گوید.
بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل: خالصانه‌ترین مراتب تسلیت خود را به دوستان و خانواده صدها نفری که در این حادثه جان‌باخته و دولت‌ها و مردمی که دچار آسیب شدند، اعلام می‌کنم.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان: مایلم همدردی کلیسای مقدس را با رنجی که مردم در مصیبت مکه کشیدند، ابراز دارم.
ارسال نظر