الگوی توسعه خوشه‌های صنعتی
دکتر غلامرضا سلیمانی* توسعه صنعتی از طریق توسعه خوشه‌های کسب و کار یکی از رویکردهای بدیلی است که طی دو سه دهه اخیر در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه سرلوحه کار سیاست‌گذاران توسعه صنعتی قرار گرفته است. منشاً چنین توجهی تغییر چارچوب حاکم بر کسب و کارهای صنعتی و به تبع آن برجسته شدن نقش و جایگاه صنایع کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی و صنعتی ملل مختلف می‌باشد. انعطاف‌پذیری و قدرت تطبیق صنایع کوچک و متوسط برای پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر بازارها، از عمده‌ترین مزیت های این صنایع است. این مزیت در صورتی‌که به رفع تنگناهای موجود بر سر راه توسعه آن‌ها منجرشود، می‌تواند به ارتقاء توان رقابت‌پذیری این صنایع کمک کرده و شرایط مورد نیاز را برای حضور موفقیت‌آمیز آن‌ها در بازارهای جهانی فراهم آورد.
دکتر غلامرضا سلیمانی* توسعه صنعتی از طریق توسعه خوشه‌های کسب و کار یکی از رویکردهای بدیلی است که طی دو سه دهه اخیر در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه سرلوحه کار سیاست‌گذاران توسعه صنعتی قرار گرفته است. منشاً چنین توجهی تغییر چارچوب حاکم بر کسب و کارهای صنعتی و به تبع آن برجسته شدن نقش و جایگاه صنایع کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی و صنعتی ملل مختلف می‌باشد. انعطاف‌پذیری و قدرت تطبیق صنایع کوچک و متوسط برای پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر بازارها، از عمده‌ترین مزیت های این صنایع است. این مزیت در صورتی‌که به رفع تنگناهای موجود بر سر راه توسعه آن‌ها منجرشود، می‌تواند به ارتقاء توان رقابت‌پذیری این صنایع کمک کرده و شرایط مورد نیاز را برای حضور موفقیت‌آمیز آن‌ها در بازارهای جهانی فراهم آورد.
در میان الگوها و روش‌های مختلف توسعه صنعتی، توسعه خوشه‌های کسب و کار یکی از رویکردهای نسبتاً جدید توسعه صنعتی و اقتصادی است که به طور موفقیت آمیزی قادراست تا این نقش حیاتی را برای توسعه صنایع کوچک و متوسط ایفا نماید. خوشه کسب و کار به واحدهای کسب و کار متمرکز در یک منطقه جغرافیایی که با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، محصولات و یا خدمات مشابه و یا مشترکی را تولید و ارائه کرده و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترکی نیز برخوردارند، اطلاق می شود.
یکی از دلایل اقبال طراحان استراتژی توسعه صادرات در دهه اخیر به توسعه خوشه‌های صنعتی ، نقش انکارناپذیر آن‌ها در افزایش رقابت‌پذیری است.امروزه موضوع افزایش بهره‌وری مهم‌ترین عامل افزایش‌دهنده مزیت رقابتی است ...
... و کشورهای صادرات‌گرا نیز از این طریق در پی کسب سهم بیشتری از بازار جهانی هستند. وقتی خوشه صنعتی به مرحله بلوغ می‌رسد، مقیاس تولید به طور فزاینده‌ای افزایش می‌یابد و هر بنگاه کوچکی در شبکه تولید بزرگ می‌گردد.مدل توسعه خوشه‌ای، مدل مناسبی برای افزایش قدرت رقابت‌پذیری بنگاه‌های کوچک و متوسط مقیاس است. خوشه‌ها به واسطه استفاده از صرفه‌ها و عوارض خارجی مثبت اقتصادی به آسانی می‌توانند در زنجیره ارزش افزوده و تجارت جهانی قرار گیرند. خوشه‌های نساجی و پوشاک چین، نمونه مناسبی از ترکیب بنگاه‌های کوچک و متوسط مقیاس و تشکیل خوشه‌های صادرات‌گرا هستند که از طریق تشکیل خوشه‌های تخصصی (مثلا تولید کراوات در یک خوشه به عنوان اصلی‌ترین محصول) از تمام صرفه‌های اقتصادی ایجاد خوشه استفاده کرده و با افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت، سهم بالایی از ارزش افزوده و تجارت جهانی را نصیب خود می‌کنند. این مدل از سازمان تولید در بخش‌هایی از چین، تایوان، برزیل و ایتالیا بسیار موفق عمل کرده‌است. نکته قابل ذکر این است که این خوشه‌ها، مرحله بلوغ خود را طی کرده‌اند و وارد مرحله رشد خود شده‌اند و توانسته‌اند با استفاده از انواع صرفه‌های اقتصادی، محصولاتی با رقابت‌پذیری بالا به بازارهای جهانی عرضه کنند.
*معاون صنایع کوچک
سازمان صنایع کوچک وشهرک های صنعتی ایران
در میان الگوها و روش‌های مختلف توسعه صنعتی، توسعه خوشه‌های کسب و کار یکی از رویکردهای نسبتاً جدید توسعه صنعتی و اقتصادی است که به طور موفقیت آمیزی قادراست تا این نقش حیاتی را برای توسعه صنایع کوچک و متوسط ایفا نماید. خوشه کسب و کار به واحدهای کسب و کار متمرکز در یک منطقه جغرافیایی که با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، محصولات و یا خدمات مشابه و یا مشترکی را تولید و ارائه کرده و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترکی نیز برخوردارند، اطلاق می شود.
یکی از دلایل اقبال طراحان استراتژی توسعه صادرات در دهه اخیر به توسعه خوشه‌های صنعتی ، نقش انکارناپذیر آن‌ها در افزایش رقابت‌پذیری است.امروزه موضوع افزایش بهره‌وری مهم‌ترین عامل افزایش‌دهنده مزیت رقابتی است ...
... و کشورهای صادرات‌گرا نیز از این طریق در پی کسب سهم بیشتری از بازار جهانی هستند. وقتی خوشه صنعتی به مرحله بلوغ می‌رسد، مقیاس تولید به طور فزاینده‌ای افزایش می‌یابد و هر بنگاه کوچکی در شبکه تولید بزرگ می‌گردد.مدل توسعه خوشه‌ای، مدل مناسبی برای افزایش قدرت رقابت‌پذیری بنگاه‌های کوچک و متوسط مقیاس است. خوشه‌ها به واسطه استفاده از صرفه‌ها و عوارض خارجی مثبت اقتصادی به آسانی می‌توانند در زنجیره ارزش افزوده و تجارت جهانی قرار گیرند. خوشه‌های نساجی و پوشاک چین، نمونه مناسبی از ترکیب بنگاه‌های کوچک و متوسط مقیاس و تشکیل خوشه‌های صادرات‌گرا هستند که از طریق تشکیل خوشه‌های تخصصی (مثلا تولید کراوات در یک خوشه به عنوان اصلی‌ترین محصول) از تمام صرفه‌های اقتصادی ایجاد خوشه استفاده کرده و با افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت، سهم بالایی از ارزش افزوده و تجارت جهانی را نصیب خود می‌کنند. این مدل از سازمان تولید در بخش‌هایی از چین، تایوان، برزیل و ایتالیا بسیار موفق عمل کرده‌است. نکته قابل ذکر این است که این خوشه‌ها، مرحله بلوغ خود را طی کرده‌اند و وارد مرحله رشد خود شده‌اند و توانسته‌اند با استفاده از انواع صرفه‌های اقتصادی، محصولاتی با رقابت‌پذیری بالا به بازارهای جهانی عرضه کنند.
*معاون صنایع کوچک
سازمان صنایع کوچک وشهرک های صنعتی ایران
ارسال نظر