صادرات هنوز  بوی نفت می‌دهد
در شش ماه نخست سال جاری حجم تجارت خارجی ایران از مرز 49 میلیارد دلار گذشت. این برای نخستین بار در تاریح تجارت خارجی کشور است که در نیمه سال، حجم تجارت خارجی این رقم را پشت سر می‌گذارد. درنیمه نخست سال گذشته، حجم تجارت خارجی حدود 40میلیارد دلار گزارش شده بود، این در حالی است که در نیمه نخست سال جاری، حدود 10میلیارد دلار به این رقم افزوده شده است. به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت، با احتساب ارقام مربوط به صادرات خدمات فنی- مهندسی که حدود 3میلیارد دلار پیش‌بینی شده، در مجموع می‌توان گفت حجم تجارت خارجی ایران 50میلیارد دلار را پشت سر گذاشته است. به این ترتیب می‌توان گفت، بخش قابل توجهی از هدف‌گذاری صادرات در سال جاری به ثمر رسیده است. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی گمرک، در شش ماه نخست سال جاری، تجارت خارجی ایران با پشت‌سر گذاشتن رقم 49میلیارد و 690میلیون دلار، نسبت به سال گذشته رشد بیش از 10میلیارد دلار را تجربه کرده است. در این میان سهم صادرات 23میلیارد و 669میلیون دلار و سهم واردات 26میلیارد و 21میلیون دلار اعلام شده است. بر اساس آمار شش ماهه نیز می‌توان گفت صادرات از نظر وزنی 5/2 برابر واردات بوده اما از نظر ارزش دلاری، واردات قدری از صادرات بیشتر بوده است.

بررسی وضعیت صادرات
بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، در شش ماه نخست سال جاری ۴۷میلیون و ۸۹۶هزارتن کالا به ارزش ۲۳میلیارد و ۶۶۹میلیون دلار صادر شده که از نظر وزنی با رشد ۱۰/۱۰درصدی و از نظر ارزش دلاری با رشد ۰۵/۲۲درصدی همراه بوده است. این در حالی است که در این مدت میزان صادرات از نظر وزنی ۴ میلیون و ۳۹۳هزار تن و از نظر ارزش دلاری ۴میلیارد و ۲۷۵میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.
بر این اساس، اقلام عمده صادرات در این مدت شامل پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و 8میلیون دلار و سهم ارزشی 04/6درصد، متانول به ارزش 817میلیون دلار و سهم ارزشی 89/4درصد و بوتان مایع‌شده به ارزش 730میلیون دلار و سهم ارزشی 37/4درصد بوده است. همچنین پلی اتیلن گرید فیلم به ارزش 711میلیون دلار و سهم ارزشی 26/4درصد، قیر نفت به ارزش 611میلیون دلار و سهم ارزشی 66/3درصد، سنگ‌آهن هماتیت دانه‌بندی به ارزش 497میلیون دلار و سهم ارزشی 98/2درصد و محصولات آهن یا فولاد غیرممزوج تخت فقط گرم نوردشده به صورت طومار به ارزش 411میلیون دلار و سهم ارزشی 46/2درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اوره حتی به صورت محلول در آب به ارزش 351میلیون دلار و سهم ارزشی 1/2درصد، سیمان سفید پورتلند بجز رنگ‌شده به صورت مصنوعی به ارزش 330میلیون دلار و سهم ارزشی 98/1درصد و پاراکسیلن به ارزش 294میلیون دلار و سهم ارزشی 76/1درصد، جایگاه هشتم تا دهم را در میان ده قلم عمده صادراتی به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، بیشترین تغییرات از نظر رتبه متعلق به محصولات آهن یا فولاد غیرممزوج تخت فقط گرم نوردشده به صورت طومار است که از رتبه 17در مدت مشابه سال گذشته به رتبه 7 در نیمه نخست سال جاری رسیده است. همچنین پاراکسیلن از جایگاه 20 در سال گذشته به رتبه 10 و اوره حتی به صورت محلول در آب نیز از رتبه نخست کالاهای صادراتی در مدت مشابه سال گذشته به جایگاه هشتم رسیده است. در این میان، نکته قابل توجه اینجاست که هنوز صادرات کالاهایی که به نوعی خام هستند و ارزش افزوده بالایی ندارند به همراه کالاهایی که پایه نفتی دارند در صدر کالاهای صادراتی ایران قرار دارد.
بر این اساس، صادرات ۹میلیون و ۲۳۳هزار تن میعانات گازی به ارزش ۶میلیارد و ۵۱۴میلیون دلار با رشد ۸۴/۹۷درصدی در وزن و رشد ۸۰/۵۷درصدی از نظر ارزش دلاری همراه بوده است. همچنین صادرات ۸میلیون و ۵۵۳هزار تن محصولات پتروشیمی به ارزش ۶میلیارد و ۷۲۱میلیون دلار، رشد ۰۴/۱۱درصدی را از نظر وزنی و رشد ۰۲/۲۲درصدی را از نظر ارزش دلاری تجربه کرده است. صادرات ۳۰میلیون و ۱۱۱هزار تن سایر کالاها شامل کالاهای صنعتی، کشاورزی، معدنی، فرش و صنایع دستی به ارزش ۱۰میلیارد و ۴۳۵میلیون دلار با کاهش ۲۹/۳درصدی در وزن و رشد ۹۳/۶درصدی در ارزش دلاری همراه بوده است.
لازم به توضیح است که با کسر میعانات گازی از میان کالاهای غیرنفتی صادراتی، در نیمه نخست سال جاری 7/16میلیارد دلار کالا صادر شده که از رشد حدود 10درصدی برخوردار بوده است.
عمده مقاصد صادراتی ایران در نیمه نخست سال جاری کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و هند بوده است. در شش ماه نخست سال جاری، ۱۴میلیون و ۴۴۹هزار تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۵۷۵میلیون دلار به کشور چین، ۷میلیون و ۶۵۸هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۷۷۲میلیون دلار به کشور عراق، ۳میلیون و ۳۲هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۳۲۹میلیون دلار به امارات متحده عربی، یک میلیون و ۴۵۳هزار تن محصول غیرنفتی به ارزش یک میلیارد و ۲۳۸میلیون دلار به کشور افغانستان و ۲ میلیون و ۱۷۲هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۲۸میلیون دلار به کشور هند صادر شده است. گفتنی است که کشور امارات متحده عربی به عنوان مصرف‌کننده نهایی کالاهای غیرنفتی ایران نیست، بلکه مبدایی برای صادرات مجدد این کالاها به شمار می‌رود.
بر این اساس، متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی مبلغ 327یورو(معادل 432دلار) و متوسط قیمت یک تن کالای وارداتی 978یورو (معادل 1328دلار) بوده است. به این ترتیب، رابطه معادله بازرگانی خارجی ایران رقم 32/0 خواهد بود. این در حالی است که متوسط قیمت یک تن کالای صادراتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته 92/9درصد افزایش داشته است.

تراز تجاری منفی با 87 کشور
بر اساس نتایج حاصل از آمار مقدماتی گمرک، ارزش صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی در شش ماه نخست سال ۹۳، رقم ۱۲میلیارد و ۶۶۲میلیون یورو(معادل ۱۶میلیارد و ۶۸۵میلیون دلار) و ارزش کل واردات در این مدت نزدیک به ۱۹میلیارد و ۱۴۹میلیون یورو(معادل ۲۶میلیارد و ۲۱میلیون دلار) بوده که با مقایسه این ارقام، در این مدت تراز بازرگانی خارجی ایران (بدون احتساب صادرات نفت خام) با کسری ۶میلیارد و ۴۸۷میلیون یورو(معادل کسری ۹میلیارد و ۳۳۶میلیون دلار) مواجه بوده است. بنابراین ارقام، ارزش واردات ۹۳/۶۰درصد از ارزش کل مبادلات خارجی کشور را به خود اختصاص داده است. این نسبت در مدت مشابه سال گذشته ۸۲/۵۶درصد بوده است. در این مدت تراز تجاری خارجی کشور (بدون احتساب نفت، گاز و خدمات) با ۸۷کشور دنیا منفی و با ۸۷کشور دیگر مثبت بوده است. در این مدت بیشترین تراز تجاری مثبت ایران با کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و مصر بوده و بیشترین تراز تجاری منفی ایران با کشورهای امارات متحده عربی، جمهوری کره، چین، آلمان و ترکیه بوده است.


93درصد صادرات به آسیا
در شش ماه نخست سال جاری حدود ۵۷/۹۷درصد از ارزش کل صادرات کشور به دو قاره آسیا و اروپا بوده که سهم آسیا به تنهایی ۹۳درصد بوده است. سهم سه قاره دیگر از صادرات ۱۶میلیارد و ۶۸۵میلیون دلاری کشور تنها ۴۳/۲درصد بوده است. بیشترین صادرات ایران در قاره آسیا به کشور چین و به ارزش ۴میلیارد و ۵۷۵میلیون دلار بوده است. عمده مقصد کالاهای صادراتی ایران در قاره اروپا کشور ایتالیا بوده که در این مدت ۱۹۱میلیون دلار کالای ایرانی وارد کرده است. مصر در قاره آفریقا ۲۵۵میلیون دلار کالای صادراتی ایران را دریافت کرده و در قاره آمریکا نیز اروگوئه ۹میلیون دلار و در قاره اقیانوسیه نیز استرالیا ۱۲میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده است.