تلاش برای احیای 12 رشته صنایع دستی در اصفهان

دنیای اقتصاد- صنایع دستی ایران با داشتن ۳۰۰ رشته ثبت و شناخته شده از جایگاه ارزشمندی در دنیا برخوردار است؛ در این میان ۱۹۶ رشته صنایع دستی مربوط به شهر اصفهان بوده که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، ۱۲ رشته صنایع دستی نصف جهان در حال فراموشی است؛ با این حال ۱۲ رشته صنایع دستی در حال نابودی احیا شده است. فریدون اللهیاری در نشست خبری همایش "هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی با تاکید بر هنرهای روبه فراموشی در اصفهان" با اشاره بر اینکه صنایع دستی کشور در تمام عرصه های هنری، فرهنگی و اقتصادی حضوری فعال دارد، گفت: از قرن ۱۹ صنایع دستی کشور به دلیل ظهور صنایع ماشینی و عدم قدرت رقابت با ماشین آلات در معرض تهدید قرار گرفت و بعد از آن در عرصه مدیریت فرهنگی و هنری کشور این موضوع مطرح شد که باید صنایع دستی را حفظ کنیم چرا که نگاه ما به صنایع دستی علاوه بر اقتصادی، فرهنگی و هنری است.

وی یکی از عوامل مهم فراموشی برخی از رشته های صنایع دستی را عدم توجیه اقتصادی آن دانست و تاکید کرد: سازمان میراث فرهنگی با توجه به رسالت خود در حفظ این صنایع، سعی در ایجاد بحث حمایتی طیف بسیار گسترده‌ای در این راستا دارد. وی در خصوص اقدامات صورت گرفته برای احیای رشته های روبه فراموشی صنایع دستی اصفهان، گفت: سازمان میراث فرهنگی در نظر دارد با اقداماتی همچون اختصاص تسهیلات به هنرمندان، در اختیار گذاشتن مکان برای برگزاری کارگاه، مرمت کارگاه‌ها و تأسیس کارگاه‌های دولتی که در آن مواد اولیه گران‌قیمت به کار می رود، به احیای هنرهای رو به فراموشی کمک کند. وی در خصوص برپایی همایش هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی با تاکید بر هنرهای روبه فراموشی در اصفهان، بیان داشت: این همایش دارای ایده و رویکردی خاص است، چرا که در آن از همه نهادهای بخش خصوصی و دولتی دعوت شده است. به گفته اللهیاری، اگر در این راستا آسیب‌شناسی جدی و علمی صورت نگیرد دیگر رشته‌های صنایع دستی نیز در معرض تهدید قرار خواهند گرفت؛ بنابراین امیدواریم برگزاری این همایش، نتایج، راهکارها و دستاوردهای مناسب و دقیقی در زمینه حفظ هنرها و صنایع دستی رو به فراموشی ارائه دهد.

وی در ادامه با بیان اینکه افزایش ورود گردشگران خارجی رونق مناسبی در بازار صنایع دستی ایجاد کرده است، گفت: نوروز امسال حدود ۱۸ میلیارد تومان از محصولات صنایع دستی اصفهان به فروش رسید که نسبت به سال گذشته بیش از ۹۰ درصد رشد داشته است. دبیر اجرایی همایش هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی در این نشست تاکید کرد: برای نخستین بار در کشور با همکاری دانشگاه ، بخش خصوصی، دولت و بخش نیمه دولتی همایشی را به طور مشترک با هدف رشد، آموزش، اقتصاد، هنر و کارآفرینی برگزار می شود. رسول بیدرام با بیان اینکه ۱۰۷ رشته صنایع دستی و هنری با کمتر از پنج هنرمند فعال در این رشته ها در کشور داریم، افزود: در این همایش ۲۲ شاخص برای انتخاب هنرمند و ۱۵ شاخص برای انتخاب رشته صنایع دستی و هنری رو به فراموشی تعیین و معرفی شدند که از ۳۰ چهره شاخص هنری در این خصوص تجلیل می شود. وی با اشاره به اینکه نمایشگاه عکس همایش از روز ۱۹ اردیبهشت در محل تالار پیامبر اعظم دانشگاه اصفهان برپا شده است، گفت: بعد از آن با همکاری شهرداری اصفهان، این نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر و سپس در سرای اسپادانا واقع در میدان امام (ره) برپا خواهد شد.

به گفته بیدرام، مراسم آغاز به کار همایش روز ۲۲ اردیبهشت و مراسم تکریم از هنرمندان ماندگار و اختتامیه روز ۲۳ اردیبهشت با حضور دکتر ولایتی در دانشگاه اصفهان برگزار خواهد شد. وی افزود: علاوه بر این ارائه مقالات علمی برگزیده از سوی دبیرخانه همایش بخش دیگری از این مراسم است. دبیر علمی نخستین همایش بین‌المللی هنر و صناعات در این نشست با اشاره به محورهای برپایی همایش بین‌المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی با تاکید بر هنرهای رو به فراموشی، گفت: «هنر، ارزش‌های دینی، هویت ملی»، «کارآفرینی»، «اقتصاد هنر» و نقش آن در حفظ، احیا و اعتلای صناعات سه محور اصلی این همایش است. مصطفی کیانی با بیان اینکه ۳۲۲ چکیده مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شد که از این تعداد ۲۴۵ مقاله مورد پذیرش قرار گرفت، افزود: در مجموع ۲۱۰ مقاله کامل به دبیرخانه همایش ارسال شده که ۳۲ مقاله و ۶۵ پوستر در روز همایش ارایه می شود.

در این همایش پنج سخنران داخلی و پنج سخنران خارجی حضور دارند. دبیر علمی این همایش با اشاره به اینکه جشنواره فیلم و عکس از فعالیت‌های جانبی برپایی همایش است، گفت: ۴۱۰ عکس و ۴۴ فیلم در سه بخش مستند ۳۰ دقیقه‌ای، نماهنگ سه تا پنج دقیقه‌ای و مستند موبایلی پنج دقیقه‌ای در این همایش پذیرفته شده که از این تعداد ۱۰ عکس و ۱۰ فیلم برگزیده و جوایزی به آنها اهدا خواهد شد. کیانی با بیان اینکه برای بخش تکریم چهره‌های ماندگار از میان ۱۰۷ نفر از چهره‌های ماندگار هنر اصفهان، حدود ۴۰ رشته تخصصی سنتی از هنرهای رو به فراموشی و ۳۰ نفر از هر رشته تخصصی انتخاب می شوند افزود: علاوه بر این از هنرمندان جوان برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی در سه راه اسپادانا دعوت شده است. رئیس دانشگاه اصفهان نیز گفت: این رویداد فرهنگی با همکاری کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه اصفهان و دانشگاه هنر اصفهان و با هدف حفظ و اعتلای صناعات از طریق ارزش های دینی و هویت ملی، دانش مهارتی، کارآفرینی و اقتصاد هنر برگزار می شود. هوشنگ طالبی بیان داشت: فلسفه اصلی برگزاری این همایش شروع فعالیت برای جلوگیری و حفظ و حراست از هنرهای سنتی در حال فراموشی است. وی با تاکید بر اهمیت موضوع این همایش به ویژه در راستای حفظ و صیانت از میراث هنری و صناعات سنتی، افزود: چند نشست تخصصی با رویکرد و برنامه های آن و موضوع هنر و صناعات در اصفهان برگزار شد.

رئیس مجمع امور میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان در این نشست، گفت: لازم است بین هنر و صنایع دستی با دانشگاه ارتباط قوی وجود داشته باشد. علی لوافان با اشاره به اینکه نگاه علم محور به هنر و صنایع دستی از ضرورت های دنیای معاصر است که دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی در این زمینه تاثیر بسزایی دارند، تاکید کرد: بایستی به صنایع دستی از دو مقوله هنر و صنعت نگاه کرد تا بتوان این رشته هنری را به خوبی توسعه داد. رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان نیز در این نشست، تاکید کرد: لازم است با برگزاری همایش هایی مانند هنر و صناعات ایرانی اسلامی به موضوع صنایع دستی به ویژه رشته های در حال فراموشی بصورت علمی و کارشناسی شده توجه کرد. عباس شیردل با انتقاد بر اینکه سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی اصلی حوزه حفاظت از میراث فرهنگی، کمترین اختیارات را در این زمینه دارد، گفت: به این سازمان فقط ۱۰ درصد اختیارات بخش صنایع دستی محول شده. وی افزود: ۵۰ درصد اختیارات مربوط به فروش صنایع دستی به وزارت صنعت، معدن و تجارت و ۴۰ درصد دیگر به نهادهایی مانند شهرداری، استانداری، فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتاق بازرگانی واگذار شده است. به گفته شیردل، متاسفانه با وجودی که مجلس متصدی صنایع دستی را معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی تعیین کرده اما در عمل همه اختیارات در دست این معاونت نیست.