چالش رفت‌وآمد خودکار به مترو
امروزه در اکثر کلان شهرهای دنیا زیرساخت‌های ریلی به‌عنوان اصلی‌ترین زیرساخت حمل‌ونقل عمومی درون شهری به سرعت درحال رشد و توسعه‌اند. در این میان به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین برای تسهیل تردد و افزایش ایمنی استفاده‌کنندگان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این موارد استفاده از سیستم‌های حفاظتی سکو/ مسیر ریلی (PTPS) در زیرساخت‌های ریلی درون شهری است. سیستم‌هایی که علاوه‌بر تضمین عملکرد صحیح قطارهای بدون راهبرد می‌توانند حوادث منجر به جرح یا کشته شدن مسافران در خطوط عادی را تا حدود زیادی کاهش دهند.
امروزه در اکثر کلان شهرهای دنیا زیرساخت‌های ریلی به‌عنوان اصلی‌ترین زیرساخت حمل‌ونقل عمومی درون شهری به سرعت درحال رشد و توسعه‌اند. در این میان به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین برای تسهیل تردد و افزایش ایمنی استفاده‌کنندگان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این موارد استفاده از سیستم‌های حفاظتی سکو/ مسیر ریلی (PTPS) در زیرساخت‌های ریلی درون شهری است. سیستم‌هایی که علاوه‌بر تضمین عملکرد صحیح قطارهای بدون راهبرد می‌توانند حوادث منجر به جرح یا کشته شدن مسافران در خطوط عادی را تا حدود زیادی کاهش دهند. همزمان با گسترش و توسعه خطوط ریلی در شهر تهران، بروز حوادثی چون اقدام به خودکشی در مترو در سال‌های اخیر، متولیان حمل‌ونقل ریلی این شهر را به تکاپو واداشته است تا در این خصوص چاره‌ای بیندیشند. نصب در تمام پوشش سکو (PSD) در ایستگاه‌های مترو از جمله متداول‌ترین پیشنهادهای مطرح شده از سوی مدیران شهری در این زمینه بوده است. با نگاهی به تکنولوژی‌های رایج دنیا در این خصوص در خواهیم یافت که در تمام پوشش سکو (PSD) تنها راه‌حل پاسخگو برای حل معضل ایمنی مسافران و جلوگیری از اقدام به خودکشی نیست. در حال حاضر انواع
سیستم‌های حفاظتی سکو/ مسیر ریلی (PTPS) با هدف افزایش ایمنی مسافران نصب و اجرا می‌شود. سیستم‌های اجرا شده بر اساس نیازهای مرتبط، شرایط اجرا، امکان‌پذیری، بودجه مورد نیاز و اهداف مورد نظر انتخاب شده و برخی خصوصیات هر سیستم متناسب با پارامترهای خاص محیطی تعیین شده است.
چالش‌های اجرای در تمام پوشش یا دروازه خودکار در متروی شهر تهران براساس پژوهشی که مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران انجام داده است، اجرای درهای حائل در متروی تهران، چالش‌های متعدد پیش رو دارد. این چالش‌ها را براساس وضع موجود می‌توان در چهار گروه عمده دسته‌بندی و تحلیل کرد: ۱- اجرایی، ۲-فنی، ۳-فرهنگی و اجتماعی، ۴-مالی.
شرایط اجرایی
مهم‌ترین چالش پیش رو در اجرای سیستم‌های در تمام پوشش سکو یا دروازه خودکار در متروی شهر تهران، شرایط دشوار و پیچیده اجرای آن در زمان بهره‌برداری است. به‌رغم اینکه تمامی کارهای ساختمانی و اجرایی تنها در ساعات غیرکاری و شب انجام می‌شود، باز هم نصب مرحله به مرحله تجهیزات سبب خواهد شد تا در طول روز و در زمان بهره‌برداری اجزای نصب شده سبب سردرگمی مسافران شده یا حتی به‌دلیل ازدحام به آنها آسیب وارد شود. این چالش برای ایستگاه‌های در حال ساخت یا ایستگاه‌هایی که در آینده ساخته خواهند شد مطرح نخواهد بود.
شرایط فنی
چالش مهم دیگر در اجرای در تمام پوشش یا دروازه خودکاردر متروی شهر تهران نوع آلات ناقله و سیستم سیگنالینگ متفاوت به‌کار گرفته شده در آن است. ناوگان مورد استفاده در متروی شهر تهران در سه نسل متفاوت است، ناوگان نسل سوم نیز خود در دو مدل بدنه فولادی و بدنه آلومینیومی تولید شده و به‌کار گرفته می‌شود، محل قرار گیری و نوع در‌ها در تمامی ۴ نوع ناوگان مورد استفاده در متروی تهران متفاوت است. بنابراین بدیهی است که با توجه به ثابت بودن مکان درهای تمام پوشش یا دروازه خودکار روی سکو، تنها با به‌کارگیری یک نوع ناوگان استفاده از این در‌ها عملیاتی خواهد بود. همچنین با توجه به اینکه نصب تجهیزات سیگنالینگ روی قطار برای توقف دقیق و ارسال دستور باز و بسته شدن در‌ها ضروری است، لذا در صورت به‌کارگیری ناوگان متفاوت بر پیچیدگی‌های آن افزوده خواهد شد.
شرایط فرهنگی و اجتماعی
اجرای این سیستم‌ها بدون مهیا شدن فرهنگ استفاده از آن می‌تواند خود منجر به حوادث دیگری شده یا موجب اختلال در بهره‌برداری می‌شود. در حال حاضر در ساعات اوج به‌دلیل کمبود ناوگان و تقاضای بالا، خطوط متروی تهران اشباع بوده و در مواردی مسافران اقدام به جلوگیری از بسته شدن درهای قطار به جهت سوار شدن می‌کنند. لذا در صورت اجرای این سیستم بدون افزودن ناوگان به سیستم ریلی شهر تهران، این اقدام مسافران می‌تواند به تاخیرهای مکرر و طولانی در حرکت قطارها منجر شود. همچنین آسیب این در‌ها دور از انتظار نخواهد بود.
چالش‌های مالی
مباحث مالی و عدم تامین بودجه مورد نیاز همواره یکی از دغدغه‌های اصلی درتوسعه و پیشرفت متروی تهران بوده است. این در حالی است که نیاز به توسعه سریع از سیستم حمل‌ونقل کارآ در شهر تهران بر کسی پوشیده نیست. با توجه به هزینه بالای اجرای دروازه خودکار این موضوع قابل طرح است که در صورت هزینه کرد این میزان سرمایه اولیه در خرید و افزایش ناوگان، از ظرفیت‌های موجود استفاده بیشتری شده و لذا میزان فایده به هزینه آن بسیار بیشتر از اجرای این سیستم‌ها خواهد بود. از سوی دیگر باید در نظر داشت که راه‌حل‌های کم هزینه دیگری برای دستیابی به اهداف مد نظر وجود دارد. معصومه آباد رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران هم در خصوص این طرح به دنیای اقتصاد می‌گوید: همان‌طور که درهای بازشونده در صورت نصب اصولی و استاندارد سازی قطارها و سایر سیستم‌های کنترلی می‌تواند ایمنی ایستگاه و مسافران را افزایش دهد، به همان نسبت هم در صورت عدم مطالعه کافی و صرفا نصب در‌ها بدون لحاظ سایر عوامل تاثیرگذار در عملکرد قطارها می‌تواند خود منجر به افزایش فضای نا ایمن برای شهروندان شود. او ادامه می‌دهد: اگر در مباحث مربوط به وقوع حوادث زیر سطحی اعم از انسداد مسیر‌ها به واسطه اتصالی در سیستم‌های برق مترو یا حریق احتمالی، از آنجا که زیر ساخت‌های فعلی به‌طور کامل قابل انطباق با استانداردهای بین‌المللی ایمنی نیست، بنابراین در مورد تخلیه مسافر در حالت‌های اضطرای از تونل‌ها به ایستگاه‌ها با نصب در‌ها جداسازی سکو دچار اختلالاتی خواهد شد.
آباد یادآور می‌شود: در مواقع حادثه درهای PSD وقتی بازمی شوند که دقیقا درهای قطار درمقابل آنها قرارگیرد و اگر قطاری نتواند دقیقا درمحل تعیین شده توقف کند، آسیب‌های جدی به مسافران خواهد رسید. رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورا ضمن اشاره به درستی استفاده بهینه از الگوهای برتر جهانی در مسیر توسعه، می‌گوید: توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که برنامه‌ریزی جهت احداث در‌ها محدود به بودجه و حتی ارتفاع دیواره آنها نمی‌شود، بلکه سایر پارامترها نظیر سیستم‌های تهویه، سیرکولاتورهای هوا و گازهای احتمالی ناشی از احتراق و از همه آنها مهم‌تر بحث مربوط به خروج اضطراری است که با ساختار فعلی متروی تهران قابل انطباق نیست. بنابراین با توجه ضرورت انکار ناپذیر نصب چنین تمهیدات ایمنی در فضاهای زیر سطحی، لازم است پیش از تصویب هر طرح و تخصیص بودجه به آن ابتدا کلیه جوانب سنجیده شود و برای آن راهکارهای اصولی از سوی نهاد مسوول ارائه شود.
چالش‌های اجرای در تمام پوشش یا دروازه خودکار در متروی شهر تهران براساس پژوهشی که مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران انجام داده است، اجرای درهای حائل در متروی تهران، چالش‌های متعدد پیش رو دارد. این چالش‌ها را براساس وضع موجود می‌توان در چهار گروه عمده دسته‌بندی و تحلیل کرد: ۱- اجرایی، ۲-فنی، ۳-فرهنگی و اجتماعی، ۴-مالی.
شرایط اجرایی
مهم‌ترین چالش پیش رو در اجرای سیستم‌های در تمام پوشش سکو یا دروازه خودکار در متروی شهر تهران، شرایط دشوار و پیچیده اجرای آن در زمان بهره‌برداری است. به‌رغم اینکه تمامی کارهای ساختمانی و اجرایی تنها در ساعات غیرکاری و شب انجام می‌شود، باز هم نصب مرحله به مرحله تجهیزات سبب خواهد شد تا در طول روز و در زمان بهره‌برداری اجزای نصب شده سبب سردرگمی مسافران شده یا حتی به‌دلیل ازدحام به آنها آسیب وارد شود. این چالش برای ایستگاه‌های در حال ساخت یا ایستگاه‌هایی که در آینده ساخته خواهند شد مطرح نخواهد بود.
شرایط فنی
چالش مهم دیگر در اجرای در تمام پوشش یا دروازه خودکاردر متروی شهر تهران نوع آلات ناقله و سیستم سیگنالینگ متفاوت به‌کار گرفته شده در آن است. ناوگان مورد استفاده در متروی شهر تهران در سه نسل متفاوت است، ناوگان نسل سوم نیز خود در دو مدل بدنه فولادی و بدنه آلومینیومی تولید شده و به‌کار گرفته می‌شود، محل قرار گیری و نوع در‌ها در تمامی ۴ نوع ناوگان مورد استفاده در متروی تهران متفاوت است. بنابراین بدیهی است که با توجه به ثابت بودن مکان درهای تمام پوشش یا دروازه خودکار روی سکو، تنها با به‌کارگیری یک نوع ناوگان استفاده از این در‌ها عملیاتی خواهد بود. همچنین با توجه به اینکه نصب تجهیزات سیگنالینگ روی قطار برای توقف دقیق و ارسال دستور باز و بسته شدن در‌ها ضروری است، لذا در صورت به‌کارگیری ناوگان متفاوت بر پیچیدگی‌های آن افزوده خواهد شد.
شرایط فرهنگی و اجتماعی
اجرای این سیستم‌ها بدون مهیا شدن فرهنگ استفاده از آن می‌تواند خود منجر به حوادث دیگری شده یا موجب اختلال در بهره‌برداری می‌شود. در حال حاضر در ساعات اوج به‌دلیل کمبود ناوگان و تقاضای بالا، خطوط متروی تهران اشباع بوده و در مواردی مسافران اقدام به جلوگیری از بسته شدن درهای قطار به جهت سوار شدن می‌کنند. لذا در صورت اجرای این سیستم بدون افزودن ناوگان به سیستم ریلی شهر تهران، این اقدام مسافران می‌تواند به تاخیرهای مکرر و طولانی در حرکت قطارها منجر شود. همچنین آسیب این در‌ها دور از انتظار نخواهد بود.
چالش‌های مالی
مباحث مالی و عدم تامین بودجه مورد نیاز همواره یکی از دغدغه‌های اصلی درتوسعه و پیشرفت متروی تهران بوده است. این در حالی است که نیاز به توسعه سریع از سیستم حمل‌ونقل کارآ در شهر تهران بر کسی پوشیده نیست. با توجه به هزینه بالای اجرای دروازه خودکار این موضوع قابل طرح است که در صورت هزینه کرد این میزان سرمایه اولیه در خرید و افزایش ناوگان، از ظرفیت‌های موجود استفاده بیشتری شده و لذا میزان فایده به هزینه آن بسیار بیشتر از اجرای این سیستم‌ها خواهد بود. از سوی دیگر باید در نظر داشت که راه‌حل‌های کم هزینه دیگری برای دستیابی به اهداف مد نظر وجود دارد. معصومه آباد رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران هم در خصوص این طرح به دنیای اقتصاد می‌گوید: همان‌طور که درهای بازشونده در صورت نصب اصولی و استاندارد سازی قطارها و سایر سیستم‌های کنترلی می‌تواند ایمنی ایستگاه و مسافران را افزایش دهد، به همان نسبت هم در صورت عدم مطالعه کافی و صرفا نصب در‌ها بدون لحاظ سایر عوامل تاثیرگذار در عملکرد قطارها می‌تواند خود منجر به افزایش فضای نا ایمن برای شهروندان شود. او ادامه می‌دهد: اگر در مباحث مربوط به وقوع حوادث زیر سطحی اعم از انسداد مسیر‌ها به واسطه اتصالی در سیستم‌های برق مترو یا حریق احتمالی، از آنجا که زیر ساخت‌های فعلی به‌طور کامل قابل انطباق با استانداردهای بین‌المللی ایمنی نیست، بنابراین در مورد تخلیه مسافر در حالت‌های اضطرای از تونل‌ها به ایستگاه‌ها با نصب در‌ها جداسازی سکو دچار اختلالاتی خواهد شد.
آباد یادآور می‌شود: در مواقع حادثه درهای PSD وقتی بازمی شوند که دقیقا درهای قطار درمقابل آنها قرارگیرد و اگر قطاری نتواند دقیقا درمحل تعیین شده توقف کند، آسیب‌های جدی به مسافران خواهد رسید. رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورا ضمن اشاره به درستی استفاده بهینه از الگوهای برتر جهانی در مسیر توسعه، می‌گوید: توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که برنامه‌ریزی جهت احداث در‌ها محدود به بودجه و حتی ارتفاع دیواره آنها نمی‌شود، بلکه سایر پارامترها نظیر سیستم‌های تهویه، سیرکولاتورهای هوا و گازهای احتمالی ناشی از احتراق و از همه آنها مهم‌تر بحث مربوط به خروج اضطراری است که با ساختار فعلی متروی تهران قابل انطباق نیست. بنابراین با توجه ضرورت انکار ناپذیر نصب چنین تمهیدات ایمنی در فضاهای زیر سطحی، لازم است پیش از تصویب هر طرح و تخصیص بودجه به آن ابتدا کلیه جوانب سنجیده شود و برای آن راهکارهای اصولی از سوی نهاد مسوول ارائه شود.
ارسال نظر