چکاوکی از دیترویت

دنیای اقتصاد: یکی از خودروهای خوشنامی که همزمان با عرضه در بازارهای جهان در ایران نیز تولید شد Buick SkyLark بود. سدانی نیمه لوکس از بیوک که پیشینه تولیدش به سال ۱۹۵۳ باز‌می‌گردد. خودرویی که بی‌شک یکی از زیباترین ساخته‌های تاریخ این کمپانی آمریکایی است. بیوک این خودرو را به منظور گرامی داشت ۵۰ سالگی خود طراحی کرد. خودرویی که رقیبی برای اولدزمبیل سری ۹۸ فیستا و کادیلاک ۶۲ الدورادو بود؛ با این تفاوت که استایلی شیک‌تر داشت. به نوعی می‌توان گفت طراحی این خودرو شیک‌تر و جذاب‌تر از کادیلاک و به خصوص اولدزمبیل بود.

وزی روزگاری جاده مخصوص تهران-کرج و خیابان سعدی تهران، میزبان خودروهای روز جهان بودند. دهه ۳۰، ۴۰ و ۵۰ اوج فعالیت‌های خودرویی قبل از انقلاب بود. در این سال‌ها نمایندگی‌های مختلفی از خودروسازان معتبر جهان در خیابان سعدی تهران دارای نمایشگاه یا Show Room بودند. همچنین خودروسازانی مثل پارس خودرو نیز خودروهای روز آمریکایی را مونتاژ می‌کردند. از این رو بازار خودروی کشور در دوران قبل از انقلاب بازاری رقابتی به خصوص در بخش قیمت بود، زیرا تعرفه‌های سختگیرانه واردات وجود نداشت و خودروهای به روز جهان می‌توانستند جاده‌های ایران را لمس کنند. اما همان‌طور که گفتیم همه این خودروها وارداتی نبودند و برخی نیز توسط خودروسازان داخلی مونتاژ می‌شدند.

تاریخچه

یکی از خودروهای خوشنامی که همزمان با عرضه در بازارهای جهان در ایران نیز تولید شد Buick SkyLark بود. سدانی نیمه لوکس از بیوک که پیشینه تولیدش به سال ۱۹۵۳ باز‌می‌گردد. خودرویی که بی‌شک یکی از زیباترین ساخته‌های تاریخ این کمپانی آمریکایی است. بیوک این خودرو را به منظور گرامی داشت ۵۰ سالگی خود طراحی کرد. خودرویی که رقیبی برای اولدزمبیل سری ۹۸ فیستا و کادیلاک ۶۲ الدورادو بود. با این تفاوت که استایلی شیک‌تر داشت. به نوعی می‌توان گفت طراحی این خودرو شیک‌تر و جذاب‌تر از کادیلاک و به خصوص اولدزمبیل بود. بیوک از این خودرو تا سال ۱۹۵۴ تنها ۱۶۹۰ دستگاه تولید کرد. قیمت آن در سال ۱۹۵۳ به ۵ هزار دلار می‌رسید و این در حالی بود که بیوک رودمستر کانورتیبل حدود ۳۲۰۰ دلار قیمت داشت. برند لوکس کمپانی جنرال موتورز کادیلاک بود و در پس آن هم شورولت قرار داشت. از این رو برند بیوک در رده‌های بعدی دسته‌بندی می‌شد. به همین دلیل ساخت یک خودرو گران قیمت از طرف کمپانی که بیشتر خودروهای رده میانی بازار را تولید کرده است، آن‌قدرها صحیح نبود. به این ترتیب اسکای لارک‌ها به‌رغم همه زیبایی و تجهیزاتی که داشتند، نتوانستند بیوک را به مقصود خود برسانند و به این ترتیب بسیاری از آنها حتی با ضرر به فروش رسیدند. در حالی که اسکای لارک با مدل ارزان‌تر رودمستر از نظر ابعاد و در کل پلت‌فرم تفاوت عمده‌ای نداشت، به دلیل برخورداری از شیشه بالابرهای برقی، موکت کامل کف، رادیو، ترمزهای قوی‌تر و چند آپشن دیگر بسیار از این خودرو گران‌تر بود. بسیاری از بخش‌های مدل اسکای لارک توسط متخصصان بیوک با دست ساخته می‌شد و این موضوع باعث شده بود بیوک برای ساخت این خودرو زمان بیشتری صرف کند. این خودرو با یک پیشرانه ۳۲۲ اینچ مکعبی( خودروسازان آمریکایی حجم پیشرانه‌ها را در دهه‌های گذشته با واحد اینچ مکعب یا به اختصار cu مشخص می‌کردند)
8 سیلندر با حجم 3/ 5 لیتر یا 5 هزارو 300 سی‌سی راهی بازار شد. این پیشرانه در مدل رودمستر هم به کارگیری شده بود و از سال 1956 به دلیل گشتاور مناسبی که تولید می‌کرد در پیک آپ‌های شورولت نیز مورد استفاده قرار گرفت. تولید این خودرو در سال 1954 به پایان رسید تا اسکای لارک نسل اول یکی از کم‌تیراژترین خودروهای ساخت بیوک لقب بگیرد. جالب آنکه امروز در بازار آمریکا این خودرو یکی از محبوب ترین‌ها بین تیونرها است. زیرا سبک طراحی اتاق و به خصوص ارتفاع کم ستون‌های سقف آن باعث شده یک گزینه مناسب برای تیونینگ باشد. حتی بسیاری پا را فراتر می‌گذارند و این خودروها را به نمونه‌های HotRod ( انواعی از سبک‌های تیونینگ که چهره خودرو به‌صورت خاصی تزئین و رنگ می‌شود) بدل می‌کنند.

اما بیوک که نمی‌توانست اسکای لارک را فراموش کند، در سال 1961 نسل دوم این خودرو را طراحی و عرضه کرد. این بار طراحی اسکای لارک کاملا متفاوت بود. خطوط کشیده و اصطلاحا خط کشی شده جایگزین حجم‌های متورم دهه 50 شده بود و اسکای لارک ظاهری اسپرت‌تر داشت. از طرفی این خودرو با مدل لسابر و اسپیشیال هم دارای اشتراکاتی به خصوص در بخش فنی بود. این بار بیوک دو پیشرانه را در لیست سفارش قرار داده بود. یکی نمونه 198 اینچ مکعبی یا 2/ 3 لیتری سیلندر خطی و یک مدل 7 سیلندر دیگر. البته پیشرانه 8 سیلندر که 215 اینچ مکعب یا 5/ 3 لیتر حجم داشت، به‌صورت آپشن عرضه می‌شد و برای نصبش باید چند ده دلاری بیشتر هزینه می‌کردید. ضمنا یک گیربکس 2 سرعته اتوماتیک و دو نمونه 3 و 4 سرعته دستی هم برای اسکای لارک قابل ابتیاع بود.

نسل دوم این خودرو تا سال 1963 ساخته شد اما این بار بیوک بدون وقفه و بدون فاصله در سال 1964 نسل سوم را راهی بازار کرد. نسل سوم در میانه‌های دهه 60 تولید شد و به همین دلیل خطوط بدنه این خودرو کمی هم منحنی شدند و شکل و‌ شمایل مدرن‌تری به خود گرفتند. این خودرو نیز با استفاده از پلت‌فرمی ساخته شد که جنرال موتورز شورولت شول، پونتیاک تِمپست و چند خودروی دیگر را با استفاده از آن تولید می‌کرد. این بار بیوک لیست بلندی از پیشرانه‌های مختلف را برای اسکای لارک در نظر گرفت. در این لیست که شامل 7 پیشرانه مختلف می‌شد، تنها دو نمونه 6 سیلندر وجود داشت. پیشرانه 225 اینچ مکعبی یا 7/ 3 لیتری ساخت خود بیوک بود و حتی یک پیشرانه 250 اینچ مکعبی یا 1/ 4 لیتری 6 سیلندر نیز مستقیما از شورولت به عاریت گرفته شد. بقیه پیشرانه‌ها نیز همگی 8 سیلندر بودند. اما بی‌شک قوی‌ترین پیشرانه‌ای که در این نسل آن هم از سال 1970 تا 1972 مورد استفاده قرار گرفت، نمونه 455 اینچ مکعبی یا 5/ 7 لیتری بود. این پیشرانه می‌توانست بین 350 تا 360 اسب بخار نیرو تولید کند. انگار بیوک با ساخت این پیشرانه به سیم آخر زده بود! اصلا هم برایش فرقی نمی‌کرد اسکای لارک 455 قرار است چقدر سوخت مصرف کند زیرا فقط گشتاور 690 نیوتن متری این پیشرانه آرامش می‌کرد. عدد را درست خواندید 690 نیوتن متر گشتاور خالص که می‌تواند در چند ثانیه لاستیک‌های خودرو را دود هوا کند. 690 نیوتن متری که حتی هنوز هم بیشتر از بسیاری از سوپر اسپرت‌های جهان است.


ورود به ایران

تولید نسل سوم اسکای لارک تا سال ۱۹۷۲ به طول انجامید و در این سال این خودرو با خطوط تولید خداحافظی کرد، اما بیوک دیگر تولید نسل جدید را بلافاصله آغاز نکرد و تا سال ۱۹۷۵ دست نگه داشت. در این سال نسل چهارم اسکای لارک وارد کارزار شد. خودرویی که همزمان با عرضه در بازار آمریکا، سر و کله اش در جاده مخصوص تهران-کرج و شرکت جنرال موتورز ایران ( نام قدیم پارس خودرو) نیز پیدا شد. اسکای لارک نسل چهارم در سال ۱۳۵۵ در ایران به تولید رسید. این در حالی بود که شرکت جنرال موتورز ایران تا قبل از عرضه این خودرو شورولت نوا و شورولت ایران ( اپل) را تولید می‌کرد. بیوک اسکای لارک که در ایران با نام بیوک ایران ساخته شد، اولین خودروی ۸ سیلندر شرکت جنرال موتورز ایران از بدو تاسیسش در سال ۱۳۳۸ بود، البته یک سال بعد کادیلاک سویل هم به سبد محصولات این شرکت اضافه شد تا در زمانی که ایران خودرو تنها پیکان می‌ساخت و سایپا ژیان، جنرال موتورز ایران ( پارس خودرو) بیوک تولید کند.

بیوک این خودرو را با استفاده از پلت‌فرم X-Body جزنرا موتور ساخت. پلت‌فرمی که شورولت نواهم بر روی آن بنا شده بود و از این نظر نیز یک امتیاز مثبت برای تولید آن در ایران داشت، زیرا شورولت نوا قبل از بیوک در ایران مونتاژ شد و خطوط تولید می‌توانستند به راحتی برای تولید بیوک آماده شوند، البته برای بازار ایران مدل سدان یا ۴ درب در نظر گرفته شد، هر‌چند تعدادی از مدل هاچ بک هم به ایران وارد شد. برای بازار اروپا نیز بیوک مدل هاچ بک را با کد S/ R یا رالی اسپرت عرضه کرد. البته مدل سدان هم با نام Apollo در اروپا عرضه شد. اسکای لارک نسل چهارم در آمریکا با ۶ پیشرانه مختلف به تولید رسید که تنها یک نمونه ۲۳۱ اینچ مکعبی یا ۸/ ۳ لیتری در میان آنها ۶ سیلندر داشت و بقیه همگی ۸ سیلندر بودند. با توجه به بحران‌های نفتی، قوانین سختگیرانه زیست محیطی و ایمنی در آمریکا، که از حدود سال ۱۹۷۳ به بعد پایه ریزی شد، دیگر خبری از پیشرانه‌های قدرتمندی مثل ۴۵۵ نبود، اما تصور نکنید بیوک دست این خودرو را خالی گذاشت زیرا، دو پیشرانه ۳۵۰ اینچ مکعبی یا ۷/ ۵ لیتری در لیست انتخاب وجود داشتند.

مدیران آن زمان برای بازار ایران قوی‌ترین تیپ را انتخاب کردند. به این ترتیب بیوک اسکای لارک با پیشرانه ۵ هزار و ۷۰۰ سی‌سی مجهز به کاربراتور ۴ دهانه ساخت کمپانی راچستر راهی جاده مخصوص شد. این پیشرانه می‌توانست ۱۷۰ اسب بخار نیرو را در دور ۳ هزار و ۸۰۰ تولید کند و گشتاورش هم به ۳۶۰ نیوتن متر می‌رسید. از این رو به راحتی می‌توانست پا به پای بسیاری از خودروهای اسپرت آن دوران در خیابان‌ها جولان بدهد. بیوک اسکای لارک در بازار آمریکا با تجهیزاتی روانه بازار می‌شد که مشتری از قبل سفارش می‌داد. اما در ایران مسوولان آن زمان شرکت تولید‌کننده تصمیم گرفتند این خودرو را در ۵ تیپ مختلف به فروش برسانند. از این رو کد B برای تیپ‌های مختلف این خودرو در نظر گرفته شد. مدل B۱ که در واقع نمونه پایه بود دارای فرمان هیدرولیک و گیربکس ۴ سرعته دستی است. مدل B۲ ضمن داشتن فرمان هیدرولیک، شیشه بالابرهای برقی را نیز دارد و کولر نیز به کابین آن اضافه شده است. اما هنوز گیربکس آن از نوع دستی است. در مدل B۳ می‌توانید امکانات مدل B۲ را به اضافه گیربکس اتوماتیک و قفل مرکزی پیدا کنید. همچنین مدل B۴ هم امکانات نسل قبلی را به همراه دنده اتوماتیک روی ستون فرمان و صندلی‌های نیمکتی در جلو، به خریداران عرضه می‌کند، اما مدل B۵ دارای همه امکانات مدل B۴ و آپشن‌های اضافه‌ای مثل آینه‌های اسپرت و رینگ‌های مگنوم است.

تولید این خودرو در ایران از سال ۱۳۵۶ آغاز شد و تا سال ۱۳۶۷ ادامه داشت، البته در اواخر سال ۱۳۵۷ به دلیل کارشکنی طرف آمریکایی در ارسال قطعات به ایران، تولید این خودرو مدتی متوقف شد و بعد از ارسال قطعات دوباره از سر گرفته شد. در کل طبق اسناد شرکت پارس خودرو ۱۰۷۰۹ دستگاه از این خودرو در ایران به تولید رسیده است، هر چند نمونه‌هایی نیز در مدل هاچ بک یا به‌صورت شخصی به کشور وارد شده. تولید اسکای لارک تا نسل هفتم و سال ۱۹۹۸ هم ادامه یافت.

همان‌طور که در بالا اشاره شد، مدل‌های هاچ بک به کشور وارد شده است و در ایران تنها نمونه‌های سدان به تولید رسید. مدل‌های هاچ بک به دلیل ظاهر اسپرت‌تر از محبوبیت بالایی بین جوانان برخوردار بوده و هستند. از طرفی ظاهر اسپرت و وزن کمتر آنها باعث شده نسبت به مدل‌های سدان خودروهای چابک‌تری باشند. خودروی مورد نظر ما نیز که از ساخته‌های سال ۱۹۷۵ است، یک کوپه زیبا است که به همت مالک خوش ذوقش یک پروژه بازسازی کامل را پشت سر گذاشته. این خودرو علاوه بر بدنه، روکش سقف، تودوزی و نمای کلی، در بخش‌های مختلف فنی نیز مورد بازسازی کامل قرار گرفته است تا به عبارتی یک بار دیگر متولد شود. خودرویی که به دلیل تغییرات فنی که داشته، وقتی درون کابینش قرار می‌گیرید و پیشرانه را روشن می‌کنید، تنها می‌خواهید فضایی برای فشردن پدال گاز آن پیدا کنید تا همه گشتاور پیشرانه را راهی لاستیک‌های عقب کنید و از آن لذت ببرید. بیوک ایران یکی از خودروهای کلاسیکی است که خوشبختانه در ایران هنوز هم به تعداد زیاد وجود دارد اما نمونه هاچ بک آن از جمله مدل‌های کمیاب به شمار می‌رود. علاوه بر این اگر قصد وارد شدن به دنیای خودروهای کلاسیک را دارید، بیوک ایران می‌تواند یک گزینه ارزشمند برای ما باشد. در پایان از مالک محترم خودرو آقای احسان شعبانی که وقت و خودرویشان را در اختیار ضمیمه هفتگی دنیای ماشین قرار دادند تشکر می‌کنیم.