اما و اگرهای معاینه‌فنی خودروهای دیزلی

عدم کنترل معاینه فنی خودروهای دیزلی در محدوده شهر تهران گلایه‌مندی مسوولان شهرداری تهران را به دنبال داشته است چراکه با وجود سهم قابل توجه این خودروها در تولید آلاینده‌های مهمی همچون کربن سیاه (دوده)، برنامه مدونی برای ارزیابی فنی این خودروها و کنترل میزان آلایندگی آنها در حریم شهر وجود ندارد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، با وجود اینکه طرح «کاهش (LEZ)» از میانه پاییز تردد خودروهای فاقد معاینه فنی در محدوده زوج و فرد را الزامی کرد، اما این اقدام هنوز به کاهش محسوس آلودگی هوا نسبت به سال گذشته منجر نشده است. همین امر نشان می‌دهد منابع آلاینده دیگری در تهران وجود دارد که نیازمند کنترل است. یکی از مهمترین این منابع خودروهای دیزلی اعم از کامیون، کامیونت، اتوبوس و نظایر آن است. شهرداری تهران با نگاه مسوولانه نسبت به معاینه فنی مرتب اتوبوس‌ها و خودروهای سنگین حمل زباله اقدام می‌کند، اما ده‌ها هزار خودروی دیزلی متعلق به بخش خصوصی یا سایر دستگاه‌های دولتی و عمومی (به‌عنوان سرویس ایاب و ذهاب) وجود دارد که یکی از منابع متحرک تولید دوده در تهران هستند و با این حال آزادانه و بدون هرگونه سخت‌گیری در شهر تردد می‌کنند.

اما هفته گذشته رئیس ستاد معاینه فنی خودروهای کشور در حالی از آغاز کنترل مکانیزه گواهی معاینه فنی خودروهای دیزلی از اول دی‌ماه خبر داد که سکان‌دار مرجع کنترل کیفیت هوای شهر تهران اعتقاد دارد باید استانداردهای سختگیرانه‌تری برای خودروهای سنگین و دیزلی در مراکز معاینه فنی اعمال شود. سید وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اجرا نشدن مصوبه سال ۹۰ مبنی بر منع تردد خودروهای فرسوده در کلانشهرها گفت: خودروهایی که برای جاده‌ها و معابر برون‌شهری ایمن نیستند، کارشان را در داخل شهرها شروع می‌کنند و با این حال، بدون ضابطه در داخل محدوده شهر تردد می‌کنند. وی با بیان اینکه ناوگان اتوبوسرانی تهران و خودروهای سنگین حمل زباله تا حدی مدیریت و معاینه فنی می‌شوند، افزود: با این حال خودروهای دیزلی شخصی یا وابسته به نهادها و دستگاه‌های دیگر کاملا رها شده‌اند.

به گفته این استاد دانشگاه، سطح استاندارد یورو ۳ برای خودرو سواری سطح قابل قبولی است، ولی برای خودروی دیزل، یورو ۳ یا ۴ اصلا خوب نیست، برای همین راهکار قانونی نصب فیلتر دوده را پیش‌بینی کردیم. حسینی با اشاره به اینکه سالانه به‌طور متوسط ۱۰ درصد از جرم ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را دوده یا کربن سیاه شامل می‌شود که عمدتا توسط موتورهای کاربراتوری و دیزلی تولید می‌شود، گفت:‌ از این رو وزارت راه‌وشهرسازی باید موضوع معاینه فنی خودروهای دیزل را با جدیت انجام دهد.مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با انتقاد از تردد بدون ضابطه خودروهای فرسوده در معابر شهری، گفت: طبق مصوبه سال ۱۳۹۰ تردد خودروهای فرسوده در کلانشهرها ممنوع است، ولی هنوز این مصوبه اجرایی نشده است. وی افزود: خودروهای بالای ۲۰ سال باید از رده خارج شوند ولی برخی از خودروها با ۴۵ سال سن هنوز در تهران اجازه تردد دارند.

نواب حسینی منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران نیز در این نشست خبری، اظهار کرد: بر اساس آمار، ۲۲ درصد تصادفات مربوط به خودروهای سنگین است که ۱۱ درصد آن به خاطر نقص ایمنی این خودروها است. وی با اشاره به سابقه ۷۰ ساله معاینه فنی و توجه به موضوع ایمنی و تولید آلاینده‌ها در دنیا، اظهار کرد: این درحالی است که در ایران تنها ۱۰ یا ۱۲ سال است که خطوط معاینه فنی ایجاد شده است. وی با اذعان به وجود نواقصی در حوزه نرم‌افزاری معاینه فنی، گفت: در ایران نادیده گرفتن مسائل ریز و جزئی در معاینه فنی موجب می‌شود دقت معاینه فنی ما به دقت معاینه فنی دنیا نباشد و لازم است که در این زمینه به استانداردهای جهانی نزدیک شویم. به گفته وی، مراحل معاینه فنی در سایر کشورها دست‌کم ۴۵ دقیقه طول می‌کشد در حالی که در ایران این زمان بسیار کمتر و در حد چند دقیقه است؛ بنابراین لازم است دقت معاینه فنی در ایران افزایش یابد. از آنجاکه معاینه فنی خودروهای دیزلی در تهران بسیار محدود و صرفا در حد اتوبوس‌های شرکت واحد و خودروهای متعلق به شهرداری انجام می‌شود، این دسته از منابع آلاینده متحرک آزادانه در سطح پایتخت تردد می‌کنند و این در حالی است که برخی از آنها به‌دلیل فرسودگی و نواقص ایمنی اجازه تردد در جاده‌ها و معابر برون‌شهری را هم ندارند و با این حال، به‌دلیل عدم اعمال محدودیت در تهران آزادانه تردد می‌کنند. حسینی‌منش خاطرنشان کرد: این خودروهای فرسوده که اغلب لوگوی اداره و سازمانی را دارند، به‌شدت از چشم مسوولان دور مانده‌ و مغفول واقع شده‌اند.

وی در ادامه با اعلام اینکه کنترل مکانیزه معاینه فنی از طریق دوربین‌های سطح شهر از اول دی‌ماه انجام خواهد شد، گفت: این دوربین‌ها بر کلیه خودروها به‌ویژه خودروهای سنگین به‌صورت ۲۴ ساعته نظارت می‌کنند. مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران با تاکید براینکه خودروهایی که قرار است در سطح شهر تردد کنند باید نسبت به خودروهایی که در جاده تردد می‌کنند، معاینه فنی متفاوتی داشته باشند، گفت: باید معاینه فنی خودروهایی که در شهر تردد می‌کنند سخت‌تر باشد و خودروی سنگینی که در معابر شهری فعالیت می‌کند باید گواهی معاینه فنی کامل‌تری داشته باشد. این قانون حداقل باید در کلانشهری مثل تهران که با آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کند، اعمال شود و نظارت جدی بر خودروهای سنگینی که در شهر تردد می‌کنند، وجود داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۱۰ میلیون خودرو در کشور وجود دارد که نیاز به معاینه فنی دارند، گفت: با توجه به اینکه حداقل زمان معاینه فنی هر خودرو ۶۰ دقیقه خواهد بود، صفی تشکیل می‌دهند که در صورت پایین آمدن سن معاینه فنی از پنج سال به دو سال این صف طولانی‌تر خواهد شد چون تعداد خودروهایی که به معاینه فنی نیاز دارند به ۱۴ میلیون می‌رسد و تعداد مراکز موجود معاینه فنی در کشور پاسخگوی این تعداد نیست. حسینی منش با اشاره به ضرورت افزایش مراکز معاینه فنی کشور، اظهار کرد: استفاده از مراکز معاینه فنی سیار یک پیشنهاد است که می‌تواند در کنار بزرگراه‌ها مستقر شود، همچنین اولین مرکز پرتابل در تهران قبل از پایان سال جاری اجرایی خواهد شد. وی تصریح کرد: برای خودروهای سبک ۴۳۰ مرکز معاینه فنی در کشور وجود دارد و به‌طور کلی ۵۰۰ خط موجود است و تنها مراکز معاینه فنی تهران به‌خاطر اجرای طرح کاهش شلوغ است.