روایتی از ماجرای آشنای کلاه ایمنی برای موتورسواران

موتورسواران بازنده این بازی مرگبار

نه کمربند ایمنی در کار است و نه هیچ ایربگ یا محافظ دیگری؛ موتورسیکلت‌هایی که معمولا وزنشان از ۳۰۰ کیلوگرم فراتر نمی‌رود، هرگز حریفی برای خودروهای دو تنی نیستند، بنابراین احتمال مرگ هر موتورسوار ۳۰ برابر بیشتر از رفیقش است که پشت فرمان اتومبیل نشسته و وقتی کلاه ایمنی بر سر ندارد خطر نزدیک‌تر هم می‌شود و احتمال مرگش نسبت به هم‌قطاران کلاه‌به‌سر تا ۳ برابر بیشتر می‌شود. معلوم نیست مقصر کیست، اما موتورسوارها غالبا بازنده این بازی مرگبارند. دولت فدرال آمریکا سال‌ها پیش از دولت‌های ایالتی خواسته بود عدم استفاده از کلاه ایمنی را در فهرست جرائم رانندگی بگنجانند.

نه کمربند ایمنی در کار است و نه هیچ ایربگ یا محافظ دیگری؛ موتورسیکلت‌هایی که معمولا وزنشان از 300 کیلوگرم فراتر نمی‌رود، هرگز حریفی برای خودروهای دو تنی نیستند، بنابراین احتمال مرگ هر موتورسوار 30 برابر بیشتر از رفیقش است که پشت فرمان اتومبیل نشسته و وقتی کلاه ایمنی بر سر ندارد خطر نزدیک‌تر هم می‌شود و احتمال مرگش نسبت به هم‌قطاران کلاه‌به‌سر تا 3 برابر بیشتر می‌شود. معلوم نیست مقصر کیست، اما موتورسوارها غالبا بازنده این بازی مرگبارند. دولت فدرال آمریکا سال‌ها پیش از دولت‌های ایالتی خواسته بود عدم استفاده از کلاه ایمنی را در فهرست جرائم رانندگی بگنجانند. این خواسته در اواسط دهه 70 میلادی از سوی هر دو طرف تقریبا فراموش شد و از آن روز تا به حال ایالات آمریکا پیوسته این قانون را تضعیف یا قوانین دیگری را جایگزین آن کرده‌اند. در ماه آوریل سال گذشته قانون‌گذاران در ایالت میشیگان اجبار به سر گذاشتن کلاه ایمنی را به قانون کهنه‌ای تبدیل کردند که این اجبار را فقط متوجه افراد زیر 21 سال می‌داند. در نتیجه، بر اساس آخرین بررسی موسسه اطلاعات آسیب‌های ترافیکی، افزایش موارد گزارش‌شده آسیب‌های جسمی، افزایش تعداد صدمات جدی و رشد صعودی ادعای دریافت بیمه بوده است. این یعنی بی‌هیچ تردیدی تغییر این قانون تعداد صدمات و شدت آنها را بیشتر کرده است. پیش از این دستکاری، متوسط هزینه بیمه هر موتورسوار مجروح 5 هزار و 410 دلار بوده و حالا به 7 هزار و 257 دلار رسیده است. دیوید زوبی، محقق ارشد این موسسه می‌گوید: «کلاه ایمنی محافظ موتورسوار در برابر تمام خطرها نیست، اما می‌تواند مانع وارد شدن آسیب‌های جدی به سر او شود.» طی 15 سال گذشته میزان مرگ‌ومیر موتورسواران در آمریکا در پی تصادف دو برابر شده است، چرا که هر روز ایالات بیشتری اجبار بر سر گذاشتن کلاه ایمنی را لغو می‌کنند. کلاه ایمنی احتمال مرگ را تقریبا به نصف کاهش می‌دهد، اما موتورسواران ترجیح می‌دهند رقص موهایشان را در باد حق خود بدانند. از زمان تغییر قانون در میشیگان موتورسواران بیشتری در این ایالت کشته شده‌اند. طی 9 ماه نخست سال 2011، یعنی زمانی که قانون هنوز دست نخورده بود، 99 موتورسوار کشته شدند، اما این تعداد در مدت مشابه سال 2012 به 120 نفر رسید، اگرچه هنوز معلوم نیست که چند درصد کشته‌شده‌ها کلاه به سر داشته‌اند. نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شود که تعداد کلی موارد تصادف هم در میشیگان افزایش یافته و به بالاترین حد در 5 سال اخیر رسیده است. در این میان بررسی مستقلی از سوی کارول فلاناگان، از پژوهشگران موسسه تحقیقاتی دانشگاه میشیگان در بخش حمل‌ونقل، نشان می‌دهد پیش از تغییر قانون 98 درصد موتورسواران کلاه ایمنی بر سر می‌گذاشتند، اما پس از تغییر این نسبت به 74 درصد رسیده است. مشخص نیست که وقتی سهم کلاه ایمنی در حفظ زندگی و حتی زندگی بدون معلولیت تا این حد روشن است، چرا قانون‌گذاران در آمریکا مسیر مخالف در پیش گرفته‌اند. طی سال‌های اخیر 6 ایالت قانون اجبار کلاه ایمنی را لغو یا آن را کوچک کرده‌اند. در حال حاضر در 19 ایالت بر سر گذاشتن کلاه ایمنی اجباری است و تخلف از آن جریمه خواهد داشت. 28 ایالت مانند میشیگان اجبار آن را به راکبان جوان منحصر کرده‌اند و 3 ایالت هیچ قانونی دراین‌باره ندارند. مخالفت قانون‌گذاران ایالتی با این قانون وقتی باورنکردنی‌تر هم می‌شود که جاده‌ها و خیابان‌های آمریکا از هر زمانی امن‌ترند، اما میزان مرگ‌ومیر موتورسواران بر اثر حوادث رانندگی مدام رو به افزایش است. در سال 1997، 42 هزار و 13 نفر بر اثر حادثه رانندگی (از هر نوع) در آمریکا کشته شدند و این رقم در سال 2011 با 23 درصد کاهش به 32 هزار و 367 نفر رسید. درست در همین مقطع تعداد موتورسواران کشته‌شده دو برابر شده و از 2 هزار و 116 نفر در سال 1997 به 4 هزار و 612 نفر در سال 2011 رسیده است. بر اساس آخرین گزارش‌ها میزان مرگ‌ومیر بر اثر حوادث رانندگی در سراسر آمریکا در 14 سال از 17 سال اخیر کاهش داشته، اما تعداد موتورسواران کشته‌شده در 14 سال از 15 سال اخیر افزایش داشته است. نتیجه معقول این است که این آمارها برای مخالفان قانون اجباری شدن کلاه ایمنی اهمیتی ندارد. آنها، بی‌توجه به خطر مسلمی که در کمین است، می‌گویند بر سر گذاشتن یا نگذاشتن این کلاه انتخابی شخصی است. باب لوکس، مدیر باشگاه موتورسوران در میشیگان مرکزی می‌گوید: «فکر می‌کنم هر کس حق دارد کلاه ایمنی بر سر بگذارد یا نگذارد، درست مانند بستن کمربند ایمنی، اما خودم هیچ‌وقت بدون کلاه سوار موتور نمی‌شوم.» او باور دارد که راکب موتورسوار همیشه در معرض خطر است، با این حال می‌گوید این باشگاه هیچ منع یا اجباری برای پوشیدن یا نپوشیدن کلاه ایمنی ندارد، هرچند تا آنجا که به یاد دارد عضوی از گروه را ندیده که بدون کلاه موتورسواری کند. موافقان این قانون اما معتقدند که کلاه ایمنی انتخابی شخصی نیست، چون عواقب مرگ یا معلولیت موتورسواران بی‌احتیاط بر دوش کل جامعه است و هزینه‌هایش از جیب مالیات‌دهندگان پرداخت می‌شود. آنها می‌گویند پیشگیری مثل همیشه بهتر از درمان است و شاهد از موتورسوارانی می‌آورند که جان را، نه چندان سالم، از یک تصادف به در برده‌اند و تا آخر عمر خود را ملامت می‌کنند که «رقص زلف در باد» را به بر سر گذاشتن کلاه ایمنی ترجیح دادند.