چگونه بودجه مالی برای زندگی بنویسیم؟
سارا محمودی حتما شما نیز به ضرورت برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی برای مصرف بهینه درآمدهایتان، پی برده‌ا‌‌ید. با توجه به افزایش هزینه‌ها و گسترش شگفت‌انگیز وسایل مصرفی، اگر با برنامه خرج نکنید، حتما پس از مدتی دچار مشکلات جدی مالی خواهید شد. خیلی از افراد متوجه ضرورت این مسئله می‌شوند، اما یا اقدامی برای برنامه‌ریزی مالیشان انجام نمی‌دهند یا برنامه‌ریزی مالی‌ای که انجام می‌دهند آن قدر کلی و مبهم است که هیچ فایده عملی و موثری، بر آن مترتب نیست و یا اگر هم برنامه‌ریزی دقیقی دارند، مدام از آن عدول کرده و آن را زیر پا می‌گذارند. در این بخش ما تنها به مشکلات گروه دوم از گروه‌های ذکرشده می‌پردازیم؛ یعنی افرادی که متوجه ضرورت برنامه‌ریزی مالی شده‌اند، اما به خاطر عدم تجربه و اطلاعات کافی در زمینه برنامه‌ریزی مالی، نمی‌توانند برنامه دقیق، مدون و با جزئیاتی برای هزینه‌هایشان بنویسند. در ادامه ما چند سرنخ کلی که به شما کمک می‌کند تا برنامه مالی کارآمدی بنویسید، در پیش می‌نهیم. تمام راه‌های درآمدی خود را بنویسید میزان درآمد ماهانه خود یا همسرتان را بنویسید. اگر کارهای دیگری هم می‌کنید، سعی کنید حدود تقریبی درآمدی را که از آن کارها انتظار دارید بنویسید. برآیند دقیق داشتن از دخل و درآمدها نخستین گام برای یک برنامه‌ریزی دقیق مالی است. یک برنامه موفق مالی برنامه‌ای است که با عمل کردن به آن هم می‌توانید تمام هزینه‌های ماه را تنها با توسل به درآمدهایتان مدیریت کنید و هم مبلغی را برای خود ذخیره کنید. اگر درآمد شما، کفاف هزینه‌هایتان را نمی‌دهد یا اگر تمام درآمدتان خرج هزینه‌هایتان می‌شود و شما هیچ مبلغ اضافی برای پس‌انداز در ماه پیدا نمی‌کنید، حتما باید برنامه مالی خود را تغییر دهید. این دو علامتی از عدم برنامه‌ریزی کارآمد مالی است. هزینه‌های اصلی خود را تخمین بزنید این بخش از بخش قبلی مشکل‌تر است. با توجه به گسترده بودن نیازها و خریدها، به دست دادن رقمی دقیق از نحوه، میزان و چگونگی هزینه‌ها کار دشواری به نظر می‌رسید، البته با استفاده از تجربیات ماه‌های قبل می‌توان حدود تخمینی هزینه‌ها را سنجید، اما مهم‌ترین مسئله در این میان این است که شما سرفصل‌های اصلی هزینه‌ها را به تفکیک و به صورت مجزا و متمایز از هم مشخص کنید. برای مثال هزینه‌های قبوض آب، برق، گاز و تلفن یا خرید لباس و وسایل خانه. خرج عمده‌ای که در طول ماه صورت می‌گیرد اما خودآگاهی کمی نسبت به آن در بین خانوارها وجود دارد، خرید از سوپرمارکت و میوه‌فروشی است. حتما بعد از هر بار خرید از سوپر مارکت و میوه فروشی، پولی را که خرج کرده‌اید بنویسید. این کار دید روشنی از بخش خوراکی سبد خریدتان به شما می‌دهد. علاوه بر اینکه شما می‌توانید بفهمید که آیا در این زمینه بیش از حد نیاز مصرف می‌کنید یا نه. تقسیم هزینه‌ها هزینه‌هایتان را به دو گروه کلی و عمده هزینه‌های ثابت و متغیر تقسیم کنید. هزینه‌های ثابت، هزینه‌های هستند که هر ماه شما ناچار از پرداخت آنها هستید و ربطی به چگونگی زندگی شما و صرفه‌جویی ندارد. برای مثال افرادی که اجاره‌نشین هستند، هر ماه بخشی از درآمدشان به طور پیوسته، خرج پرداخت اجاره می‌شود، اما هزینه‌های متغیر، هزینه‌هایی هستند که از یک ماه به ماه دیگر تغییر می‌کنند. هزینه‌هایی که به شیوه زندگی شما و صرفه‌جویی‌تان بستگی دارد. در واقع تلاش اصلی شما در تنظیم و بودجه‌بندی باید بر روی همین مقوله باشد. جمع‌بندی درآمدها و هزینه‌ها اگر پس از جمع‌بندی اولیه دیدید که به اصطلاح دخل و خرجتان با هم نمی‌خواند؛ یعنی یا هزینه‌ها بیشتر از درآمدها است یا پولی برای پس انداز نمی‌ماند، باید شروع به اولویت‌بندی هزینه‌ها و خرج امور غیر ضرور کنید. برای تعدیل هزینه‌ها، به بخش هزینه‌های متغیر نگاه کنید. اگر می‌بینید در بخشی بیش از اندازه مصرف می‌کنید، آن را کم کنید و اگر می‌بینید بخشی بسیار هزینه‌بر است، می‌توانید آن را حذف کنید و از کالاهای مشابه آن استفاده کنید تا زمانی که قیمت کالای هدفتان به سطح معقول و مقبولی برسد که شما بتوانید از پس آن بر بیایید. خود را جریمه کنید اگر دیدید که مدام و به صورت ناموجه از سرفصل‌های برنامه خود عدول می‌کنید، باید حتما تنبیهی برای خود قرار دهید، مثلا اگر یک ماه برای خرید لباس، زیاد هزینه کردید، باید این افزایش غیر برنامه‌ریزی‌شده را به نحوی با کاهش دیگر هزینه‌هایتان جبران کنید. به تغییرات فصلی دقت کنید هر فصل خرج‌هایی دارد که متفاوت از خرج‌های فصول دیگر است، مثلا فصل زمستان شما باید مبلغ زیادی خرج خرید شب عید کنید. یا در فصل تابستان باید به فکر سرویس کاری تجهیزات سرمایشی خود باشید. باید در برنامه‌ریزی خود به این امور هم توجه کنید. سبد خرید خود را مشخص کنید اشتغال زندگی روزمره باعث می‌شود تا هزینه‌های خورد و خوراک و حمل و نقل و مانند آن، فرصت فکر کردن به هزینه‌های دیگر را ندهد. برای مثال کتاب خریدن یا تفریح کردن. اگر شما در ابتدای هر ماه مبلغی پول را برای اینگونه امور اختصاص بدهید، (البته با در نظر گرفتن اولویت‌های مالی و هزینه‌ای) احتمال بالفعل کردن این هزینه‌ها دو چندان می‌شود. بودجه‌بندی خود را مرور کنید برنامه‌ریزی کاری برای یک بار و همیشه نیست، بلکه شما باید هر ماه تجدید نظری کلی در بودجه‌بندیتان اعمال کنید. کارآمدی در عمل، بهترین ملاک برای سنجش کارآمدی بودجه‌بندی شما است. با همسر و فرزندان خود مشورت کنید و از آنان بپرسید که به نظرشان چه بخش‌هایی باید از بودجه‌بندی مصرف حذف شده و احیانا چه بخش‌هایی باید اضافه شود. در طی ماه اگر نکته‌ای و نقطه ضعفی درباره بودجه‌بندی به ذهنتان می‌رسد، آن را در جایی یادداشت کنید تا در ماه بعدی، برنامه‌تان را اصلاح کنید، اما هرگز وسط ماه برنامه همان ماه را تغییر ندهید. ثبات در عمل به برنامه‌ریزی مالی، از عوامل اصلی موفقیت برنامه‌ریزی در عمل است.