عقب‌نشینی سرخ

مایکل رید

هژمونی بلندمدت چپ‌گرایان در آمریکای جنوبی تمام شده است. انتقال مستمر به سوی راست میانه در سال ۲۰۱۷ از چند طریق تقویت خواهد شد. دولت‌های جناح چپ ممکن است در رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری در شیلی و اکوادور نیز جایگزین شوند. رنج طولانی ونزوئلا ممکن است موجب گذار در این کشور شود و نشان‌دهنده آغازی برای پایان حکمرانی چاویستا باشد. در کلمبیا نیز ارتش چریک‌های فارک ممکن است شروع به زمین گذاشتن سلاح کرده و تبدیل به حزب سیاسی مدنی شوند. یکی از دلایل تغییر در وضعیت سیاسی پیش آمده، رکود اقتصادی بوده است که در پایان ابر چرخه قیمت کالاها ایجاد شد. پس از ۶ سال متوالی کاهش سرعت اقتصادی، در سال ۲۰۱۷ آمریکای لاتین بهبودی معتدل را تجربه خواهد کرد. اقتصادهای این منطقه به‌طور کلی در سال ۲۰۱۶ چیزی در حدود ۱ درصد کوچکتر شدند؛ با این حال آنها ممکن است در سال ۲۰۱۷ تا ۲ درصد رشد کنند. این احیای معتدل اقتصادی وابسته به خروج کشورهایی مانند برزیل و آرژانتین از وضعیت رکود است.

در برزیل، مایکل تمر، جانشین دیلما روسف استیضاح شده، درصدد است تا اصلاحات مالی کافی انجام دهد تا نرخ بهره را کاهش داده و بهبود اقتصاد را تقویت کند. وی امیدوار است که رسوایی ناشی از فساد در شرکت پتروبراس دولت وی را تحت تاثیر قرار ندهد. محاکمه لوییز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور پیشین به اتهام فساد بر عناوین خبری سایه خواهد افکند. رئیس‌جمهور آرژانتین از راست میانه، مائوریسیو ماکری، با انتخابات مهم و حیاتی میان دوره‌ای کنگره روبه‌رو خواهد بود و با کمی شانس، خبرهای اقتصادی آنقدر خوب خواهند بود که به وی اجازه دهند تا از مزایای سیاسی ناشی از آن استفاده کند. در صورت شکست، بقیه دوره وی، با اغتشاش همراه خواهد بود. پس از ۴ سال‌ تصدی بی‌فروغ دولت‌ چپ‌گرا تحت هدایت میشل باچلت، انتخابات شیلی در ماه نوامبر فاقد اخبار خاصی خواهد بود. سباستین پینرا، یک تاجر و رئیس‌جمهور پیشین از اتحاد راست میانه، احتمالا ریکاردو لاگوس، یک سیاستمدار از حزب سوسیالیست را که وی نیز پیشتر رئیس‌جمهور بوده است، شکست خواهد داد.

در انتخابات ماه فوریه، اکوادور با رافائل کوره‌آ، یک پوپولیست از جناح چپ که به مدت یک دهه بر یک کشور پر نوسان حاکم بوده است، خداحافظی خواهد کرد. با وارد شدن اقتصاد وابسته به نفت این کشور به رکود، جانشین بعدی وی، لنین مورنو، با نبرد سختی علیه گیرمو لاسو، که یک بانکدار محافظه‌کار از گوآیاکیل با همان هاب تجاری کشور است، روبه‌رو خواهد شد. هندوراس در سال ۲۰۰۹ دچار یک کودتای بدون خون‌ریزی علیه پیشنهاد مانوئل زلایا (رئیس‌جمهوری لیبرالی که به جناح چپ تغییر رویه داده بود) در زمینه ایجاد یک همه پرسی عمومی برای تغییر قانون اساسی و امکان انتخاب مجدد وی شد. اکنون خوآن اورلاندو هرناندز، یک محافظه‌کار بر این تغییر فشار وارد می‌کند. به‌رغم اینکه جرم و جنایت و فساد در این کشور همه‌گیر شده است، هرناندز احتمالا زلایا را در انتخابات ماه نوامبر با شکست مواجه خواهد کرد. صرف نظر از صندوق‌های رای‌گیری، توجه‌ها روی چگونگی اثرگذاری سیاستمداران منطقه با طبقه متوسطی که انتظارات پیشرفت مستمر دارند و از رکود اقتصادی خسته و فرسوده شده‌اند، قرار دارد. بیشتر اعتراض‌کنندگان خیابانی نسبت به فساد و نحوه ارائه خدمات عمومی اعتراض می‌کنند.

داستانی که در آمریکای لاتین در حال وقوع است، حاکی از پیشرفت باثبات دموکراسی است. ونزوئلا در این میان استثنای بزرگی است. نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری که به چالش کشیده شده است، سعی می‌کند تا با استفاده از زور در قدرت باقی بماند. برخلاف قانون اساسی و اراده و خواست مردم، وی مانع از برگزاری رفراندومی شد که ممکن بود جای وی را در سال ۲۰۱۷ بگیرد. در عوض، انتظار می‌رود درگیری در خیابان‌ها ایجاد شود و شاید مذاکراتی پیرامون گذار با درگیر شدن نیروهای مسلح و دولت‌های منطقه شکل بگیرد.

خداحافظی با ارتش فارک؟

سال ۲۰۱۷ ممکن است خبرهای خوبی برای کلمبیایی‌ها به همراه داشته باشد و چریک‌های فارک و دولت بتوانند به توافق صلح پایبند بمانند، اگر چه پیشنهاد صلح فارک و دولت در همه پرسی رد شده است. با این حال، ۶ هزار چریک و ۱۰ هزار شبه نظامی در صورت صلح، خلع سلاح می‌شوند. اما اگر دولت نتواند رهبران فارک را متقاعد به پذیرفتن مجازات‌های سخت‌تری (در صورت خلع سلاح نشدن) بکند، صلح از میان خواهد رفت. دو کشور با مشکلات خاصی در سال ۲۰۱۷ روبه‌رو خواهند شد و برای گذار در سال ۲۰۱۸ آماده می‌شوند. رژیم رائول کاسترو در کوبا درصدد تشدید رویکردهای پسا کاسترو خواهد بود. در مکزیک نیز انریکه پنیا نیتو باید با تهدید دونالد ترامپ در مورد مالیات بر تجارت و مساله دیگری مانند دلسردی سرمایه‌گذاران مقابله کند. به هر طریق، سال ۲۰۱۷ نشان خواهد داد که حکومت کردن در این منطقه دشوارتر می‌شود، خواه برای دولت‌های چپ‌گرا و خواه راست و میانه‌رو.