چند نفر چرخ‌های خودروسازی دنیا را می‌چرخانند؟

به راستی که بعد از نفت، فولاد و انرژی، تاثیرگذارترین صنعت دنیا، خودروسازی است. صنعتی با رشد۳۰ درصدی در ۱۰ سال گذشته که از نظر آمار و ارقام بی‌رقیب نشان می‌دهد. گردش مالی این حوزه چیزی بیش از ۲ هزار و ۷۹۰ میلیارد دلار برآورد شده است. ارزش بورسی شرکت‌های خودروساز در دنیا حدود ۱۶هزار میلیارد دلار است. این یعنی شانزدهمین گروه با ارزش. حتی بالاتر از برخی گروه‌های دارویی، خوراکی و پتروشیمی. این در حالی است که ارزش بورسی شرکت‌های قطعه‌ساز نیز از مرز ۸/ ۳ هزار میلیارد دلار گذشته است. رکوردی که جایگاه پنجاه و چهارمین گروه با ارزش در بورس‌های دنیا را به ارمغان آورده است. مجموع ارزش بورسی صنعت خودرو (خودروسازی و قطعه‌سازی) حدود ۲۰ هزار میلیارد دلار خواهد بود که در این صورت مقام دوازدهمین گروه با ارزش را به خود اختصاص می‌دهد. این صنعت با فروش سالانه ۷/ ۲ هزار میلیارد دلار، تقریبا ۴/ ۳ درصد تولید ناخالص کل دنیا را شامل می‌شود. تنها در نیمه ابتدایی سال گذشته میلادی آن هم بعد از رسوایی‌های پیاپی شرکت‌های بزرگ، بیش از ۵/ ۴۴ میلیون دستگاه خودرو تولید شد که البته رشد یک درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۴ را نشان می‌‌دهد. گفته می‌شود حدودا ۲/ ۱ میلیارد دستگاه خودروی سواری در حال حرکت در دنیا وجود دارد که باتوجه به جمعیت جهان، سرانه خودرو به ازای هر ۶ نفر یک دستگاه محاسبه می‌شود. چنان صنعتی با چنین اعداد و ارقام نجومی، چه نیروی کاری را در خود جای داده است؟ آیا شرکت‌های خودروسازی هنوز هم مانند دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی بنگاه‌های اصلی کارآفرینی به‌ شمار می‌آیند؟

1 - چین: 1.605.000 نفر

بزرگ‌ترین خودروساز دنیا با تولید بیش از ۲۴ میلیون و ۵۰۳ هزار و ۳۲۶ دستگاه خودرو در سال گذشته میلادی، هنوز هم با ایجاد بیش از ۶/ ۱ میلیون فرصت شغلی مستقیم و حدود ۳.۲ میلیون فرصت شغلی غیرمستقیم، بیشترین میزان جذب نیروی کار را در بخش خودروسازی بین تمام کشورها به خود اختصاص داده است. تا پایان سال ۲۰۰۹ میلادی تعداد رسمی ثبت‌شده انواع خودرو سواری،‌ اتوبوس، ون و تراک در این کشور ۶۲ میلیون دستگاه بود که پیش‌بینی می‌شود این عدد تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی به ۲۰۰ میلیون دستگاه برسد.

2- آمریکا: 954.210 نفر

دومین خودروساز دنیا با تولید ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار و ۹۵ دستگاه انواع اتومبیل در سال ۲۰۱۵، از نظر ایجاد فرصت‌های شغلی نیز مقام دوم را کسب کرده است. بیش از ۹۵۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم در این حوزه مشغول به کار هستند. کشوری که تا پیش از بحران سال ۲۰۰۸ بزرگ‌ترین خودروساز دنیا بود حالا با اختلافی فاحش نسبت به چینی‌ها عقب مانده است. حجم گسترده اخراج‌ها طی سال ۲۰۰۹ به‌گونه‌ای بود که آمار تولید در آن ۷/ ۵ میلیون دستگاه ثبت شده است. در حالی که این کشور در سال ۱۹۷۰ میلادی رکوردی ۱۳ میلیون دستگاهی داشت. بیش از ۷۰درصد کارکنان صنعت خودرو آمریکا در کارخانه‌های سه غول (جنرال‌موتورز، فورد و کرایسلر) مشغول به کار هستند.

3- آلمان: 773.217 نفر

ژرمن‌ها با اینکه با تولید ۶ میلیون و ۳۳ هزار و ۱۶۴ خودرو در سال قبل جایگاه چهارمی صنعت خودرو دنیا را به خود اختصاص داده بودند، ولی از نظر فرصت‌های شغلی مقام سوم را کسب کرده‌اند. حاشیه همیشه امن خودروسازی در این کشور، این صنعت را به یکی از مورداعتمادترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در دنیا بدل کرده بود. تا اینکه سال گذشته بعد از افشای تقلب فولکس‌واگن در اعلام میزان آلایندگی خودروهای دیزلی، سرمایه‌گذاران کمی دل‌چرکین شدند. آلمان‌ها که حدود ۶/ ۳۵درصد سهم بازار اروپا در اختیار خود دارند، با قدم‌هایی شمرده‌تر نسبت به اقدامات بعدی گام برمی‌دارند. مرسدس‌بنز، ب‌ام‌و، آئودی، پورشه و اوپل نامداران اصلی خودروسازی آلمان به‌شمار می‌آیند که البته دیگر به‌دلیل وجود مدیریت‌های چندملیتی دیگر نمی‌توان‌ آنها را یک ژرمن اصیل نامید.

4 - روسیه: 755.000 نفر

به‌طرزی عجیب چهاردهمین خودروساز دنیا با تولید تنها یک میلیون و ۳۸۴ هزار و ۳۹۹ دستگاه خودرو طی سال گذشته میلادی، توانسته به جایگاه چهارمین کشور از نظر بیشترین نیروی فعالی در صنعت خودرو برسد. حضور بیش از ۷۵۰ هزار نفری که به‌صورت مستقیم و یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفری که به‌صورت غیر مستقیم در این بخش فعالیت می‌کنند، تفکر سنتی کمونیسم را به‌خوبی نشان می‌دهد. روسیه که ۲درصد کل خودروهای دنیا را فراهم می‌کند، توان چشمگیری در صادرات از خود نشان نداده است. در حقیقت اغلب تولیدات شرکت‌های روسی در داخل این کشور مصرف می‌شوند. بیشترین آمار تولید خودروسازان روسیه به سال ۲۰۰۸ و ثبت رکورد یک میلیون و ۸۹۵ هزار و ۴۷۴ دستگاه برمی‌گردد. آوتوواز، گاز و کاماز بزرگ‌ترین شرکت‌های خودرویی این کشور به‌شمار می‌آیند.

5 - ژاپن 725.000 نفر

علی‌القاعده انتظار می‌رفت که چشم‌بادامی‌های سرزمین آفتاب تابان که با تولید ۹ میلیون و ۲۷۸ هزار و ۲۳۸ دستگاه خودرو در سال قبل به مدال برنز خودروسازی دنیا دست پیدا کرده بودند، از نظر فرصت‌های شغلی نیز مقام قابل توجهی را به دست بیاورند. اما خط تولیدهای مدرنی که با وجود یک روبات، کار ۴ نفر را انجام می‌دهد، به میزان چشمگیری از اشتغال ژاپنی‌ها در این بخش کاست. ژاپنی‌ها به‌تنهایی طی چند دهه اخیر خودشان باعث رشد شاخص تولید جهانی خودرو شده بودند. چه ساخت خودروهای ژاپنی در داخل خاک این کشور و چه ساخت خودروهای ژاپنی در کشورهای دیگر. تویوتا، هوندا، نیسان، میتسوبیشی، ایسوزو، مزدا و سوبارو عمده‌ برندهای سرشناس این کشور به حساب می‌آیند.

6 - اسپانیا: 330.000 نفر

قطب خودروسازی نیابتی در اروپا، در حالی که خودش با تولید ۲ میلیون و ۷۳۳ هزار و ۲۰۱ دستگاه خودرو در سال ۲۰۱۵ به مقام هشتمی دنیا رسیده بود، حالا با فراهم کردن بیش از ۳۳۰ هزار شغل مستقیم و حدود ۵۵۰ هزار شغل غیرمستقیم، به مقام ششمی کشورهایی که بیشترین کارمند حوزه خودرو را دارند دست پیدا کرده است. صنعت خودروسازی برای دولت پادشاهی اسپانیا یک بخش حیاتی است. در این بحبوحه اوضاع وخیم اقتصادی و بروز بیکاری‌ گسترده، دولت اسپانیا شدیدا نسبت به حفظ کردن خودروسازان خارجی و یکی دو شرکت داخلی تعصب دارد.

7 - فرانسه: 304.000 نفر

آبی‌های خروس‌نشان با آن همه شرکت کوچک و بزرگ خودروسازی که دارند، هنوز با تولید یک میلیون و ۹۷۰ هزار دستگاه خودرو طی سال گذشته، یازدهمین خودروساز دنیا هستند. در حالی‌که این کشور در خلال جنگ جهانی دومین همیشه چهارمین خودروساز دنیا بوده است. پژو، سیتروئن و رنو که حالا دیگر همگی با شرکای آسیایی خود شناخته می‌شوند، عمده تولیدکنندگان اتومبیل در فرانسه به شمار می‌روند، البته تولید رنو حدود ۱۰درصد از هموطنان دیگرش بیشتر نشان می‌دهد.

8 - برزیل: 289.082 نفر

حیاط خلوت اکثر بزرگان خودروسازی و پایلوت اصلی فروش در بازار آمریکای لاتین سال ۲۰۱۵ را با تولید ۲ میلیون و ۴۲۹ هزار و ۴۶۳ دستگاه خودرو به پایان رساند تا مقام نهمی سال پیش‌تر را حفظ کند. این کشور با حدود ۲۹۰ هزار پرسنل فعال در حوزه خودرو در دهه ۹۰ میلادی جزو ۱۰ خودروساز برتر دنیا بود. حضور خارجی‌ها مانند فورد، فیات، نیسان، هیوندای، تویوتا، رنو و جنرال‌موتورز کشوری که خود برند خاص و مستقلی در صنعت اتومبیل نداشت را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین مونتاژکنندگان کرد.

9 - هند: 270 هزار نفر

کمتر کسی باور می‌کند که کشور ماهاراجه ششمین خودروساز دنیا از نظر میزان تولید باشد. صنعت اتومبیل در هند ۱/ ۷درصد کل تولید ناخالص داخلی را در‌بر‌می‌گیرد. سرزمینی که در آن موتورسیکلت‌های ۲ چرخ و خودروهای ۳ چرخ از محبوبیت بی‌نظیری برخوردارند، اکنون در دل خود باجاموتورز، آشوک‌موتورز، تاتاموتورز و ماهیندرایی را دارد که بخشی از سهام بومی کرایسلر، جیپ، دوج، فیات، فورد و همچنین بخش اعظمی از لندروور و جگوار را خریداری کرده‌اند. آخرین خبر عجیب درباره بازار کار ادعای شرکت‌های چینی مبنی بر فراهم آوردن ۶۵ میلیون فرصت شغلی در این صنعت تا سال ۲۰۲۶ است.

10 - کره‌جنوبی: 246.900 نفر

این آسیایی موفق در سال گذشته توانست ۴ میلیون و ۵۵۵ هزار و ۹۵۷ دستگاه خودرو تولید کند که به این ترتیب مقام پنجمی خود در زمینه بیشترین میزان تولید را مسجل کرد. کشوری که در ۵۰ سال قبل هرگز تعریفی از خودروسازی نداشت، اکنون بخش بزرگی از صادراتش را به آمریکا و اروپا اختصاص داده است. جالب آنکه کره‌ای‌ها در سال ۱۹۸۸ که به گفته خودشان دوران طلایی اقتصادی محسوب می‌شد، تنها یک میلیون دستگاه خودرو تولید کرده بودند. هیوندای، کیا و سانگ‌یانگ و در ایامی نه‌چندان دور دوو به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروسازان این کشور به حساب می‌آیند.