شش آفت فرهنگ هواداری در ایران
چرا از فوتبال لذت نمی‌بریم؟
الگوهای بد: حقیقت آن است که رفتار صاحب‌منصبان رسمی باشگاه‌های ایرانی هم با هم خوب نیست. وقتی مدیران پرسپولیس، استقلال، سپاهان یا تراکتور خیلی صریح و راحت روی آنتن تلویزیون به هم یورش می‌برند و یکدیگر را متهم می‌کنند، انتظار دارید هواداران جوان و نوجوان چه برخوردی با هم داشته باشند؟ پیش از انقلاب رئیس باشگاه تاج بعد از شکست برابر پرسپولیس برای عرض تبریک سبد گل به دفتر باشگاه حریف فرستاد. بنابراین طبیعی بود که دو بازیکن پرسپولیس برای کمک به تاج در مسابقات آسیایی عضو این تیم شوند. همین اواخر باشگاه رئال مادرید رسما قهرمانی بارسلونا در جام حذفی را تبریک گفت؛ اینجا کی از این اتفاقات رخ می‌دهد؟ در تریبون‌های رسمی، شما چیزی جز تشدید نفرت و خشونت می‌بینید؟ در همین چند روز فقط ببینید که مدیران رسانه‌ای سرخابی بر سر تاریخ دربی با چه ادبیاتی به هم یورش برده‌اند. بعد شما از یک هوادار نوجوان چه انتظاری دارید؟
مصیبتی به نام لایک: یکی از لطماتی که شبکه‌های اجتماعی به فوتبال وارد کرده، مربوط به عطش لایک گرفتن است. آدم‌ها یا با نیت پول در‌آوردن یا با ولع کسب شهرت، مدام به این و آن حمله می‌کنند، تهمت می‌زنند، شایعه می‌سازند و جملات متعصبانه و کور به زبان می‌آورند. این نفرت‌پراکنی‌ها اگرچه ممکن است هزاران لایک و کامنت به همراه بیاورد و فرد یا رسانه منتشرکننده را به درآمد آگهی و نیز شهرت روزافزون برساند، اما عمیق‌ترین و اساسی‌ترین ضربه‌ها را بر پیکر فوتبال ایران وارد می‌کند. الان فضا طوری شده که شما هر چقدر بلندتر داد بزنید و هر چقدر ژست تعصب افراطی‌تری بگیرید، بیشتر تحسین خواهید شد. بنابراین طبیعتا مجال چندانی برای زدن و شنیدن حرف حساب باقی نمانده است. همه عصبی، همه خشمگین. فکر می‌کنید میوه‌های این بذر چه خواهد بود؟
فراموشکاری: در فوتبال ایران شما می‌توانید به راحتی به تیم‌تان پشت کنید و چهار صباح دیگر در اوج ارج و قرب به «خانه» برگردید. این اواخر خیلی از حضور شجاع خلیل‌زاده در عکس تیمی پرسپولیس پیش از بازی با الریان انتقاد شد. خیلی‌ها به او گفتند جای تو در این عکس نیست و آن زمان که لازمت داشتیم کنار ما نبودی. نکته جالب اما می‌دانید چیست؟ اینکه در همان عکس تیمی چهار نفر دیگر دقیقا مثل خلیل‌زاده پرسپولیس را رها کردند و رفتند، اما خوش و خرم برگشتند. جلال حسینی، محمدحسین کنعانی‌زادگان، وحید امیری و مهدی ترابی این چهار نفر بودند. جفای آنها اما فراموش شد و جفای شجاع هم از یادها خواهد رفت. همان طور که در استقلال هم سه بار ترک تیم در میانه‌های فصل، از محبوبیت فرهاد مجیدی کم نکرده است.
زودباوری: گروهی از هواداران فوتبال در ایران ترجیح می‌دهند خیلی زود و ساده دل ببندند؛ بدون اینکه تعمق کافی در مورد مسائل به خرج بدهند. به‌عنوان مثال فلان بازیکن چون در زمین بیشتر فریاد می‌زند و جنگ و دعوا راه می‌اندازد، این رفتار غیرحرفه‌ای او حمل بر تعصب می‌شود و صفحات هواداری برایش غش و ضعف می‌کنند. این موضوع در مورد مدیران، مربیان و پیشکسوتان هم صادق است. آنها هم با چهار تا مصاحبه تند و متهم کردن تیم رقیب می‌توانند به درجات بالای محبوبیت دست پیدا کنند. شدت زودباوری بین هواداران ایرانی گاهی تا آنجا زیاد می‌شود که بازیکنان خارجی تازه‌وارد برای دلربایی از پرسپولیسی‌ها یا استقلالی‌ها شش و چهار نشان می‌دهند. آنها حتی اگر بگویند از بچگی هوادار این دو تیم بوده‌اند، باز گروهی از سرخابی‌ها باور می‌کنند!
تقدس‌آفرینی: یکی از مهم‌ترین آفت‌های فرهنگ هواداری در فوتبال ایران، هاله تقدسی است که بعضی از طرفداران دور تیم یا فرد محبوب خود ایجاد می‌کنند و آنها را از هر خطا و اشتباهی مصون می‌دانند. در فوتبال حرفه‌ای جهان مطلقا چنین چیزی نداریم. بالاخره همه آدم‌ها ممکن است اشتباه کنند و اگر در زمان خطا با نقد مواجه نشوند، چه بسا به شدت آسیب ببینند. اینجا اما این طور نیست. به‌عنوان مثال حتی اگر خود فرهاد مجیدی هم روزی قبول کند جدایی‌های مکررش از استقلال در زمان بازی یا اختلافش با مدیریت باشگاه در زمان مربیگری اشتباه بوده، باز عده‌ای از هواداران زیر بار نخواهند رفت و حق را به فرهاد می‌دهند. این مساله در مورد برانکو، علی دایی، گل‌محمدی و خیلی از دیگر چهره‌های محبوب هم صدق می‌کند. گروهی معتقدند محال است اینها اشتباه کنند.
در جست‌وجوی توطئه: گروهی از هواداران فوتبال در ایران عقیده دارند همه موفقیت‌ها مربوط به شایستگی خودشان است و ناکامی‌ها ناشی از سنگ‌اندازی دیگران. دائما تصور می‌کنیم اراده‌ای از بیرون دنبال زمین زدن تیم ماست. باشگاه استقلال در پرداخت به موقع دستمزد آندرا استراماچونی تاخیر کرد و این مربی ایتالیایی با فسخ قراردادش به ایتالیا برگشت. او تا پایان لیگ بیستم (یعنی همین امسال) با آبی‌ها قرارداد دارد و ترجیح داده با بیکار نشستن در منزل، پول کامل هر دو فصل را بگیرد. بعد هواداران ایرانی با 9 میلیون کامنت او را رکورددار اینستاگرام می‌کنند و عقیده دارند این مربی فراری داده شد. این درحالی است که تاخیر در پرداخت دستمزد خارجی‌ها در ایران بسیار رایج است و بارها برای امثال کی‌روش و برانکو پیش آمد. استراماچونی به تازگی با شکایت به فیفا استقلال را به پرداخت غرامت یک میلیون و 400 هزار یورویی برای پارسال و امسال محکوم کرد.
