مصرف زغالسنگ در ۲۰۲۳ به اوج رسید
به گفته کارلوس تورس دیاز، معاون ارشد ریستاد انرژی، انتظار می‌رود عرضه برق جدید از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر از رشد تقاضای برق پیشی بگیرد و منجر به کاهش مصرف زغالسنگ از سال آینده و ترکیب شدن آن با سوخت‌‌‌های دیگر در سال‌های پیش رو شود. در نتیجه، تولید برق زغالسنگسوز در سال ۲۰۲۴ به ۱۰۳۳۲ تراوات ساعت کاهش می‌‌‌یابد که نسبت به سال ۲۰۲۳، بالغ بر ۴۱ تراوات ساعت کاهش می‌‌‌یابد. به دنبال آن با کاهش سهم زغالسنگ از صنعت برق، انتشار دی اکسید کربن مرتبط (CO۲) نیز کاهش می‌‌‌یابد.
گزارش‌‌‌ها نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری بر ظرفیت زغالسنگ و استفاده کلی از آن در صنعت برق اروپا و آمریکای شمالی در سال‌های اخیر، به دلیل ترکیبی از سیاست‌‌‌های انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای سخت و در دسترس بودن فراوان منابع گاز طبیعی مقرون به صرفه کاهش یافته است. با این حال، رشد پایدار این بخش در آسیا، در درجه اول چین، مصرف جهانی زغالسنگ را سرزنده نگه داشته است، اما به‌‌‌رغم ادامه سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌‌‌های جدید در آسیا در چند سال آینده، زغالسنگ به تدریج با توسعه سریع منابع انرژی کم‌کربن جایگزین می‌شود و سیستمی پاک‌‌‌تر و ناب‌‌‌تر را به وجود می‌‌‌آورد.
کاهش تولید کل برق زغالسنگسوز در سال ۲۰۲۴ ممکن است روی کاغذ ناچیز باشد، اما نشان‌دهنده آغاز عصر جدید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در بازار برق است. با این حال، هنوز چالش‌‌‌هایی برای غلبه بر برق تولید‌شده از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، از جمله مساله تناوب آنها وجود دارد. به همین دلیل، نیروگاه‌‌‌های زغالسنگ و گاز طبیعی‌سوز با تامین بار پایه و انعطاف‌‌‌پذیری همچنان نقش کلیدی ایفا خواهند کرد.
تولید برق جهانی زغالسنگسوز از ۴.۴ تراوات ساعت در سال ۱۹۹۰ به ۱۰.۲ تراوات ساعت در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت و رشدی ۱۳۳ درصدی را به ثبت رساند. چین به طور عمده این رشد را رقم زد، اما هند و سایر کشورهای آسیایی نیز در این امر نقش داشته‌‌‌اند. ظرفیت نصب شده جهانی از ۸۵۶ گیگاوات در سال ۱۹۹۰ به حدود ۲.۱ تراوات در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت و کشورهای آسیایی حدود ۱.۴ تراوات به آن اضافه کردند. به لطف ذخایر فراوان زغالسنگ و نیاز به افزایش سریع عرضه انرژی برای حمایت از رشد اقتصادی، آسیا مسوول بیش از سه‌چهارم تولید برق زغالسنگسوز در جهان است.
ظرفیت تولید برق مبتنی بر زغالسنگ در این منطقه همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد، اما سرعت پروژه‌‌‌های جدید به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی کند می‌شود. کشورهایی در سراسر جهان که به شدت به زغالسنگ وابسته هستند، مانند چین، آلمان و ایالات متحده، در حال توسعه ظرفیت‌‌‌های تجدیدپذیر با سرعت کافی و اقتصادی مطلوب هستند تا به راحتی دوران زغالسنگ را پشت سر بگذارند. اروپا و آمریکای شمالی به طور سیستماتیک تولید برق زغالسنگسوز را با منابع پاک‌‌‌تری مانند گاز طبیعی و انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر جایگزین می‌کنند و از سال ۱۹۹۰ تاکنون ظرفیت برق زغالسنگسوز را بیش از ۲۰۰ گیگاوات کاهش داده‌‌‌اند.
کاهش در اروپا عمدتا ناشی از سیاست‌‌‌های سختگیرانه در خصوص انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای است، در حالی که آمریکای شمالی عمدتا تولید برق با زغالسنگ را با گاز جایگزین کرده است، زیرا تولید منطقه‌‌‌ای فراوان، قیمت‌ها را کاهش داده است. به عنوان مثال، در نوامبر ۲۰۲۳، هزینه‌‌‌های تولید برق گازی در بازار پنسیلوانیا، نیوجرسی و مریلند در ایالات متحده نیمی از هزینه‌‌‌های تولید برق با زغالسنگ بود. به‌‌‌رغم از دست رفتن میدان مصرف زغالسنگ در اروپا و آمریکای شمالی، رشد در آسیا تلاش‌‌‌های آنها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
با افزایش قیمت گاز و LNG در نیمه دوم سال ۲۰۲۲، بسیاری از کشورها برای تامین نیازهای انرژی خود به زغالسنگ روی آوردند که منجر به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای در بخش برق شد. برای درک این موضوع، یک نیروگاه زغالسنگسوز متوسط، حدود یک تن CO۲ در هر مگاوات ساعت منتشر می‌کند، در حالی که نیروگاه‌‌‌های گازی تنها نزدیک به ۰.۵ تن در هر مگاوات ساعت منتشر می‌کنند. این به آن معناست که انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای در هر مگاوات ساعت با بازگشت به گاز طبیعی، اکنون که قیمت‌ها باثبات‌تر شده‌اند، به نصف کاهش می‌‌‌یابد.
اما به نظر می‌رسد در حال حاضر رشد در آسیا ادامه خواهد داشت. آسیا در پنج سال گذشته بیش از ۴۰ گیگاوات به ظرفیت نیروگاه‌‌‌های زغالسنگسوز جدید خود اضافه کرده است و انتظار می‌رود در سال آینده ۵۲ گیگاوات به ظرفیت زغالسنگ این قاره اضافه شود. بیشتر این ظرفیت جدید در چین و پس از آن هند و اندونزی قرار دارد. ریستاد انرژی پیش‌بینی می‌کند که افزایش ظرفیت تا سال ۲۰۲۷ ادامه خواهد داشت، البته کندتر، و پس از آن نیروگاه‌‌‌های زغالسنگسوز شروع به کاهش خواهند کرد.
نرخ بهره‌‌‌برداری از این نیروگاه‌‌‌های جدید آسیایی توسط رشد تقاضای برق، رشد ظرفیت انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و عمر و سلامت زیرساخت‌‌‌های موجود در هر کشور تعیین می‌شود. بیش از ۱۶درصد از نیروگاه‌‌‌های زغالسنگسوز موجود در منطقه، حدود ۲۰ سال یا بیشتر قدمت دارند، به این معنی که افت بهره‌‌‌وری یا افزایش هزینه‌‌‌های نگهداری و بهره‌‌‌برداری پیش روی آنها قرار دارد. نیروگاه‌‌‌های جدید احتمالا جایگزین این زیرساخت‌‌‌های قدیمی می‌‌‌شوند، به‌ویژه در کشورهایی که منابع تولید جایگزین می‌توانند به تامین تقاضا کمک کنند.
انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر از سال ۲۰۱۰ به دلیل کاهش هزینه‌‌‌های تولید و اهداف بلندپروازانه ملی و منطقه‌‌‌ای به طور تصاعدی رشد کرده است. همچنین میانگین جهانی هزینه انرژی (LCOE) برای PV خورشیدی و نیروگاه‌‌‌های بادی در خشکی حدود ۵۰ دلار در هر مگاوات ساعت است. این در مقایسه با ۸۴ دلار در هر مگاوات ساعت برای زغالسنگ و ۱۴۴ دلار در هر مگاوات ساعت برای برق گازی در آسیا بسیار قابل قبول به نظر می‌رسد (با در نظر گرفتن قیمت زغالسنگ ۱۲۲ دلار در هر تن و قیمت گاز ۱۷ دلار در هر MMBtu). بنابراین، سرمایه‌گذاری در انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر برای اکثر کشورها انتخاب مقرون به صرفه‌‌‌تری است که منجر به ثبت رکوردهای جدیدی در تاسیسات آنها می‌شود.
نزدیک به ۳۰۰ گیگاوات برق فتوولتائیک خورشیدی و ۱۴۰ گیگاوات ظرفیت بادی در سطح جهان در سال ۲۰۲۴ نصب خواهد شد که بیش از نیمی از آن در آسیا اضافه خواهد شد، جایی که نیاز فوری‌‌‌تری برای شروع جایگزینی تولید برق زغالسنگسوز وجود دارد. این اتفاق هزینه سرمایه‌گذاری جهانی در ظرفیت خورشیدی PV و بادی را در سال آینده به بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار خواهد رساند. راندمان نیروگاه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر بسیار پایین‌‌‌تر از تولید انرژی با سوخت فسیلی است، اما رشد ظرفیت برق خورشیدی PV و بادی به اندازه کافی به سرعت در حال حرکت است تا تفاوت را جبران کند.
