بزرگ‌ترین صادرکنندگان و واردکنندگان برق در سال ۲۰۲۲

دنیای اقتصاد: تامین برق کافی و ثابت برای توسعه اقتصادی کشورهای صنعتی بسیار توسعه‌یافته موضوعی ضروری است. این امر در تمام زمینه‌های اقتصاد مدرن، از بخش تولید و از جمله بخش حمل و نقل و خدمات تا خانوارها، صدق می‌کند. اگرچه ضروری بودن انرژی و اهمیت آن برای یک صنعت برق کارآمد مشهود است، اما ارزیابی اهمیت اقتصادی آنها به اندازه کافی دشوار است. علاوه بر سهم صنعت برق در تولید ناخالص داخلی، اهمیت آن برای اقتصاد به ویژه این واقعیت است که انرژی را به شکل‌های مختلف به طور مداوم در دسترس قرار می‌دهد.

به عنوان مثال صنعت برق برای اقتصاد آلمان به ویژه در توسعه اقتصادی و اشتغال از اهمیت بالایی برخوردار است. اطمینان از تامین انرژی که در مقایسه‌های بین‌المللی برتری دارد، یک مزیت مکانی عالی برای آلمان است. همچنین با توجه به دستیابی به اهداف حفاظت از اقلیم، تامین انرژی برای این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. صنعت برق از طریق اجرای مفاهیم نوآورانه، خواسته‌های حفاظت از آب و هوا را در نظر می‌گیرد. یک چالش ویژه برای تامین‌کنندگان انرژی، مقابله با هزینه‌های قابل توجه، به ویژه برای مصرف‌کنندگان صنعتی است که توسط بسیاری از تصمیمات سیاست انرژی تحمیل می‌شود. از این رو مصرف برق می‌تواند باعث رشد اقتصادی شود که از طریق آن مصرف برق می‌تواند تا حدی تولید سرمایه، نیروی کار و فناوری را افزایش دهد. رشد اقتصادی به نوبه خود می‌تواند تقاضا برای مصرف برق را افزایش دهد که نشان‌دهنده رابطه ذاتی بین آنها است. در ادامه به وضعیت صادرات و واردات برق در جهان در سال 2022 می‌پردازیم.

صادرات برق

براساس گزارش وب‌سایت ورد اکسپورتس، درآمد فروش بین‌المللی حاصل از صادرات برق از همه کشورها در سال 2022 بالغ بر 118.2 میلیارد دلار شد. به طور کلی، ارزش صادرات انرژی الکتریکی برای همه کشورهای صادرکننده از سال 2018 که ارزش صادرات برق در آن سال 34.9 میلیارد دلار بود، به طور متوسط 239 درصد افزایش یافته است. همچنین ارزش برق صادراتی جهان در مقایسه با 60.3 میلیارد دلار در سال 2021، حدود 96 درصد افزایش داشته است. در سال 2022، پنج صادرکننده بزرگ برق جهان، تامین‌کنندگان اروپایی یعنی کشورهای آلمان، سوئیس، فرانسه، اسپانیا و بلژیک بودند. در مجموع، این گروه از تامین‌کنندگان اصلی برق بالغ بر 42.8 درصد از برق صادراتی جهانی را در طول سال 2022 تامین کردند.   

بزرگ ترین کشورهای صادرکننده برق

کشور آلمان با صادرات 18.7 میلیارد دلار آمریکا در صدر این لیست قرار دارد که بالغ بر 15.8  درصد از کل صادرات برق در جهان در سال 2022 را به خود اختصاص داد. اما صادرات خالص برق آلمان در نیمه اول سال 2023 نیز به میزان قابل توجهی کمتر از مدت مشابه در سال 2022 بوده است. بر اساس داده‌های اولیه اداره آمار فدرال (دستاتیس)، مازاد صادرات از 16.5 میلیارد کیلووات ساعت در شش ماه اول سال 2022 به 2 میلیارد کیلووات ساعت در بازه زمانی مشابه در سال 2023 کاهش یافت.

اگر تنها سه‌ماه دوم سال 2023 را در نظر بگیریم که در آن نیروگاه‌های هسته‌ای تنها یک میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کردند تا اینکه در 15 آوریل 2023 تعطیل شدند، به طور قابل توجهی برق وارداتی (18.5 میلیارد کیلووات ساعت) بیشتر از صادرات (11.4 میلیارد کیلووات ساعت) بود. همچنین بر اساس گزارش اداره آمار، مازاد واردات کمی‌ بیش از 7 میلیارد کیلووات ساعت تقریبا معادل مقداری است که نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان در سه ماه دوم سال 2022 به شبکه تغذیه کردند، یعنی 7.3 میلیارد کیلووات ساعت.

 بعد از آلمان، سوئیس با صادراتی بالغ بر 9.9 میلیارد دلار، 8.4 درصد از کل صادرات برق در جهان در سال 2022 را انجام داد. فرانسه با 9 میلیارد دلار‌، اسپانیا با 6.9 میلیارد دلار و بلژیک با 6.1 میلیارد دلار صادرات، در رده‌های بعدی برترین صادرکنندگان برق قرار داشتند. همچنین از نظر ارزش، پنج کشور فهرست‌شده بیش از سه‌چهارم (77 درصد) برق صادراتی جهانی را در سال 2022 انتقال دادند. در میان قاره‌ها، صادرکنندگان برق اروپایی بیشترین ارزش دلاری برق را در سال 2022 با محموله‌هایی به ارزش 102.9 میلیارد دلار یا 87 درصد کل برق صادراتی جهان فروختند. در رتبه دوم صادرکنندگان برق، کشورهای آسیایی با 5.1 درصد قرار داشتند. حدود 4.4 درصد برق صادراتی دیگر از آمریکای شمالی سرچشمه می‌گیرد و بعد از آن تامین‌کنندگان بین‌المللی در آمریکای لاتین (2 درصد) به استثنای مکزیک، اما شامل کارائیب و سپس برخی کشورهای آفریقایی (1.5 درصد) قرار داشتند. در میان صادرکنندگان برتر کشورهایی که ، سریع‌ترین رشد صادرات  برق از سال 2021 تاکنون را داشتند عبارتند از: بریتانیا (افزایش 484.5درصدی)، لهستان (197.8 درصدی)، دانمارک (191.3 درصدی)، سوئیس (153.7 درصدی) و کشور اتریش (با افزایش 147.7 درصدی).

کشورهایی با بیشترین مازاد تجاری

وب‌سایت Investopedia صادرات خالص را به عنوان ارزش کل صادرات یک کشور منهای ارزش کل واردات آن تعریف می‌کند. بنابراین، آمار زیر مازاد بین ارزش برق صادراتی هر کشور و خریدهای وارداتی آن برای برق را نشان می‌دهد. آلمان، به اصطلاح یک نیروگاه اروپایی، بیشترین مازاد را در تجارت بین‌المللی برق خود ایجاد کرد. به نوبه خود، جریان نقدی مثبت مزیت‌های رقابتی قوی این کشور را برای این دسته محصول خاص تأیید می‌کند. آلمان با 5.7 میلیارد دلار برترین صادرات مثبت خالص برق در سال 2021 را به خود اختصاص داد‌، به طوری که شاخص مازاد تجاری این کشور از سال 2021 بالغ بر 116.6 درصد افزایش یافته است. بعد از آلمان، سوئد با صادرات خالص 3.7 میلیارد دلاری و یک مازاد تجاری مثبت 124.8 درصدی، جمهوری چک با صادرات خالص 3.51 میلیارد دلار و افزایش مازاد تجاری 114.6 درصدی و کانادا با صادرات خالص 3.5 میلیارد دلار و رشد مازاد تجاری 63.7 درصدی قرار داشتند.

کشورهایی با بدترین کسری تجاری

Investopedia صادرات خالص را به عنوان ارزش کل صادرات یک کشور منهای ارزش کل واردات آن تعریف می‌کند. بنابراین، آمار زیر کسری بین ارزش خرید برق وارداتی هر کشور و صادرات آن برای همان کالا را نشان می‌دهد. ایتالیا بیشترین کسری را در تجارت بین‌المللی برق داشته است. به نوبه خود، این جریان نقدی منفی، ضعف رقابتی قوی ایتالیا را برای این دسته محصول خاص برجسته می‌کند، اما همچنین نشان‌دهنده فرصت‌هایی برای کشورهای تامین‌کننده برق است که به برآورده کردن تقاضای قدرتمند این کشور کمک می‌کند. ایتالیا با کسری صادرات خالص 13.1 میلیارد دلاری برق دارای یک کاهش 135.8 درصدی نسبت به سال 2021 بود. بعد از ایتالیا، فرانسه با کسری صادرات خالص 7.8 میلیارد دلاری، مجارستان با کسری 4.2 میلیارد دلاری و ایالات متحده با کسری 3.5 میلیارد دلاری قرار دارند.

شرکت‌های برتر برق در سال 2022

در ادامه  به بررسی برترین شرکت‌های ارائه‌دهندگان خدمات عمومی ‌جهانی، اپراتورهای سیستم انتقال یا شرکت‌های شبکه توزیع می‌پردازیم که نماینده بازیگران درگیر در تجارت بین‌‌المللی برق هستند. این شرکت‌ها نقش پررنگی را در صادرات برق بازی می‌کنند. نخستین شرکت، شبکه برق جنوبی چین است که شرکت دولتی برق چین است که در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد. تا پایان اکتبر 2022، دارایی‌های این شرکت بالغ بر 42.5 میلیارد یوآن (5.8 میلیارد دلار) بود که در سراسر آسیای جنوب شرقی، اروپا و آمریکای لاتین خارج از چین، و هنگ‌کنگ و ماکائو در چین توزیع شده است. در سال 2022، ارزش واردات و صادرات بین چین و کشورهای شریک نزدیک به 2.9 تریلیون دلار رسید که 45.4 درصد از کل تجارت خارجی چین در مدت مشابه را تشکیل می‌داد.

 شرکت برق بعدی E.ON (آلمان) است. این سازمان بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری، تولید و توزیع برق در جهان است که مرکز مدیریت آن در شهر دوسلدورف و مرکز اجرایی آن اسن، در ایالت نوردراین وستفالن، آلمان قرار دارند. ارائه‌دهنده خدمات انرژی در آلمان E.ON نزدیک به 262 تراوات ساعت برق در سال 2022 فروخت که نسبت به فروش نزدیک به 373 تراوات ساعت در سال 2021 کاهش داشته است. آلمان و بریتانیا تقریبا سه‌چهارم از حجم فروش این شرکت را به خود اختصاص دادند.

شرکت برق برتر بعدی Électricité de France فرانسه است. الکتریسیته دو فرانس، شرکت برق فرانسوی چندملیتی است که دومین شرکت بزرگ برق در جهان است و دفتر مرکزی آن، در شهر پاریس قرار دارد. برای اولین بار در چند سال گذشته، فرانسه در سال 2022 واردکننده خالص برق از کشورهای خارجی بود. تراز تجاری برق 16.5 تراوات ساعت برق وارداتی به فرانسه بود. در این سال، فرانسه نتوانست نیاز برق داخلی خود را تامین کند، زیرا ناوگان هسته‌ای این کشور تحت بازنگری قرار داشت و تولید برق هسته‌ای کاهش یافت. واردکنندگان خالص برق به فرانسه بریتانیا، اسپانیا و کشورهای اروپای غربی آلمان و بلژیک بودند. فرانسه در سال 2022 صادرکننده خالص برق به سوئیس و ایتالیا بود. از دیگر شرکت‌های برتر برق در سال 2022 می‌توان به شرکت ایتالیایی Enel‌، شرکت ایسکوم آفریقای جنوبی و هیدرو کبک کانادا اشاره کرد. اما سریع‌ترین تولیدکنندگان برق جهان در میان تامین‌کنندگان برق بین‌المللی عبارتند از: مولداوی (افزایش 1010 درصدی نسبت به سال 2021)، برزیل (افزایش 1489 درصدی)، السالوادور (افزایش 1461 درصدی)، بریتانیا (افزایش 5/484درصدی)، سپس کنیا (افزایش 388.8 درصدی).

واردات جهانی برق در سال 2022

خرید انرژی الکتریکی وارداتی در سراسر جهان در سال 2022 بالغ بر 129.8 میلیارد دلار آمریکا بود. به طور کلی، هزینه واردات برق به طور متوسط 276.5 درصد برای همه کشورهای واردکننده از سال 2018 که ارزش خرید بین‌المللی برق به 34.5 میلیارد دلار رسید، افزایش یافته است. از منظر سالانه خرید برق وارداتی جهانی با رشد 95.5 درصدی نسبت‌به 66.4 میلیارد دلار سال 2021 مواجه شده‌است. کشورهای اروپایی فرانسه، ایتالیا، آلمان، سوئیس و مجارستان، بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان برق وارداتی در جهان در این سال بودند. در مجموع، این پنج کشور قدرتمند تقریبا نیمی ‌(47.5 درصد) از کل برق وارداتی را در سال 2022 خریداری کردند.

از منظر قاره‌ای، کشورهای اروپایی در طول سال 2022 با هزینه خرید 114 میلیارد دلار یا بیش از چهارپنجم (87.9 درصد) کل جهان، بیشترین هزینه را برای برق وارداتی کردند. واردکنندگان آسیایی با 4.8 درصد در جایگاه دوم قرار گرفتند. حدود 4 درصد دیگر از برق وارداتی در سراسر جهان به مشتریان در آمریکای شمالی تحویل داده شد. خریداران در آمریکای لاتین به استثنای مکزیک، اما شامل دریای کارائیب، 1.9 درصد انرژی الکتریکی وارداتی را خریداری کردند و مشتریان در آفریقا 1.3 درصد از برق وارداتی در جهان در سال 2022 را به خود اختصاص دادند. قاره اقیانوسیه از جمله استرالیا و نیوزیلند اصلا برق وارد نکردند.

پنج واردکننده برتر برق بر اساس کشور

بر اساس ارزش، پنج کشور فهرست شده 75.2 درصد از کل برق وارداتی را در سال 2022 خریداری کردند. در میان کشورهای فوق، بازارهای برق با سریع‌ترین رشد واردات برق از سال 2021 عبارتند از: فرانسه (320.2درصد افزایش)، لهستان (229.1 درصد افزایش)، اسلواکی (164.3 درصد افزایش) و ایتالیا (135.1 درصد افزایش). خریداران در بریتانیا تنها تامین‌‌کننده اصلی هستند که کاهش خرید برق وارداتی خود را ثبت کرده‌اند که نسبت به سال 2021  بالغ بر 15.5 درصد کاهش یافته است.

برق وارداتی به فرانسه

خرید جهانی برق وارداتی فرانسه در سال 2022 بالغ بر 16.8میلیارد دلار بود. کشورهای زیر تامین‌کنندگان برتری هستند که فرانسه بالاترین ارزش دلاری برق را در طول سال 2022 از آنها وارد کرده است. در داخل پرانتز، درصد تغییر ارزش برای هر کشور تامین‌کننده از سال 2021 تا 2022 آمده است.

اسپانیا: 4.2 میلیارد دلار (افزایش 311.3 درصدی نسبت به سال 2021)

بریتانیا: 3.9 میلیارد دلار (افزایش 999.8درصدی)

بلژیک: 3.5 میلیارد دلار (افزایش 198.3 درصدی)

آلمان: 3.2 میلیارد دلار (افزایش 321.3 درصدی)

سوئیس: 1.8 میلیارد دلار (افزایش 214.9 درصدی)

ایتالیا: 220.1 میلیون دلار (افزایش80.1  درصدی)

از نظر ارزش، کشورهای فهرست شده 100 درصد برق وارداتی فرانسه را در سال 2022 تامین کردند. در مجموع، ارزش برق وارداتی فرانسه از سال 2021 تا 2022 به طور متوسط 320.2 درصد از تمام کشورهای تامین‌کننده شتاب گرفت، زمانی که برق خریداری شده 4 میلیارد دلار هزینه داشت.

برق وارداتی به ایتالیا

خرید جهانی برق وارداتی ایتالیا در سال 2022 بالغ بر 15.1 میلیارد دلار بود. برترین تامین‌کنندگانی که ایتالیا از آنها بالاترین ارزش دلاری برق را در طول سال 2022 وارد کرده است کشورهای سوئیس، با فروش 6.1میلیارد دلار آمریکا، فرانسه با فروش 5.7 میلیارد دلار، اسلوونی با فروش 1.1 میلیارد دلار، مونته نگرو با فروش 1/1 میلیارد دلار، اتریش با فروش 594.7 میلیون دلار‌، یونان با فروش 543.1 میلیون دلار و مالت نیز بالغ بر 1.5 میلیون دلار بودند. از نظر ارزش، کشورهای فهرست‌شده 100 درصد برق وارداتی توسط ایتالیا را در سال 2022 حمل کردند. در میان کشورهای فوق، تامین‌کنندگان رو به رشد برق به ایتالیا از سال 2021 تا 2022 عبارتند از: سوئیس (4030 درصد افزایش)، اسلوونی (1716 درصد افزایش) و فرانسه (93.7درصد افزایش). به طور کلی، ارزش برق وارداتی ایتالیا از سال 2021 تا 2022 به طور متوسط 135.1 درصد از همه کشورهای تامین‌کننده افزایش یافته است، زمانی که برق خریداری شده 6.4 میلیارد دلار هزینه داشت.

برق وارداتی به آلمان

خرید جهانی برق وارداتی آلمان در سال 2022 بالغ بر 13 میلیارد دلار بود. کشورهای زیر تامین‌کنندگان برتری هستند که آلمان بالاترین ارزش دلاری برق را در طول سال 2022 از آنها وارد کرده است. در داخل پرانتز، درصد تغییر ارزش برای هر کشور تامین‌کننده از سال 2021 تا 2022 آمده است.

دانمارک با فروش 2.5 میلیارد دلار آمریکا (افزایش 156.2 درصدی نسبت به سال 2021)

اتریش با فروش 2.3 میلیارد دلار (افزایش 239.6 درصدی)

هلند با فروش 2.2 میلیارد دلار (افزایش 195.6 درصدی)

جمهوری چک با فروش 1.8 میلیارد دلار (افزایش 126.1 درصدی)

نروژ با فروش 1.3 میلیارد دلار (افزایش 169.5 درصدی)

از نظر ارزش، کشورهای فهرست شده 100 درصد برق وارداتی توسط آلمان را در سال 2022 تأمین کردند. به طور کلی، ارزش برق وارداتی آلمان از سال 2021 تا 2022 به طور متوسط 131.8 درصد از همه کشورهای تامین‌کننده افزایش یافته است، زمانی که برق خریداری‌شده 5.6 میلیارد دلار هزینه داشت.