افزایش سهم معاملات خارج از بازار برق

مصطفی رجبی مشهدی با اشاره به اقدامات انجام‌‌‌شده برای حضور مشترکان بالای ۵ مگاوات صنعتی در بورس انرژی گفت: در ابتدای سال گذشته صرفا حدود ۸‌درصد از مصارف مشترکان صنعتی بالای ۵ مگاوات از طریق بورس معامله می‌شد و این رقم اکنون به ۴۵‌درصد رسیده است. ۵۵‌درصد باقیمانده از این مشترکان هم مختار به خرید برق از بورس انرژی یا از مالکان شبکه هستند. با این حال در تلاش هستیم با تسهیل‌‌‌گری و آگاه‌‌‌سازی، آنها را نیز ترغیب به خرید از بورس کنیم تا سهم معاملات این دسته از مشترکان به‌درصد عمده‌‌‌ای برسد.

وی بیان کرد: کل حجم معاملات برق مشترکان بالای ۵ مگاوات حدود ۸۶‌میلیارد کیلووات‌‌‌ساعت انرژی بوده و برای مشترکان بالای یک مگاوات نیز که حجم معاملات آنها حدود ۱۴‌میلیارد کیلووات‌‌‌ساعت است، پیش‌بینی‌‌‌ شده از اواخر مهر ماه از طریق بورس انرژی بتوانند برق موردنیاز خود را تامین کنند. به این ترتیب در مجموع یک‌‌‌سوم مصرف برق کل کشور قابلیت خرید در بورس انرژی را خواهد داشت. سخنگوی صنعت برق در ادامه اظهار کرد: اگر این اقدامات انجام شود و سهم معاملات از بورس انرژی افزایش یابد، نیاز به تعیین قیمت دستوری نخواهد بود و قیمت در چارچوب عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. نتیجه مهم این موضوع آن خواهد بود که ضمن شکل‌‌‌گیری رقابت واقعی، قیمت‌ها به تعادل واقعی می‌‌‌رسد، انگیزه لازم برای سرمایه‌گذار نیروگاهی ایجاد می‌شود و کمبود تولید نسبت به مصرف از بین خواهد رفت؛ در نتیجه شاهد تراز تولید و مصرف در کشور خواهیم بود.

رجبی‌مشهدی افزود: بحث دیگر، معاملات دوجانبه است که در قرارداد مستقیم بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود و مصرف‌کننده میزان معینی از برق خود را از نیروگاه خریداری می‌کند که میزان این معاملات، از ۶‌درصد در سال ۱۳۹۹ به ۵۸‌درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.  راه‌‌‌اندازی بازار نیروگاهی موضوع دیگری بود که مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه به آن پرداخت و گفت: هدف از تشکیل این بازار که بر اساس مصوبات هیات تنظیم بازار برق از ابتدای شهریور ماه صورت گرفت، همسان کردن معاملات بازار عمده‌‌‌فروشی با سایر سازوکارهای تجارت برق ازجمله معاملات در بورس و قراردادهای دوجانبه بوده است به طوری که آزادی عمل فروشنده در چیدمان یا آرایش تولید واحدهای نیروگاهی افزایش می‌‌‌یابد و مالک نیروگاه می‌تواند از هر کدام از واحدهای نیروگاهی که آماده‌‌‌تر است تولید بیشتری دریافت کند.

وی ادامه داد: این امر می‌تواند به بهینه‌‌‌تر شدن ذخیره شبکه و بازده نیروگاه‌‌‌های کشور بینجامد. از همه مهم‌تر اینکه این رویه‌‌‌، با چیدمان تولید مرکز هماهنگ است؛ چون این آرایش، در مرکز به صورت نیروگاهی انجام می‌شود، اما پیش از این در بازار عمده‌‌‌فروشی به صورت واحدی صورت می‌‌‌گرفت که با روش جدید، این رویه اصلاح شد.  این کارشناس صنعت برق در ادامه تصریح کرد: یکی دیگر از نتایج این اقدام، کاهش کسر درآمدهای نیروگاه‌‌‌ها در بازار روز پیش است که انتظار داریم بخشی از کسر درآمدهای ناشی از آزمون ظرفیت واحدها کاهش یابد یا به حداقل برسد و امیدواریم بازخورد خوبی را در این بازه طی ماه‌‌‌‎های آینده شاهد باشیم. لازم به ذکر است بسیاری از پارامترهای داخلی نیروگاه‌‌‌ها از جمله سوخت، مصرف داخلی یا میزان محدودیت انرژی واحدهای برقآبی به صورت واحدی در اختیار نبود که تغییر سازوکار بازار روز بعد از واحدی به نیروگاهی سبب هماهنگی بیشتر با پارامترهای داخلی نیروگاه نیز خواهد شد.

تسویه بدهی‌‌‌های شرکت مدیریت شبکه به نیروگاه‌‌‌ها هم موضوع دیگری بود که رجبی مشهدی به آن اشاره کرد و گفت: در سال گذشته، حدود ۹۰‌درصد از مطالبات نیروگاه‌‌‌های غیردولتی را که طرف قرارداد با ما هستند،، پرداخت کردیم. به بیان بهتر سال ۱۴۰۰ اولین سالی بوده که ۹۰‌درصد هزینه‌‌‌های فروش برق آن سال در همان سال پرداخت شده است. البته این به جز بدهی‌‌‌های انباشته از سال‌های قبل است. در واقع بیش از ۱۰ همت از دیون شرکت مدیریت شبکه برق به نیروگاه‌‌‌های غیردولتی باقی‌‌‌مانده است که آن را هم برنامه‌‌‌ریزی کرده‌‌‌ایم طی امسال با توجه به ظرفیت‌‌‌های قانونی که در اختیار داریم پرداخت کنیم. گفتنی است سخنگوی صنعت برق در خاتمه این گفت‌‌‌و‌‌‌گو با اشاره به شرایط گذر از پیک تابستان امسال اظهار کرد: جا دارد به طور خاص از نیروگاه‌‌‌های بخش خصوصی و دولتی برای همکاری و تلاشی که در تابستان امسال داشته‌‌‌اند تشکر کنیم که با حداکثر توان تولید و با کمترین خروج اضطراری فعالیت کردند و استانداردهایی را که برای خروج اضطراری و آمادگی برای لحظات پیک وجود دارد به خوبی رعایت کردند. نتیجه‌‌‌ عملکرد خوب نیروگاه‌‌‌های غیردولتی و دولتی این شد که موفق شدیم برق پایداری را برای عموم مردم ایران و مشترکان عمده تامین کنیم.