ورود ایران به جمع کشورهای دارنده نیروگاه زغال‌سوز
صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی و امکان صادرات آن، پایداری شبکه، تامین برق منطقه شرق و جنوب‌شرق کشور، ایجاد تحول شگرف در صنایع معدنی کشور و بهره‌برداری از بزرگ‌ترین معدن زغال‌سنگ حرارتی کشور از دیگر اهداف احداث این نیروگاه در شهر طبس در دو واحد ۳۲۵مگاواتی با ظرفیت‌کل ۶۵۰ مگاوات توسط وزارت نیرو است.
نیاز سوخت این نیروگاه سالانه ۲ میلیون تن زغال‌خام است که با شروع بهره‌برداری از معدن مزینوی نیروگاه طبس در عرض دو سال حدود ۵۰۰ نفر به طور مستقیم به‌کار مشغول خواهند شد و با اتمام ساخت دو واحد نیروگاه، در عرض ۵ سال ۱۵۰۰ نفر به‌طور مستقیم و ۵هزارنفر به‌طور غیرمستقیم مشغول به‌کار خواهند شد که تاثیر عمده‌ای در کاهش بیکاری در استان خراسان‌جنوبی و شرق کشور خواهد داشت.
براساس بر‌آورد صورت‌گرفته میزان سرمایه‌گذاری مورد‌نیاز بهره‌برداری از معدن جهت رسیدن به ظرفیت نهایی تولید زغال حدود ۶ هزار میلیارد ریال است و تا رسیدن به ظرفیت نهایی ۷/ ۳میلیون تن زغال هم به صورت مازاد تولید خواهد شد که امکان فروش در بازارهای داخلی یا خارجی را دارد.
احداث و توسعه نیروگاه حرارتی زغال‌سوز در قانون حمایت از صنعت برق کشور به منظور کاهش وابستگی به نفت و گاز مشمول بند پ ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور شد و در سند راهبردی انرژی کشور نیز بر استفاده بهینه از زغال‌سنگ حرارتی در تولید برق کشور با عنوان راهبردهای بخش انرژی تاکید شده است.
از جمله ویژگی‌های این طرح «احداث نیروگاه در منطقه مرکزی کشور با لحاظ تمهیدات پدافند غیرعامل و قابلیت اطمینان بالا در تولید انرژی»، «هزینه تامین پایین و دسترسی بالا نسبت به سایر سوخت‌ها»، «ذخایر فراوان و مقرون‌به‌صرفه جهت استخراج» و «صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی» بوده است.
در دوره مطالعاتی تمامی بررسی‌ها و پیش‌نیازهای لازم شامل: انجام مطالعات جامع امکان‌سنجی و مکان‌یابی نیروگاه، بررسی میزان ذخیره زغال‌سنگ منطقه جهت استفاده نیروگاه، شناسایی منشأ آب و عملیات اکتشاف آب، تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی، مطالعات ژئوتکنیک، لرزه‌خیزی، ژئوالکتریک و... به‌عمل آمده و گزارش‌های هر‌کدام به مراجع ذی‌ربط ارسال شده و تمامی مجوزهای لازم اخذ شده است. بر همین اساس مجوز برداشت سالانه ۵ میلیون مترمکعب آب از آب‌منطقه‌ای یزد نیز اخذ شده و قراردادی با شرکت آب منطقه‌ای منعقد شده است.
همچنین با توجه به تکنولوژی‌های جدید در تغییر سیستم بویلر نیروگاه زغال‌سنگ‌سوز طبس در مصارف آب این نیروگاه نیز صرفه‌جویی قابل‌توجهی شده است به‌طوری‌که در زمان بهره‌برداری میزان آب مورد‌نیاز این نیروگاه بسیار کمتر از میزان آب تخصیصی خواهد بود.
همچنین مطالعات جامعی درخصوص میزان ذخایر زغال حرارتی با بهره‌گیری از مشاور روسی شرکت تکنوپروم اکسپورت در ناحیه مزینوی‌طبس انجام گرفته است که براساس آن قطعیت وجود زغال‌سنگ در منطقه مزینو جهت احداث نیروگاه زغال‌سوز طبس اثبات شده است.
پروانه بهره‌برداری از معدن نیز با ذخیره قطعی ۲۰۹میلیون تن زغال‌سنگ آنتراسیت با درصد خاکستر ۵/ ۳۲ درصد به مدت پنج سال و ۹ماه تا ۲۳ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ تمدید شده است.
در حال‌حاضر سهم زغال در تولید انرژی الکتریسیته ۲۸ درصد از کل میزان انرژی الکتریسیته در دنیا است. البته اگر هزینه سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه‌های مختلف به‌ویژه تجدیدپذیر کاهش نیابد در این‌صورت در سال‌های آتی، سوخت زغال همچنان سهم بالاتری را در تولید برق دنیا خواهد داشت.
در صورت کاهش هزینه سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر جهت تولید انرژی الکتریسیته همانطور که پیش‌بینی‌های منابع معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد، در ۳۰ سال آینده سوخت زغال ۱۷ درصد از سهم تولید انرژی الکتریسیته را در دنیا خواهد داشت و در کشور ما در حال‌حاضر در صورت به مدار آمدن نیروگاه زغال‌سوز طبس، سهم بخش زغال در تولید انرژی الکتریسیته تنها ۸/ ۰ درصد خواهد بود که با افزایش ظرفیت شبکه برق کشور در سال‌های آتی و در صورت عدم‌ساخت نیروگاه‌های زغال‌سوز جدید این سهم بسیار ناچیز خواهد بود.
در سال‌های اخیر سهم سوخت زغال در تامین انرژی الکتریکی در برخی کشورهای جهان از جمله آمریکا ۳۳ درصد، چین ۶۳ درصد، روسیه ۲۰ درصد، استرالیا بیش از ۵۰ درصد، ترکیه ۳۳ درصد و ژاپن ۳۰درصد بوده است.
براساس آمار موجود، قیمت زغال حرارتی در چین برابر ۶۰ دلار بر تن است و دارای ارزش حرارتی ۴ هزار و ۷۰۰ کیلوکالری بر کیلوگرم است. این در‌حالی است که قیمت زغال‌سنگ خام در منطقه طبس ۲۵۰ هزار تومان به ازای هر تن دارای ارزش حرارتی ۵هزار کیلوکالری بر کیلوگرم است.
با توجه به ارزش حرارتی زغال‌سنگ مزینو طبس به میزان ۵ هزار کیلوکالری بر کیلوگرم و راندمان سیکل‌حرارتی نیروگاه طبس به میزان ۲ هزار و ۱۱۳ کیلوکالری بر کیلوگرم، با مصرف هر کیلوگرم زغال‌سنگ ۳۶/ ۲ کیلووات‌ساعت برق تولید می‌شود که با توجه به قیمت زغال‌سنگ خام در منطقه طبس ۲۵۰ هزار تومان به ازای هر تن قیمت برق استحصال شده به ازای هر کیلوگرم ۴/ ۰ سنت خواهد شد.
این در‌حالی است که اگر در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی راندمان بالای ۵۸ درصد با سوخت گاز طبیعی با ارزش حرارتی ۸ هزار و ۷۶۰ کیلوکالری بر مترمکعب برق تولید کنیم، برق تولیدی به ازای هر مترمکعب گاز طبیعی ۳/ ۲۲ سنت به ازای هر کیلووات ساعت خواهد بود که این مساله ارزش احداث این نیروگاه را در این منطقه از کشور بیش از پیش نشان می‌دهد.
