برنامه «۰۹۸»؛ آرزو یا واقعیت؟

خلیل بهبهانی عضو هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق مهم‌ترین اتفاق امسال صنعت برق، خاموشی‌هایی بود که بعد از سال‌ها، گریبانگیر بخش‌های مختلف کشور شد. فاصله میان تولید و مصرف برق به‌دلیل رعایت نکردن اصول مدیریت مصرف، خشکسالی ریشه‌داری که بخش قابل‌توجهی از نیروگاه‌های برقابی را از مدار خارج کرد و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها، نگرانی‌های دولت و وزارت نیرو را برای مدیریت تولید و مصرف برق شدت بخشید. صنعت برق، وفق مرام همیشگی کوشید با هر آنچه در توان و توشه دارد با این معضل دست و پنجه نرم کند و برنامه «۰۹۸» را برای شرایط احتمالی آتی ارائه کرد.

هدف به صفر رساندن خاموشی‌های سال آینده است. به گفته مسوولان، هزینه‌های تعمیرات نیروگاه‌ها از محل مطالبات صادرات برق پرداخت می‌شود که ظاهرا سرعت انتقال وجوه با زمان مورد نیاز انطباق ندارد. «۰۹۸»، برنامه تدبیر و امید است و اجرای آن می‌تواند جان تازه‌ای به صنعت برق ببخشد. اما نباید و نمی‌توان از نظر دور داشت که تحقق «۰۹۸»، در شرایطی که این صنعت هزاران میلیاردتومان از سرمایه‌گذاری‌های پیش‌بینی‌شده، عقب مانده، مستلزم عزمی ملی و همه‌جانبه، ایجاد زیرساخت‌های اصلی توسعه نظیر جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، قدر دانستن و درک معضلات بازیگران غیردولتی امروز است.  وزارت نیرو با برنامه‌های آرمان‌گرایانه، هزاران میلیارد تومان بدهی دارد که بیشتر آن مطالبات نیروگاه‌های خصوصی است. همان‎هایی که قرار است در «۰۹۸» عهده‌دار ۶۰ درصد تولید برق کشور باشند. اگرچه حل معضل مطالبات با تهاتر بدهی بانک‌ها و مالیات‌ها کارساز و تا حدودی رهگشا بوده و هست، اما کافی نیست، زیرا آماده‌سازی نیروگاه‌ها، پرداخت هزینه‌های بهره‌برداری، نگهداری، تعمیرات و طرح های توسعه قابل تهاتر نیست. نیروگاه‌هایی که سال‌هاست موفق به دریافت مطالبات خود از وزارت نیرو نشده‌اند و امروز به‌سختی قادر به پرداخت حقوق پرسنل خود هستند، نیروگاه‌هایی که اورهال آنها به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور به‌درستی انجام نشده، باوجود خواست باطنی برای همکاری، چگونه در برنامه «۰۹۸» همراهی و مشارکت کنند. وفاق ملی با همسویی دولت، مجلس، بانک مرکزی و بانک‌ها به‌عنوان پشتیبان، لازمه تحقق هر برنامه‌ای است به‌ویژه برنامه‌هایی که کمبود زمان، مشخصه بارز آنها باشد.  تمسک به برنامه‌های ضربتی خود گویای نبود دید راهبردی و بلندمدت است. با نگاهی به سال‌های اخیر، بار دیگر این سوال مهم مطرح می‌شود: چرا فرصت تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده به سیکل ترکیبی که ظرفیتی معادل ۸۰۰۰ مگاوات و افزایش راندمانی حدود ۱۵ درصد را برای شبکه به ارمغان می‌آورد، در لابلای قوانین، مصوبات و بودجه کم‌رنگ یا گم شد؟  بدون تردید «۰۹۸» می‌تواند به نقطه عطفی برای صنعت برق تبدیل شود، به‌ شرط آنکه اعتبارات لازم به وزارت نیرو و نیروگاه‌ها اختصاص یابد که تا فرصت بسیار محدود کنونی باقی است بخش خصوصی اورهال، آماده‌سازی و در برخی موارد، توسعه نیروگاه‌های خود را انجام دهد. همه بخش‌های صنعت برق، برنامه «۰۹۸» و جلوگیری از تکرار تجربه امسال را به‌عنوان یک هدف دنبال می‌کنند اما باید بپذیریم، ‌کلید در دست دولت است. دستیابی به این هدف بیش از هر چیز به تامین اعتبار نیاز دارد. برنامه‌ها با پیش‌بینی‌هایی که فقط در حد ارقامی روی کاغذ باقی می‌مانند، آرزویی بیش نیستند.