رحیم‌‌پور با بیان اینکه ناحیه فروافتادگی دزفول به‌عنوان یکی از غنی‌‌ترین نقاط دنیا از نظر تمرکز ذخایر نفتی در مساحت کوچک (شاید حدود ۹۰‌درصد نفت ایران) است، گفت: چنانچه نفت و گاز در نزدیکی سطح زمین باشند، امکان تجزیه آنها بر اثر فعالیت باکتری‌‌ها بیشتر بوده و به‌‌عبارت دیگر معمولا هرچه عمق ذخیره هیدروکربوری کمتر باشد، کیفیت آن کاهش می‌‌یابد. وی در بخش دیگری از سخنانش درباره تاریخچه اکتشاف نفت در ایران، گفت: کمپانی هند‌شرقی که همه خاورمیانه را در دست داشت و برخی کشورها نظیر هند را اشغال و برخی نظیر ایران را تحت‌سیطره داشت، به‌دنبال اکتشاف نفت بودند و در منطقه زاگرس هم چشمه‌های نفتی و گازی زیادی وجود داشت.

عضو هیات‌علمی دانشکده زمین‌‌شناسی دانشگاه‌تهران با بیان اینکه این کمپانی تا سال۱۲۸۷ شمسی (۱۹۰۸‌میلادی) در حال پیگیری برای اکتشاف نفت بود، افزود: در این سال جورج رینولدز کارشناس کمپانی هند‌شرقی، با دشواری فراوان (حداقل امکانات و شرایط اقلیمی سخت) توانست در مسجد‌سلیمان در عمق ۳۶۰ متری به نفت برسد و در واقع نخستین چاه نفت در خاورمیانه حفر شد. رحیم‌‌پور خاطرنشان کرد: انگلیس از همان زمان به ارزش نفت (در جهان رو به صنعتی‌شدن)، پی برده بود، لذا با فشار سیاسی و نظامی که داشت، قرارداد کنسرسیوم نفتی را با ایران منعقد (تحمیل) کرد و عملا اختیار نفت و گاز کشورمان اعم از اکتشاف، تولید نفت، صیانت از مخازن و فروش نفت را به‌دست گرفت تا اینکه در زمان دکتر مصدق نفت ملی شد، اما پس از برکناری وی در سال ۱۳۳۲ کنسرسیوم جدیدی به‌وجود آمد که مجددا موجب سیطره کامل آمریکا و انگلیس بر صنعت نفت ایران، البته با شکلی دیگر شد. وی با بیان اینکه در پی پیروزی انقلاب اسلامی در سال‌۱۳۵۷، خلع‌ید کامل از کنسرسیوم نفتی صورت گرفت و نفت به معنای واقعی ملی شد، افزود: البته تا چندین سال پس از پیروزی انقلاب به علت جنگ و اینکه کارشناسان نفتی تجربه کافی را نداشتند، از صنعت نفت به‌‌صورت بهینه اداره نمی‌شد.

  معدل هزینه استخراج نفت در عربستان بشکه‌‌ای ۲ دلار و در کانادا ۵۷ دلار

عضو هیات‌علمی دانشکده زمین‌‌شناسی دانشگاه تهران افزود: شبه‌جزیره عربستان یا صفحه (plate) عربی محلی است برای عظیم‌‌ترین ذخایر هیدروکربور دنیا که عمدتا به‌‌صورت ذخایر متعارف و سهل‌‌الوصول هستند. معدل هزینه استخراج نفت برای عربستان حدود بشکه‌‌ای یک تا دو دلار است، اما برای استخراج نفت غیر‌متعارف کانادا باید ۵۷ دلار هزینه کرد.

رحیم‌‌پور با تاکید مجدد بر اینکه نفت‌‌های متعارف و غیرمتعارف از نظر هزینه برداشت کاملا متفاوت هستند، گفت: مضاف بر اینکه نفت‌‌های غیرمتعارف بسیار متنوع هستند، برداشت آنها آلودگی زیست‌‌محیطی بسیاری را هم به‌همراه دارد. عضو هیات‌علمی دانشکده زمین‌‌شناسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: از سال ۲۰۰۰ میلادی ذخایر هیدروکربوری را به دو دسته متعارف و غیرمتعارف تقسیم کردند. ذخایر هیدروکربوری متعارف در طاقدیس‌‌ها و دیگر انواع تله‌های نفتی متمرکز و ذخیره می‌شوند و با حفر چاه حتی گاهی می‌توان تا هزاران بشکه نفت (از یک چاه در روز) تولید کرد، این هیدروکربورها با فشار چند هزار PSI به سمت بالا حرکت می‌کنند و عموما هزینه استخراج و آلودگی کمتری هم دارند، اما ذخایر نامتعارف که انواع زیادی دارند، عموما به‌‌صورت هیدروکربور‌هایی با غلظت کم و در وسعت زیاد گسترده شده‌‌‌‌اند.

اخبار مرتبط