ونزوئلا؛ صعود و افول یک دولت نفتی
به عقیده تحلیلگران، کشوری که پس از تشکیل نهادهای دموکراتیک قدرتمند، منبعی را کشف میکند؛ معمولا بهتر قادر به اجتناب از نفرین منابع است. به عنوان نمونه نهادهای قدرتمند در نروژ به این کشور کمک کرد تا از دهه ۱۹۶۰، زمانی که منابع نفت عظیمی در دریای شمالی کشف شد، بتواند از رشد اقتصادی پایداری بهرهمند شود. در سال ۲۰۱۹ بخش نفت نزدیک به ۱۴ درصد از تولید ناخالص داخلی نروژ را تشکیل میداد. در دموکراسیهای قدرتمند، مطبوعات و دادگستری مستقل با پاسخگو نگاه داشتن دولت و شرکتهای انرژی، به کاهش مشکلات کلاسیک دولتهای نفتی کمک میکنند.
در صورتی که کشوری قبل از توسعه ساختارهای دولتی خود به نفت یا سایر منابع انرژی دست پیدا کند، اجتناب از این نفرین بسیار سخت خواهد بود. با این وجود در صورتی که کشورهای کمدرآمد و در حال توسعه خودشان بخواهند، اقداماتی برای اصلاحات وجود دارد. به گفته جفری ساکس، متخصص توسعه اقتصادی از دانشگاه کلمبیا، هدف دولت باید استفاده از درآمد نفت به روشی مسوولانه برای سرمایهگذاری در کالاهای عمومی باشد که به عنوان پلتفرمی برای سرمایهگذاری خصوصی و رشد بلندمدت به کار میرود. این کار میتواند از جهت مالی توسط سرمایهگذاری گسترده در داراییهای بینالمللی و از جهت فیزیکی به وسیله توسعه زیرساختها و آموزش کارگران، انجام شود. شفافیت در تمام این موارد الزامی است.
بسیاری از کشورها با منابع گسترده، چون نروژ و عربستان سعودی، برای مدیریت سرمایهگذاریهایشان صندوقهایی به نام صندوق ثروت حکومتی SWF ایجاد کردهاند، به طوری که اکنون صندوقهای ثروت حکومتی در جهان حدود ۹ هزار میلیارد دلار دارایی را مدیریت میکنند.
تحلیلگران پیشبینی میکنند تغییر جهت بینالمللی از سوختهای فسیلی به انرژی تجدیدپذیر، دولتهای نفتی را مجبور خواهد کرد تا برای متنوعسازی اقتصادشان اقدام کنند. نزدیک به ۲۰۰ کشور، از جمله ونزوئلا، به توافقنامه پاریس پیوستهاند؛ معاهدهای که دولتها را ملزم میکند برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی اقدامات مشخصی را انجام دهند.
با توجه به ابعاد فروپاشی اقتصادی و سیاسی ونزوئلا در طول سالهای گذشته، متنوعسازی اقتصادی برای این کشور صعودی دشوار خواهد بود. این کشور برای اینکه بتواند صنایع مهم دیگر را توسعه بدهد به احیای بخش نفت خود نیاز خواهد داشت. ولی این کار به سرمایهگذاری عظیمی نیاز دارد که به نظر تحلیلگران با توجه به محیط سیاسی ناپایدار ونزوئلا، روندهای جهانی تقاضای نفت و افزایش نگرانیها پیرامون تغییرات آب و هوایی، به سختی به دست میآید.