مسیر جدید صادرات نفت

در روزهای پایانی دولت دوازدهم شاهد افتتاح و بهره‌برداری از خط لوله انتقال نفت خام گوره به جاسک بودیم که یکی از مهم‌ترین پروژه‌های استراتژیک سال‌های اخیر کشور به‌شمار می‌آید. این خط لوله ۲ میلیارد دلاری و هزار کیلومتری که به گفته مدیران ارشد و پیمانکاران و مجریان طرح، ایرانی‌ترین خط لوله کشور است در روز پنج‌شنبه ۳۱ تیر‌ماه با فرمان رئیس‌جمهور آغاز به‌کار کرد. بهره‌برداری از این طرح با ظرفیت انتقال ۳۰۰ هزار بشکه در روز صورت گرفت و طبق وعده زنگنه تا سال ۱۴۰۱ ظرفیت انتقال آن به یک میلیون بشکه در روز می‌رسد. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در جریان افتتاح این طرح، خط لوله گوره - جاسک را مهم‌ترین پروژه مورد بهره‌برداری قرارگرفته در دولت خود دانست و عنوان کرد که اهمیت این پروژه در آینده برای مردم ایران مشخص می‌شود. روحانی همچنین در سخنرانی خود گریزی زد به مشکلاتی که به دلیل تحریم‌ها بر سر راه تکمیل این پروژه ظاهر شد. در ادامه نیز بیژن نامدار زنگنه این رویداد را تاریخی دانست و اشاره‌ای به رویای چند دهه‌ای ایران برای تنوع در پایانه‌های صادراتی داشت. او در ادامه سخنان خود به توجیه و منافع اقتصادی و کاهش هزینه‌های انتقال نفت ایران با اجرای این پروژه پرداخت. وزیر نفت همچنین با طرح توضیحات و جزئیاتی درباره پروژه خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک، از مشارکت بیش از ۲۵۰ شرکت داخلی در این طرح سخن گفت و آن را نقطه شروعی برای توسعه بندر جاسک و سواحل مکران دانست و به طرح‌های دیگری که در راستای توسعه این منطقه در دستور کار هستند نیز اشاره کرد.

پایان انتظارها؛ نفت از گوره به جاسک رفت

روز پنج‌شنبه هفته گذشته فرآیند رسمی بارگیری و صادرات نخستین محموله نفت خام از پایانه جاسک با فرمان رئیس‌جمهور آغاز شد. با این رخداد می‌توان گفت که هدف دیرینه متنوع‌سازی مبادی صادرات نفت کشور، برای نخستین‌بار محقق شد. اجرای این طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک، با اعتباری در حدود ۲ میلیارد دلار و با هدف ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه در روز نفت خام و ذخیره‌سازی و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک انجام می‌شود. گفتنی است که تاکنون طبق اعلام رسمی ظرفیت انتقال ۳۰۰ هزار بشکه در روز ایجاد شده است و پس از بهره‌برداری این ظرفیت به تدریج و در آینده‌ای نزدیک به روزانه یک میلیون بشکه نفت‌خام خواهد رسید.در این طرح ملی، فرآیند ساخت، لوله‌گذاری و راه‌اندازی حدود هزار کیلومتر خط لوله انتقال نفت خام در مدت کمتر از ۲ سال و با مشارکت بسیاری از شرکت‌های داخلی به انجام رسید. در واقع طبق اعلام وزارت نفت، بیش از ۹۰ درصد این پروژه ساخت داخل بوده و در جریان اجرای طرح، بیش از ۲۵۰ پیمانکار و تولید‌کننده داخلی به کارفرمایی شرکت‌ مهندسی و توسعه نفت (متن) و شرکت نفت و گاز پارس مشارکت داشته‌اند. این خط لوله انتقال نفت‌خام ۴۲ اینچی می‌تواند نقطه شروعی برای توسعه ظرفیت‌های بندر جاسک و سواحل مکران باشد که طی دهه‌های گذشته مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گرفته بودند. همچنین به پشتوانه این خط لوله می‌توان در آینده‌ای نزدیک با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی شاهد ظهور صنایع جدیدی در کنار آب‌های دریای عمان بود که به توسعه این منطقه کمک خواهد کرد و دسترسی بسیار مناسبی به آب‌های آزاد و بین‌المللی دارد.

روحانی: با اجرای این طرح از اتکا به تک اسکله خارک خارج شدیم

حسن روحانی، رئیس جمهوری روز پنج‌شنبه ۳۱ تیر ماه طی مراسم بهره‌برداری از طرح ملی خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک، با تاریخی دانستن این روز عنوان کرد که اهمیت این طرح با گذشت زمان برای مردم مشخص می‌شود. روحانی در ادامه بهره‌برداری این طرح را به‌نوعی مهم‌ترین افتتاح دولت یازدهم و دوازدهم دانست و افزود: «دشمن در زمان جنگ اقتصادی در دو جبهه صادرات نفت و نقل و انتقال پول در حال جنگ با ما بود. البته تحریم‌های زیادی برای ما ایجاد کرد، اما این دو نمونه نفت و بانک اهمیت بسیاری دارد.»رئیس جمهوری در ادامه گفت: «طرح ۲ میلیارد دلاری امروز اهمیت بسیاری برای صنعت نفت دارد چرا که توانستیم از اتکا به تک اسکله‌ای که تنها پایانه نفتی ما در خارک بود، خارج شویم. بمباران اسکله خارک در سال ۶۳ صادرات نفت ما را قطع کرد، اما امروز ایران هر وقت لازم بداند صادرات نفت را از دریای عمان انجام خواهد داد.»روحانی همچنین با اشاره به اهمیت راهبردی این طرح برای ایران عنوان کرد: «یک نفتکش اگر بخواهد از پایانه نفتی خارک بارگیری کند زمان طولانی‌تر خواهد بود، خلیج‌فارس مسائل و مشکلات خود را دارد، اما زمان و مسائل راهبردی برای ما اهمیت دارد. از این‌رو وقتی به مقام معظم رهبری اعلام کردم که چنین طرحی در حال اجرا داریم، ایشان گفتند این طرح راهبردی‌ترین طرح ایران می‌شود.»وی در ادامه با بیان اینکه طرح انتقال نفت گوره - جاسک افتخاری برای وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران است، افزود: «امروز در تاریخ ثبت می‌شود که در تیرماه ۱۴۰۰ نفت ایران از دریای عمان صادر شد.»رئیس‌جمهوری به مشکلات تحریمی نیز گریزی زد و تصریح کرد: «ما در اجرایی‌کردن این طرح در جنگ اقتصادی قرار گرفتیم، نوع و سایز لوله‌ای که ما در این طرح احتیاج داشتیم خاص و ۴۲ اینچ بود که باید از خارج کشور خریداری می‌کردیم، تحریم هم موانعی ایجاد کرد. اما همین تحریم سبب شد این طرح ۱۰۰ درصد ملی و ایرانی باشد، از ورق تا لوله گرفته تا شیرآلات و پمپ‌های آن و بقیه ملزومات آن ساخت داخل و ایرانی هستند.»روحانی با اشاره به اینکه ده‌ها پیمانکار در پروژه خط لوله انتقال نفت فعال بودند، اعلام کرد: «این کار عظیم و بزرگ به دست فرزندان ایرانی انجام شده است که افتخار دیگری برای ماست. ساحل مکران به‌عنوان ثروتی ملی و جاسک یک مرکز مهم دریایی برای ما به‌شمار می‌آید و امروز زمینه برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در آن منطقه آماده است.»

زنگنه: این طرح تا ۱۴۰۱ به بهره‌برداری کامل می‌رسد

بیژن زنگنه هم بهره‌برداری از خط لوله را روز تاریخی صنعت نفت ایران دانست و گفت: «برای نخستین‌بار در تاریخ بیش از ۱۱۰ ساله نفت ایران عملیات صادرات نفت از سواحل مکران در دریای عمان آغاز می‌شود.»وزیر نفت با اشاره به وجود برنامه مشابهی برای صادرات نفت از مکران در دهه ۶۰ یادآور شد که در جریان سفر سال ۱۳۹۲ رئیس جمهور به هرمزگان، این فکر دوباره به‌طور جدی مطرح و پس از بررسی‌ها، این طرح با اعتبار نزدیک به ۲ میلیارد دلار در شورای اقتصاد تصویب و ابلاغ شد. او همچنین افزود: «فرآیند ساخت و تامین تجهیزات از سال ۱۳۹۷ آغاز و عملیات لوله‌گذاری این طرح به‌صورت رسمی تیرماه ۱۳۹۹ با دستور رئیس‌جمهور آغاز شد.»وزیر نفت با بیان اینکه در پایانه جاسک ۲۰ مخزن با مجموع حجم ۱۰ میلیون بشکه ذخیره‌سازی نفت‌خام در حال اجراست، تصریح کرد: «اکنون، نفت‌خام پس از طی مسافت تقریبی هزار کیلومتر بدون هیچ‌گونه مشکل عملیاتی به بندر جاسک رسیده و در حال بارگیری در کشتی است.»وزیر نفت با بیان اینکه این طرح در ابتدای سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری کامل می‌رسد، افزود: «ظرفیت انتقال کنونی روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت این خط لوله، آبان‌ماه به روزانه ۴۰۰ هزار بشکه، دی‌ماه به ۵۰۰ هزار بشکه و با آمدن تلمبه‌خانه و مخزن ذخیره در جاسک به ۷۵۰ هزار بشکه و اسفندماه به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز می‌رسد. بهره‌برداری تدریجی از طرح‌های بزرگ موضوعی طبیعی است.»زنگنه در ادامه سخنانش به تلاش شرکت‌های ایرانی در زمینه تامین مواد و قطعات مورد‌نیاز برای پیش‌برد این پروژه عظیم پرداخت.

خط لوله گوره - جاسک؛ کلید توسعه منطقه

زنگنه با ابراز امیدواری از اینکه این طرح زمینه‌ساز توسعه منطقه مکران و کلید توسعه اقتصادی این منطقه باشد، اعلام کرد: «مجوز اجرای ۳ طرح پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه ۹۰۰ ‌هزار بشکه نفت‌خام در این منطقه صادر شده و در حال انجام است که این طرح‌ها می‌تواند صنایع پایین‌دستی هم داشته باشد.»وزیر نفت همچنین به برنامه ساخت یک هنرستان صنعتی در منطقه اشاره کرد تا نیروی کار ماهر مورد نیاز طرح‌های کنونی و آینده منطقه، از مردم بومی تامین شود. او با بیان اینکه بیش از ۵ هزار هکتار زمین در جاسک تحصیل شده است که به‌تازگی قرار شد ۱۱۰۰ هکتار آن به سازمان بنادر و دریانوردی برای ایجاد یک اسکله تجاری عظیم اختصاص یابد، گفت: «در واقع ما هم‌اکنون یک پایانه صادراتی داریم که برای نخستین‌بار نفت را از دریای عمان صادر می‌کند و این موضوع سبب افزایش ظرفیت صادرات ایران، تنوع و انعطاف در پایانه‌های صادراتی به‌منظور کاهش ریسک‌های عملیاتی و امنیتی می‌شود.»

زنگنه با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این خط لوله سبب کوتاه‌تر شدن مسیر رفت و برگشت مشتریان نفت کشور حدود هزار مایل دریایی می‌شود، گفت: «هزینه انتقال نفت به جاسک از ۶۰ سنت با نفتکش به حدود ۴۰ سنت با خط لوله کاهش می‌یابد.»

وزیر نفت در پایان تصریح کرد که در این طرح بیش از ۲۵۰ شرکت بزرگ و کوچک داخلی، ظرفیت تولید خود را به این طرح اختصاص داده‌اند و نزدیک ۱۰هزار نفر فعالیت کردند. وی همچنین با تشکر از مدیران نفت اظهار کرد: «این خط لوله ایرانی‌ترین و سریع‌ترین خط لوله‌ای بود که ساخته شده است و امروز مرحله نخست بهره‌برداری را داریم، همچنین این پروژه یکی از راهبردی‌ترین طرح‌های این دولت بود که بحمدالله به بهره‌برداری رسید، به ملت ایران و رئیس جمهوری تبریک می‌گویم و امیدوارم ماموریتمان را در یکی از راهبردی‌ترین طرح‌های دولت به‌خوبی انجام داده باشیم.»