نشست اوپک‌پلاس و عرضه آرامکو چگونه بازار طلای سیاه را متاثر می‌کند؟
آخرین گمانه‌ها از دو رویداد نفتی
هرچند این دو اتفاق مستقل از هم به نظر میرسند، اما به گفته تحلیلگران بازار نفت بر هم اثرگذار هستند. برخی بر این باورند که عربستان در نشست اوپک برای تعمیق توافق نفتی تلاش خواهد کرد تا به سرمایه‌گذاران در آرامکو وعده دهد که رشد قیمت‌ها و سودآوری چشم‌گیر این شرکت ادامه خواهد داشت. برخی نیز بر این باورند که عربستان با فروش سهام آرامکو به تلاش سال‌های اخیر خود برای افزایش بیشتر قیمت نفت پایان خواهد داد و نه تنها تمایلی به کاهش بیشتر تولید اوپک‌پلاس نخواهد داشت بلکه از این پس از عهدشکنی دیگر اعضای اوپک پلاس و عدم پایبندی به توافق نفتی نخواهد گذشت و خود نیز به اندازه سهمیه‌اش در این توافق تولید خواهد کرد نه کمتر.با وجود گمانه‌های متفاوت از نتیجه نشست پیش‌رو اوپک‌پلاس طی ماه‌های اخیر، درحال‌حاضر گمانه تمدید سه ماهه توافق نفتی و عدم تعمیق در آن با قوت بیشتری نسبت به دیگر گمانه‌ها مطرح است. این موضوع باعث شد قیمت نفت روز گذشته در مسیر کاهشی قرار گیرد. هر بشکه نفت‌خام برنت روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵ به وقت تهران) ۴۶ سنت کاهش یافت و به ۴۱/ ۶۳ دلار بر بشکه رسید. نفت‌خام آمریکا نیز با ۱۱ سنت کاهش قیمت، ۵۸ دلار بر بشکه معامله شد. نفت در هفته‌های اخیر تحت‌تاثیر خوش‌بینی به مذاکرات تجاری چین و آمریکا مسیر رو به رشدی داشته است و اخبار منتشر شده از این مذاکرات هنوز در رتبه اول اثرگذاری بر بازار نفت قرار دارند. با این حال توافق نفتی اوپک نیز جز معدود مواردی است که همچنان می‌تواند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد.
تناقضات روسی-سعودی
مهم‌ترین گمانه‌ای که از نشست اوپک و متحدانش می‌شود، تمدید توافق تا پایان ژوئن ۲۰۲۰ است. به‌خصوص اینکه برخی خبرگزاری‌ها در روزهای اخیر به نقل از برخی منابع آگاه گزارش دادند «در نشست هیات‌عامل اوپک هیچ بحثی از تعمیق در کاهش تولید مطرح نبوده است.» گفته می‌شود براساس داده‌های به‌دست آمده توسط این گروه اگر اوپک سطح تولید کنونی را ادامه دهد، بازار در سال ۲۰۲۰ با مازاد عرضه مواجه نخواهد شد. این برآورد با آنچه آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش ماهانه خود از بازار نفت ارائه داده، بسیار متفاوت است؛ این سازمان اعلام کرد که در صورت ادامه توافق در سطح کنونی بازار روزانه با یک میلیون مازاد عرضه مواجه خواهد شد. هیات‌عامل اوپک که شامل نمایندگانی از همه کشورهای عضو است، چند روز پیش از هر نشست وزارتی اوپک جلسه‌ای برگزار و شرایط بازار را بررسی می‌کنند. نتیجه این جلسه به‌عنوان توصیه به وزرای اوپک ارائه می‌شود. در این میان به‌نظر می‌رسد بازار نیز به جمع‌بندی مشابهی رسیده است. آن‌طور که نظرسنجی بلومبرگ از معامله‌گران نشان می‌دهد، بازار انتظار دارد که اوپک و متحدانش توافق کنونی را تنها تمدید کند و انتظارها برای کاهش بیشتر تولید اندک است. آن‌طور که در این گزارش تاکید شده تنها ۱۵ درصد در بازار نفت انتظار دارند در نشست پیش‌رو تصمیم به کاهش بیشتر تولید گرفته شود. توافق کنونی از ابتدای سال‌جاری میلادی به اجرا درآمده است. براساس آن اوپک و متحدانش در خارج از این سازمان در مجموع ۲/ ۱ میلیون بشکه از عرضه روزانه تولید خود کاسته‌اند، قرار است این توافق تا پایان فصل اول ۲۰۲۰ ادامه یابد.
ریاض: تخلف کافی است!
در این میان روز گذشته بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که از ریاض سیگنالهایی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد حاضر نیست بیش از این از خطای دیگر اعضای اوپک‌پلاس در پایبندی به توافق نفتی چشم‌پوشی کند. عربستان طی ۱۱ ماهی که از توافق نفتی می‌گذرد، نه تنها از عدم پایبندی کشورهایی چون عراق و روسیه به توافق نفتی چشم‌پوشی کرده، بلکه خود با کاهش بیشتر در تولیداتش تلاش کرده که این تخلفات را جبران کند.کاهش بیشتر از سهمیه برای جبران تخلف دیگر کشورها بخشی از سیاستی است که خالد الفالح، وزیر نفت سابق عربستان در سال ۲۰۱۶ بر آن تاکید می‌کند: «هر آنچه لازم است برای حمایت از بازار نفت انجام خواهیم داد.» سهمیه این کشور بیش از ۳/ ۱۰ میلیون بشکه در روز است اما طی ۹ ماه از ۱۱ ماه گذشته بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از این سهمیه نفت پمپاژ کرده.
تقلب در اجرای توافق گسترده بوده است. به‌عنوان مثال عراق باید حدود ۵۱/ ۴ میلیون بشکه در روز پمپاژ می‌کرد، اما تقریبا به‌طور متوسط ۸/ ۴ میلیون بشکه در روز تولید کرده است. قزاقستان محدودیت ۸۶/ ۱ میلیون بشکه در روز را پذیرفته، با این حال نزدیک به ۹۵/ ۱ میلیون بشکه نفت تولید کرده است. نیجریه با سهمیه ۶۸/ ۱ میلیون بشکه در روز موافقت کرد، اما مرتبا بیش از ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز پمپ کرده است. حتی روسیه، بزرگ‌ترین متحد عربستان در خارج از اوپک در ۸ ماه از ۱۱ ماه گذشته بیش از سطح تعیین شده نفت تولید کرده و تنها در سه ماه آن‌هم به‌دلیل رخ دادن مشکلات فنی در خطوط انتقال نفت به اروپا، زیر سطح توافق نفتی پمپاژ کرده است.حال افزایش تولید نفت عربستان در ماه‌های اخیر و رسیدن آن به سطح بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز طی دو ماه گذشته از نگاه ناظران بازار مهم‌ترین سیگنال ریاض به اوپک پلاس است؛ عربستان قرار نیست بیش از این بار کاهش تولید را به دوش بکشد. اما چرا ریاض درحال تغییر سیاست است؟
عرضه اولیه سهام آرامکو
فروش سهام آرامکو که از سال ۲۰۱۶ کلید خورد، بالاخره این هفته و همزمان با نشست اوپک انجام خواهد شد. عربستان قرار است ۵/ ۱ درصد از سهام شرکت دولتی نفت خود را در بورس محلی این کشور عرضه کند و این موضوع احتمالا مهم‌ترین عامل برای تغییر سیاست نفتی سعودی‌ها در اوپک است. ارزش سهام آرامکو به شدت تحت‌تاثیر قیمت نفت قرار دارد، از این رو طی چند سال اخیر عربستان تلاش کرد با جلوگیری از افت قیمت‌ها ارزش این شرکت را بالا ببرد. اما حال با اجرایی شدن این برنامه در روز پنج‌شنبه، عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر کنونی انرژی عربستان بر خلاف وزیر قبلی برای افزایش بیشتر قیمت‌ها تحت فشار کمتری خواهد بود.
سعودی‌ها از سال ۲۰۱۶ اعلام می‌کردند که در عرضه اولیه حدود ۵درصد از سهام آرامکو را در بورس‌های خارجی و داخلی به فروش خواهند رساند. از آنجا که ارزش این شرکت را ۲هزار میلیارد دلار میدانستند، اعلام می‌کردند که عربستان با عرضه اولیه آرامکو ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد کسب خواهد کرد و با استفاده از این درآمد پایه‌های برنامه «چشم‌انداز سعودی ۲۰۳۰» و اقتصاد بدون نفت این کشور را پی ریزی می‌کنند. با این حال بر خلاف تصور و تلاش‌های چند ساله سعودی‌ها، عرضه اولیه آرامکو با استقبال کمی مواجه شد. از این رو آنها هم از هدف ارزش‌گذاری ۲هزار میلیارد دلاری آرامکو، هم از عرضه سهام این شرکت در بورس‌های بین‌المللی و هم از هدف جذب سرمایههای کلان خارجی فعلا دست کشیدهاند. از این رو عرضه اولیه آرامکو به ۵/ ۱ درصد آن‌هم در بورس داخلی این کشور محدود شده است و این عرضه اولیه احتمالا تنها ۶/ ۲۵ میلیارد دلار درآمد نصیب عربستان خواهد کرد. تا کنون کویت و امارات تنها کشورهای خارجی هستند که برای حضور در عرضه اولیه آرامکو اعلام آمادگی کرده‌اند و فعلا هیچ سرمایه‌گذار کلان از اروپا و آمریکا در این عرضه اولیه حضور ندارد.
هرچند به اعتقاد برخی با فروش سهام آرامکوی عربستان انگیزه‌ای برای کاهش بیشتر تولید نخواهد داشت، اما تعدادی از کارشناسان نیز بر این باورند که این کشور همچنان انگیزه‌هایی قوی برای کاهش بیشتر تولید و تلاش برای تعمیق توافق در دست دارد. جان کیداف، تحلیلگر بازار نفت در این خصوص می‌گوید: «من شگفت‌زده نمی‌شوم اگر سعودی‌ها حتی بیشتر از گذشته به‌دنبال کاهش بیشتر تولید باشند. با توجه به عرضه آرامکو، سعودی‌ها ممکن است به‌دنبال اطمینان بیشتر از رشد بهای نفت باشند.» گذشته از عرضه اولیه آرامکو، وابستگی عربستان به درآمدهای نفتی و نیاز این کشور به نفت بیش از ۸۰ دلاری برای جلوگیری از کسری بودجه، حقایقی هستند که سعودی‌ها همچنان با آن مواجهند؛ حقایقی که آنها را به تلاش برای افزایش بیشتر قیمت‌ها واردار خواهد کرد.
