عربستان از افزایش تنش‌ها در خلیج‌فارس سود می‌برد
پاسخ زنگنه به همتای سعودی
وزیر نفت شامگاه روز یکشنبه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما حاضر شد و به اظهارات خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان که ایران را تهدیدی برای امنیت عرضه جهانی نفت دانسته بود، واکنش نشان داد. به گفته بیژن زنگنه این عربستان است که از ناامنی در آب‌های خلیج فارس سود می‌برد، چراکه این کشور به دنبال قیمت‌های هرچه بیشتر نفت است. به گزارش «دنیای اقتصاد» چندی است وقایع دنباله‌داری در آب‌های اطراف تنگه هرمز رخ می‌دهد که امنیت عبور نفتکش‌ها از این تنگه را به خطر انداخته است. ایران از روز اول هرگونه دست داشتن در این اتفاقات را رد کرده است، اما آمریکا و متحدانش در منطقه‌ای‌اش این وقایع را به ایران مربوط دانسته‌اند. به دنبال این ادعاها، وزیر انرژی عربستان در حاشیه نشست اوپک که هفته گذشته در وین برگزار شد، از جامعه بین‌الملل خواست در برابر آنچه «تهدید ایران» برای امنیت انرژی جهان خواند، بایستند. فالح زمانی این اظهارات را بیان کرد که وزیر نفت کشورمان وین را به مقصد ایران ترک کرده بود. حال بعد از حدود یک هفته زنگنه به این ادعای وزیر انرژی سعودی‌ها واکنش نشان داده است. به گزارش «شانا» او با بیان اینکه «بهتر بود آقای فالح زمانی که من در وین بودم این حرف‌ها را بیان می‌کردند تا پاسخ دهم، نه زمانی‌که ۳ هزار کیلومتر فاصله گرفته‌ام»، گفت: «ایران نه تنها تهدیدکننده امنیت انرژی نیست، بلکه بزرگ‌ترین ضامن ثبات و امنیت انرژی منطقه است.» در مقابل وزیر نفت معتقد است «این عربستان است که در حال‌حاضر از وضعیت خلیج فارس(افزایش ناامنی با حمله به ۶نفتکش) سود می‌برد» چراکه قیمت بالای نفت به نفع این کشور است و سعودی‌ها نشان داده‌اند که خواهان قیمت‌های بالای نفت هستند. زنگنه می‌گوید: «در شرایط کنونی برای ایران تعداد بشکه‌های صادراتی اهمیت بیشتری نسبت به قیمت نفت دارد و ما با همه توان برای صادرات نفت تلاش می‌کنیم، از این‌رو در صورت حادث شدن اتفاقی در خلیج‌فارس ایران از آن متضرر می‌شود و امنیت انرژی به نفع ایران است.»
هرچند قیمت نفت در حال حاضر در سطوح پایینی قرار دارد، اما به اعتقاد کارشناسان به دلیل نگرانی از رکود اقتصاد جهانی در شرایط عادی باید نفت مانند دیگر بازارهای کالایی افت قیمت شدیدتری را تجربه می‌کرد و این ریسک‌های ژئوپلیتیک بوده که مانع از ریزش بیشتر قیمت‌ها شده است. قیمت نفت برنت روز گذشته ۳۳ سنت رشد داشت و به ۵۶/ ۶۴ دلار بر بشکه رسید و نفت شاخص بازار آمریکا نیز ۲۴ سنت افزایش یافت و ۷۵/ ۵۷ دلار بر بشکه به فروش رفت. این در حالی است که براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول عربستان به قیمت‌های بالای ۸۰ دلار برای تامین بودجه خود نیاز دارد. در عین حال برخی کارشناسان بر این باورند که در صورت تشدید تنش‌ها قیمت‌ها میتواند تا بیش از ۳۰۰ دلار بر بشکه رشد کند. در شرایطی که ایران با افت شدید صادرات مواجه است، از افزایش ناامنی‌ها و رشد قیمت‌ها منتفع نخواهد شد.با وجود این انتقاد به عربستان، زنگنه با بیان اینکه «آقای فالح فرد تکنوکرات و محترمی است و به‌طور معمول حرف‌های سیاسی از ایشان نمی‌شنویم» تاکید کرد: «احتمال دارد از او خواسته باشند چنین اظهارات سیاسی را بیان کند.»
وزیر نفت در ادامه بار دیگر آمریکا را بزرگ‌ترین تهدید ثبات و امنیت انرژی جهان معرفی کرد و ضمن تاکید بر عدم اعلام آمار صادرات نفت گفت: «شرایط دشواری است، اگر بگویم وضعمان خوب است آمریکایی‌ها ناراحت می‌شوند و فشار را زیاد می‌کنند، اگر بگوییم خوب نیست، مردم نگران می‌شوند.» زنگنه معتقد است که «یکی از دلایل تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ونزوئلا، باز کردن بازار برای فروش نفت این کشور است.» به گفته او، تولید نفت آمریکا در فاصله ابتدای ۲۰۱۷ تا ژوئن ۲۰۱۹ حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز رشد کرده، رشد تولیدی که غافلگیرکننده بود و به هیچ‌وجه در محاسبات اوپک دیده نشده است. وزیر نفت می‌گوید: «این مقدار رشد تولید نیازمند بازار است و با کاهش تولید اوپک بازار آن ایجاد نمی‌شد. در نتیجه آمریکا باید شوک‌هایی به بازار وارد می‌کرد تا بتواند برای خود بازار پیدا کند. بخشی از تحریم‌ها در این جهت است که آمریکا بتواند به تولید و توسعه شیل‌اویل ادامه دهد.»
خیال می‌کردند ایران سکوت می‌کند
زنگنه در بخش دیگری از اظهارات خود مواضع ایران در نشست اخیر اوپک را تشریح کرد؛ مواضعی که موجب شد مدت زمان این نشست بیش از دوبرابر حالت عادی شود. وزیر نفت می‌گوید، آنان فکر می‌کردند ایران (به دلیل معافیت از توافق کاهش تولید نفت به دنبال تحریم‌ها و افت صادرات کشور) در موقعیتی است که حرف نمی‌زند و سکوت می‌کند، اما ما این کار را نکردیم و بسیار محکم از حقوق ایران و اوپک دفاع کردیم. او با بیان اینکه در جوامع بین‌الملل با کسی رودربایستی نداریم، افزود: «اگر شرایطمان عادی شود بدون هیچ ملاحظه‌ای به بالاترین سقف تولید و صادرات ممکن خواهیم رسید.»
اما در نشست ۱۷۶ اوپک چه اتفاقی افتاد که با مخالفت قاطع ایران مواجه شد؟ در این نشست به نظر می‌رسید همه چیز از پیش تعیین شده و اوپک و متحدانش توافق کاهش تولید را به مدت ۹ ماه تمدید خواهد کرد چراکه سران عربستان و روسیه چند روز پیش از نشست اوپک در حاشیه اجلاس جی۲۰ برای تمدید توافق نفتی کاهش تولید اوپک‌پلاس به مدت ۹ ماه توافق کرده بودند. این موضوع باعث شد ایران نسبت به فرآیند تصمیم‌گیری‌ها در اوپک اعتراض کرده و آن را «تصمیم‌سازی» بخواند. زنگنه می‌گوید: «ما مهر لاستیکی نیستیم که زیر تصمیم‌هایی که جای دیگر گرفته می‌شود را امضا کنیم. اوپک ۱۴ عضو دارد و همه دارای حق‌رای مساوی هستند. تصمیم‌های اوپک باید با اجماع گرفته شود.» زنگنه بر این باور است حرف‌هایش درباره «تکروی» و خطر «یکجانبه‌گرایی در اوپک» به خوبی شنیده شده؛ او می‌گوید آنقدر به تکرار اعتراضات خود در دیدار با مقامات مختلف اوپک در روز نشست ادامه دادم تا «به من پیغام دادند و خواهش کردند دیگر این موضوع را در گفت‌وگوهای خود بیان نکنید. آنها گفتند ما حرف‌های شما را شنیدیم و پیام دریافت شد.»
هرچند ایران با تمدید توافق نفتی موافق بوده، اما نگرانی‌هایی نسبت به تصویب اساسنامه همکاری مشترک اوپک و غیراوپک داشته است. وزیر نفت می‌گوید: «ما نگران بودیم سازمانی تشکیل شود که جای اوپک بنشیند و عده‌ای در شرایطی که ایران وضعیت خاصی دارد اوپک را یدک بکشند و دنبال خود ببرند.» این نگرانی موجب شد مخالفت ایران با امضای اساسنامه تا آنجا ادامه یابد که به گفته وزیر نفت «پس از ساعت‌ها بحث طولانی آنچه ایران می‌خواست پذیرفته شد.» به این معنا که «تشکیلات جدیدی به‌وجود نخواهد آمد، بلکه گفت‌وگوی بین اوپک و غیراوپکی‌ها شکل خواهد گرفت؛ تصمیم‌های این منشور تعهدآور نیست، پیوستن به آن داوطلبانه است، ریاست آن به‌صورت سالانه و چرخشی است، بنابراین دائمی نیست، کشورهای عضو هم فرصت دارند مجوزهای لازم را از دولت‌های خود دریافت کنند.»
رشد تولید بنزین ادامه دارد
وزیر نفت در بخش دیگری از اظهارات خود به تشریح شرایط کنونی صنعت نفت کشور پرداخت. مانند گذشته ارائه آمار تولید بنزین یکی از محورهای اظهارات زنگنه بود. او از ادامه رکوردشکنی تولید بنزین کشور و گذشتن آن از مرز ۱۱۰ میلیون لیتر در روز در هفته جاری خبر داد و گفت: «برنامه‌ریزی جدی برای صادرات انواع فرآورده‌ها از طریق خشکی و دریا شده است.» زنگنه با اشاره به اینکه افزایش بسیار قابل‌توجهی را در ظرفیت پالایشی کشور شاهد خواهیم بود، ادامه داد: هم‌اکنون به دلیل شرایط تحریم این تصمیم گرفته شده و همکاران صنعت پالایش هم بسیار خوب در حال فعالیت در این بخش هستند.
ارسال نظر