کانال‌شکنی جدید در بازار نفت

روز گذشته نخستین‌بار بود که از نوامبر ۲۰۱۴ به این‌سو، شاخص نفت خام آمریکا از مرز ۷۰ دلار عبور کرد و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران) با ثبت ۸۰ سنت رشد قیمت، بر روی ۵۲/ ۷۰ دلار بر بشکه ایستاد. نفت برنت نیز به‌عنوان شاخص بورس لندن ۷۸ سنت رشد قیمت داشت و به قیمت ۶۵/ ۷۵ دلار بر بشکه رسید. شاخص نفت خام اوپک نیز در روز جمعه با قیمت ۹۹/ ۷۰ دلار بر بشکه معامله شد. قیمت سبد نفتی اوپک معمولا با دو روز تاخیر اعلام می‌شود. در این میان شاخص نفت شانگهای چین نیز که از ماه مارس با هدف معامله نفت خام با یوآن به جای دلار راه‌اندازی شده است، به معادل ۵۴/ ۷۲ دلار بر بشکه رسید که بالاترین رکود این معاملات به‌شمار می‌رود.حرکت پرشتاب بازار نفت در مسیر صعودی در حالی است که به گزارش بیکرهیوز، تعداد کل دکل‌های حفاری نفت خام آمریکا در هفته گذشته با رشدی ۹ عددی به ۸۳۴ دستگاه رسیده است. رشد تعداد دکل‌های حفاری نفت خام آمریکا که نشانه‌ای از افزایش تولید نفت خام این کشور است، همواره اثری کاهشی بر قیمت جهانی نفت داشته است اما زیر سایه وخامت اوضاع اقتصادی در ونزوئلا و شرکت ملی نفت این کشور که می‌تواند در بدبینانه‌ترین سناریو عرضه نفت از سمت این عضو اوپک را حتی به صفر نیز برساند، سایر عوامل بنیادین بازار مانند افزایش تعداد دکل‌های حفاری و افزایش تولید نفت آمریکا، تا‌کنون بر قیمت نفت فشار نیاورده است. به گزارش رویترز، تحلیلگران کامرزبانک عقیده دارند «هم‌زمان شدن رشد تولید نفت خام در آمریکا با افت تولیدات ونزوئلا، باعث شده است افزایش عرضه از سمت آمریکا جبران شود.»

افزایش فشار بر شرکت ملی‌نفت ونزوئلا

تولید روزانه نفت در PDVSA به علت بحران اقتصادی شدید در ونزوئلا از ماه‌ها قبل با بحران دست‌به‌گریبان است. این عضو اوپک در حال‌حاضر روزانه حدود ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. این در حالی است که در سال گذشته میلادی و پس از یک افت ۱۳ درصدی، تولید طلای سیاه در این کشور به حدود ۰۷۲/ ۲ در روز رسیده بود که پایین‌ترین میزان در ۲۸ سال گذشته بوده است. ریشه این بحران که به عدم سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه تولید، مشکلات اقتصادی برای حفظ نیروهای انسانی و تحریم‌های آمریکا باز‌می‌گردد؛ به تازگی با ابعاد تازه‌ای مواجه شده است که به تصرف بخشی از دارایی‌هایی شرکت ملی نفت ونزوئلا از سوی یک شرکت آمریکایی باز‌می‌گردد.

بر‌اساس گزارش‌های موجود، شرکت آمریکایی کونوکوفیلیپس برای مصادره دارایی‌های شرکت دولتی PDVSA ونزوئلا اقدام کرده تا این شرکت را به تن دادن به یک رای داوری ۲ میلیارد دلاری وادار کند. تحلیلگران عقیده دارند این اقدامات می‌تواند تولید و صادرات نفت این شرکت را بیش از پیش تحت‌تاثیر قرار دهد.به گزارش رویترز، این غرامت بابت ملی شدن پروژه این شرکت آمریکایی در ونزوئلا است. بر اساس این گزارش اکسون‌موبیل نیز دو شکایت بر سر ملی شدن پروژه‌هایش در ونزوئلا در سال ۲۰۰۷ مطرح کرده است. «دنیای‌اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «عبرت ونزوئلایی پوپولیسم نفتی» به اجبار دولت ونزوئلا بر خروج شرکت‌های بین‌المللی از پروژه‌‌های نفتی این کشور پرداخته است؛ اجباری که حالا پس از سال‌ها برای شرکت ملی نفت ونزوئلا، تبدیل به چالشی اساسی شده است.

آنطور که منابع آگاه به رویترز گفته‌اند، این شرکت آمریکایی تاسیسات شرکت ملی نفت ونزوئلا در جزایر کوراکائو، بون‌ایر و سنت‌اوستاتیوس را هدف گرفته است که در حدود یک‌چهارم از صادرات نفت ونزوئلا در سال گذشته سهیم بودند. این سه جزیره نقشی کلیدی در فرآوری، ذخیره‌سازی و بلندینگ نفت PDVSA برای صادرات دارند.این شرکت مدارک دادگاه را که این دارایی‌های نفتی را بلوکه می‌کنند، دریافت کرده و ممکن است به فروش آنها اقدام کند. مانورهای حقوقی کونوکو ممکن است درآمد نفتی رو به کاهش PDVSA را با افت بیشتری روبه‌رو‌ کند. ونزوئلا به‌عنوان کشوری که زیرساخت‌های اقتصادی‌اش را در سطحی وسیع از دست داده، به صادرات نفت اتکای زیادی دارد. در این میان، ادعای خسارت کونوکو علیه ونزوئلا و شرکت دولتی PDVSA در دادگاه‌های بین‌المللی به ۳۳ میلیارد دلار بالغ می‌شود.شرکت PDVSA دارایی‌های قابل‌توجهی در کارائیب دارد که شامل پایانه BOPEC به ظرفیت ۱۰ میلیون بشکه در بون‌ایر است.

اثر ایران بر صعود نفت

 طلای سیاه قله‌های جدید قیمت را در حالی پشت‌سر می‌گذارد که انتظار خروج آمریکا از توافق بین‌المللی برجام اثر زیادی بر این رشد دارد. ریسک خروج دونالد ترامپ از توافق بین‌المللی ایران با پنج قدرت جهانی در حالی این روزها به اوج رسیده است که در صورت وقوع این اتفاق، صادرات نفت خام ایران با افت همراه خواهد شد. این در حالی است که ایران پس از لغو تحریم‌های هسته‌ای در اواخر سال ۲۰۱۵، توانست به سرعت به یکی از صادرکنندگان اصلی نفت در سال ۲۰۱۶ تبدیل شود و جایگاه خود را در بازار نفت بازیابد. آنطور که حلیما کرافت، تحلیلگر بازارهای کالایی عقیده دارد، بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران بخش‌های انرژی، حمل و نقل دریایی، مالی، تجارت، بیمه و... را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و تمام اینها به این معنی است که صادرات نفت خام ایران می‌تواند بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کند. با این تفاسیر فشارها بر ایران در حالی از سوی آمریکا ادامه دارد که وزیر نفت عربستان سعودی، بار دیگر بر مواضع پیشین خود مبنی بر کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت نفت که از آثار قیمت‌های پایین است، تاکید کرد. خالدالفالح، اعلام کرد که نگران کاهش سرمایه‌گذاری به‌خصوص در صنعت نفت و کمبود احتمالی عرضه طلای سیاه در آینده است. این اظهارنظرها در حالی مطرح می‌شود که جریان سرمایه‌گذاری به‌خصوص در آمریکا به‌خوبی پیش می‌رود و تولید نفت خام در این کشور در طول دو سال گذشته، با افزایشی چشمگیر به ۶۲/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. این میزان رشد احتمالا در سال‌جاری بیشتر نیز خواهد شد زیرا شرکت‌های نفتی در آمریکا، با تکیه به رشد قیمت نفت در طول بیش از یک سال گذشته، انگیزه بیشتری برای افزایش حفاری پیدا کرده‌اند.