«دنیای‌اقتصاد» عملکرد طلای‌سیاه در ژانویه و تازه‌ترین برآورد «پلتس» را بررسی کرد
گام محکم نفت در آغاز ۲۰۲۱
از سوی دیگر سرکار آمدن دولت بایدن، احتمال بازگشت نفت ایران و سختگیری‌های اقلیمی بیشتر را افزایش داد که این مسائل در چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار چندان تاثیری بسزایی نداشتند. پلتس هم در گزارش ماهانه جدید خود با وجود آنکه تخمین خود از تقاضای نفت‌خام در سال ۲۰۲۱ را نسبت به گزارش پیشین کاهش داده، اما در بخش قیمتی با افزایشی ۶۵/ ۶ دلاری برآورد جدید خود را با واقعیات جدید بازار تطبیق داده است.
بازار نفت در ماه ژانویه چگونه بود؟
بازار جهانی نفت سال جدید میلادی را در دومین روز بازگشایی بازارها با شوک نفتی مثبت عربستان به بازار آغاز کرد و تعهد این کشور در اجلاس اوپک‌پلاس مبنی بر کاهش تولید داوطلبانه یک میلیون بشکه در روز نفت‌خام باعث رشد سریع قیمت‌ها شد. در واکنش به این تصمیم عربستان‌سعودی که همزمان با توافق بر سر افزایش تولید محدود روسیه و قزاقستان رخ داد، اعانه بن‌سلمان به کشورهای تولیدکننده و شرکت‌های نفتی احساسات نسبت به بازارهای کالایی را تقویت کرد. همزمان با این امر امیدها هر روز به بسته حمایتی محرک اقتصادی جو بایدن پیش از مراسم تحلیف او افزایش یافت و این خوش‌بینی منجر به آن شد که قیمت طلای‌سیاه در بالاترین سطوح پس از بحران قیمتی ابتدای همه‌گیری کرونا هم برسد. شاخص نفتی برنت دریای شمال در روز ۱۲ ژانویه به بهای ۵۶ دلار و ۵۸ سنت بر بشکه رسید که چنین سطح قیمتی پس از ۲۱ فوریه ۲۰۲۰ دیده نشده بود، همچنین شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدییت هم در روز ۱۴ژانویه در سطح قیمتی ۵۳ دلار و ۵۷ سنت در هر بشکه بسته شد. این اوج قیمتی ۱۱ ماهه به معنای بازگشت اعتماد به بازار نفت با شروع سال جدید میلادی بود که بخشی از رشد خود را در کنار عوامل بالا مرهون تضعیف دلار و سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو در راستای پول‌پاشی و تحریک سمت تقاضا در بازارها است.
اما در میانه ماه و به دلیل افزایش شدید موارد ابتلا به کرونا در بسیاری از نقاط جهان و اجرای برنامه‌های کنترلی برای جلوگیری از گسترش شیوع کووید-۱۹ ترمز رشد سریع قیمت نفت‌خام کشیده شد. خطری که رشد تقاضا در بازار جهانی این کامودیتی را بیش از همه تهدید می‌کرد گزارش موارد جدید ابتلا در شهرهای چین، بزرگ‌ترین وارد کننده نفت جهان و موتور محرک تقاضا در سال همه‌گیری بود. همچنین در کشورهایی چون بریتانیا و فرانسه و ایالات‌متحده موارد پرشمار جدید از بیماری کووید-۱۹ محدودیت‌های بازار را در عین خوش‌بینی به روند واکسیناسیون و کاهش تولید عربستان تشدید کرد. اما در ۲هفته پایانی ژانویه روز به روز میزان خوش‌بینی به طلای‌سیاه کاهش یافت و نگرانی‌های جدی درباره تقاضا به وجود آمد. در واقع به‌رغم انتشار اخبار امیدوارکننده درباره واکسن کرونای شرکت جانسون اند جانسون (Johnson & Johnson) و افزایش موارد واکسیناسیون کماکان نگرانی‌های کرونایی در بازار نفت حرف اول را می‌زنند و عنصر تعیین‌کننده وضعیت هستند. شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدییت در روز جمعه ۲۹ ژانویه به عنوان آخرین جلسه معاملاتی ماه ژانویه، با کاهشی ۱۴ سنتی به قیمت ۵۲ دلار و ۲۰ سنت در هر بشکه معامله و برای سومین هفته متوالی در حدود ۵۲ دلار بسته شد. این شاخص نفتی در ماه ژانویه با ثبت رشدی ۵۸/ ۷ درصدی اوج‌های جدید قیمتی پس از کرونا را تجربه کرد. سر رسید ماه مارس قراردادهای شاخص نفت برنت دریای‌شمال هم که با پایان معاملات روز جمعه منقضی شد، با افزایشی معادل ۳۵ سنت در هر بشکه به ۵۵ دلار و ۸۸ سنت رسید. ماه موفق برنت که با لمس اوج جدیدی پس از شیوع همه‌گیری روبه‌رو شد، حاکی از رشد بهای این شاخص آتی به میزان ۸۷/ ۷ درصد بود.
جو بایدن، ایران و تغییرات اقلیمی
از سوی دیگر با روی کار آمدن دولت جو بایدن در روز ۲۰ ژانویه او فرمان‌های اجرایی را صادر کرد که بسیاری از سرمایه‌گذاران نفتی را نسبت به چشم‌انداز بلند‌مدت بدبین کرد و با ممنوعیت حفاری و قراردادهای اجاره جدید زمین‌های فدرال و اقدامات فوری که برای تغییرات اقلیمی مدنظر دارد، احساسات مثبت فزآینده در صنعت طلای‌سیاه تا حدودی دچار خدشه شد. در کنار این امر احتمال تغییر رویکرد دولت جدید ایالات‌متحده در حوزه سیاست خارجی و مشخصا در قبال ایران و ونزوئلا به عنوان دو تولیدکننده بزرگ اوپک و کاهش احتمالی سختگیریها درباره فروش نفت این کشورها در بازارهای غیر‌رسمی و سیاه هم توجه بسیاری از شرکت‌ها، بانک‌ها و تحلیلگران را به خود جلب کرده است. در صورت پیشبرد توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای غربی که به‌نظر می‌رسد مسیر بسیار دشوار و پر پیچ و خمی را در برابر خود دارد، بازار باید آماده روانه‌شدن سیل نفت ایران باشد و ممکن است که ایران در صورت دریافت مجوز فروش احتمالی با توجه به وعده‌های مسوولان نفتی کشور به سرعت تا حدود ۲ میلیون بشکه نفت به بازار تزریق کند. هر‌چند تصمیم عربستان در راستای کاهش عرضه تا حد زیادی این نگرانی را پوشش می‌دهد و از سوی دیگر نیز بعید است نفت ونزوئلا حتی در دوران بایدن و به‌رغم کاهش احتمالی سختگیریها بتواند مجوزی برای فروش در بازار رسمی دریافت کند، وجود این عوامل نگرانی‌های قیمتی درباره طلای‌سیاه از نظر بازگشت نفت ایران را کاهش می‌دهد.
پلتس برآورد قیمتی خود را افزایش داد
با تب و تاب موجود در صنعت، بازار پیش‌بینی‌ها هم بسیار داغ شده است و بخش تجزیه و تحلیل اس‌اند‌پی گلوبال پلتس(S&P Global Platts) در گزارش تازه خود که در روز ۲۹ ژانویه منتشر شد، پیش‌بینی خود درباره تقاضا در بازار را نسبت به گذشته کاهش داده است. پلتس در پیش‌بینی ماهانه بازار نفت اعلام کرد که انتظار دارد تقاضای نفت در سال ۲۰۲۱ به‌طور متوسط روزانه برابر با ۳/ ۹۹ میلیون بشکه در روز باشد که ۶ میلیون بشکه بالاتر از سطح میانگین ۱/ ۹۳ میلیون بشکه روزانه سال ۲۰۲۰ است. برآورد جدید پلتس در مقایسه با برآورد قبلی حاکی از کاهش ۲۸۰هزار بشکه‌ای پیش‌بینی میانگین مصرف روزانه نفت‌خام توسط این شرکت است. بخش تجزیه و تحلیل پلتس در گزارش خود برای سه‌ماه نخست سال ۲۰۲۱ هم چشم‌انداز متوسط مصرف را با ۷۰۰ هزار بشکه کاهش به ۱/ ۹۵ میلیون بشکه در روز رساند که ناشی از بدبینی‌های مرتبط با محدودیت‌های جدید کرونایی در نقاط مختلف جهان و آغاز جشن‌های سال نو چینی است. این نهاد برای سه‌ماه دوم سال‌جاری انتظار دارد با تسریع روند واکسیناسیون و بازیابی اقتصادی متاثر از آن تقاضا نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۷/ ۱۱ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. علاوه بر این، گزارش پلتس تخمین افزایش روزانه ۸/ ۲ میلیون بشکه‌ای برای سال ۲۰۲۲ را پیش‌بینی می‌کند که تا حدودی نشانگر بازگشت مصرف به سطوح سال ۲۰۱۹ و دوران پیشا همه‌گیری است.
پیش‌بینی قیمتی این نهاد درباره شاخص نفتی برنت با افزایشی ۶ دلار و ۶۵ سنتی به ۵۶ دلار و ۳۰ سنت در هر بشکه رسید که نشانگر خوش‌بینی پلتس مانند بسیاری دیگر از ناظران بازار است. آنها تخمین می‌زنند که قیمت برنت در ماه جولای و آگوست از سطح فعلی به ۵۹ دلار در هر بشکه افزایش یابد، اما در پایان سال به سطح ۵۵ دلار در هر بشکه بازگردد. پلتس در کنار بانک بارکلیز بریتانیا، بانک گلدمن‌ساکس، بانک UBS پس از افزایش چشمگیر قیمت در شروع سال جدید میلادی پیش‌بینی‌های قیمتی خود طی روزهای اخیر را افزایش دادند.
